Podbitka


Wszystko o podbitce dachowej – rodzaje, montaż, cena
Niektórzy, widzą w niej jedynie dodatkowy i zbędny koszt, inni dostrzegają w niej szereg zalet i konkretnych funkcji, wpływających na trwałość, bezpieczeństwo i estetykę budynku. Kiedy należy zamontować podbitkę dachową? Jakie korzyści przyniesie? Który materiał wykorzystać i jak go prawidłowo zamontować? I wreszcie, z jakimi kosztami trzeba się liczyć? Na te i inne pytania odpowiemy w poniższym artykule.
W Polsce zdecydowana większość budynków jednorodzinnych, zarówno tych strych, jak i nowych, ma strome dachy, których połacie wysunięte są poza obrys ścian zewnętrznych. I choć podbitka dachowa nie stanowi elementu koniecznego, który bezwzględnie należy uwzględnić w realizowanym projekcie, nie bez powodu, z roku na rok cieszy się coraz większą popularnością. Z czego to wynika?
Funkcje podbitki dachowej
Podbitka dachowa, nazywana również podsufitką, montowana jest na okapie na zewnątrz budynku, w taki sposób, by zasłonić wszystkie elementy konstrukcyjne połaci, jak więźba czy krokwie. Właściwie wykonana, pełni nie tylko funkcję estetyczną, ale też termoizolacyjną, ochronną i zabezpieczającą. Odsłonięte fragmenty konstrukcji dachowej są bowiem w dużym stopniu narażone na niekorzystne działanie warunków atmosferycznych, które z biegiem lat mogą doprowadzić do poważnych usterek, których naprawa wymagać będzie sporych nakładów finansowych. Podbitka dachowa zapewnia skuteczną ochronę dla więźby dachowej, krokwi oraz wiązarów zarówno przed wiatrem, opadami, jak i nadmiernym nasłonecznieniem, ale również szkodnikami (np. kunami), owadami i ptakami, które chętnie lokują swoje gniazda w nieosłoniętej konstrukcji. Dzięki ograniczeniu swobodnego przepływu powietrza do wnętrza dachu zabezpiecza również przed nadmierną utratą ciepła. Montując ją, zyskujemy zatem potrójnie: estetyczne wykończenie, umożliwiające umieszczenie efektownych punktów świetlnych, dodatkową ochronę, przedłużającą żywotność elementów konstrukcyjnych dachu oraz wzmocnioną termoizolację, która wpływa na niższe koszty eksploatacji budynku.

Rodzaje podbitek dachowych
Montaż podbitki dachowej zyskuje coraz większą popularność, tym bardziej że na rynku dostępnych jest wiele rozwiązań, których rodzaj i kolorystyka, pozwala z łatwością dostosować wykończenie okapu do projektu oraz stolarki okiennej i drzwiowej budynku. Podbitka może zostać wykonana z różnego rodzaju materiałów:
• drewna,
• PVC,
• płyt drewnopochodnych,
• blachy stalowej,
• paneli stalowych,
• powlekanej blachy aluminiowej.

Ponieważ każdy z wymienionych materiałów ma szereg zalet i wad, przedstawimy je pokrótce.

Podbitka dachowa drewniana
Drewno jest jednym z najpopularniejszych materiałów, stosowanych do wykonania podsufitki. Najczęściej wykorzystuje się drewno krajowe, którego każdy z gatunków charakteryzuje się innymi cechami:
• sosna – wyróżnia się charakterystycznymi słojami i sękami. Pod wpływem promieniowania słonecznego, zmienia swój kolor z jasnego na żółtobrązowy.
• świerk – właściwie zaimpregnowany zachowuje swój kolor przez dłuższy czas.
• modrzew – wyróżnia się lekko czerwonawym odcieniem, który z czasem szarzeje.
Deski stosowane do podbitki dachowej powinny odznaczać się bardzo dobrymi parametrami wytrzymałościowymi. Muszą być bardzo dobrze wysuszone, a ich wilgotność nie może przekraczać 16%. Zwykle mają szerokość od 17 do 20 mm i nie są dłuższe nich 6 m. Ich grubość, w zależności od sposobu montażu, wynosi zazwyczaj od 12 do 22 mm.
Niewątpliwą zaletą podsufitek wykonanych z drewna jest elegancki, estetyczny i przede wszystkim naturalny wygląd. Co więcej, tego typu podbitki są bardzo trwałe i odporne na różnego rodzaju deformacje, czy odkształcenia. Należy jednak pamiętać, że wymagają systematycznej konserwacji.

Podbitka dachowa drewnopochodna
Jest szczególnym rodzajem podbitki drewnianej. Wykonana jest ze świeżych wiórów drzewnych, zmieszanych z naturalnymi żywicami. Warstwa wierzchnia pokryta jest zabezpieczającą powierzchnię i nadającą jej kolor, specjalną farbą akrylową. Dzięki jednorodnej strukturze panele drewnopochodne wyróżniają się doskonałymi parametrami i są bardzo odporne na działanie niekorzystnych czynników atmosferycznych. Wymagają co prawda konserwacji, jednak nie jest ona zbyt uciążliwa. Wystarczy bowiem raz na 10 lat nanieść kolejną warstwę farby akrylowej, bez konieczności usuwania poprzedniej. Panele o wymiarach 10,5 oraz 14,5 cm montowane na tzw., pióro-wpust, mocuje się co 1 m.

Podbitka dachowa z PVC
Jest niemal równie popularna, co podbitka drewniana. Nic w tym dziwnego. Wykonana z tworzywa sztucznego, jest nie tylko tańsza od naturalnej alternatywny, lżejsza (od 1,5 do 2 kg/m2), ale też cechuje się wyjątkowo szybkim i łatwym montażem. Ponadto, materiał PVC jest niezwykle odporny na działanie wilgoci i nie wymaga prac konserwacyjnych. Trzeba jednak mieć na uwadze, że jest podatny na wysokie temperatury, pod których wpływem może się kurczyć i wypaczać, a uszkodzenia powstałe na skutek czynników mechanicznych są niemożliwe do usunięcia. Dzięki różnorodnym fakturom wykończenia i bogatej palecie kolorystycznej, panele można łatwo dostosować do stylistyki budynku. Wyróżnia się dwa rodzaje podbitek:
• typu siding – występują w formie pełnej lub perforowanej. Są dość długie (od 3 do 4 m) i mniej sztywne. Tworzą je cienkie elementy, imitujące deski.
• panele dwuwarstwowe komorowe – są zdecydowanie sztywniejsze i nieco dłuższe (od 4 do 5 m). Ich szerokość waha się od kilkunastu do kilkudziesięciu centymetrów.

Podbitka dachowa blaszana
Podbitkę dachową można wykonać ze stali, blachy lub odpowiednio zabezpieczonej przed korozją i jednocześnie najdroższej ocynkowanej blachy stalowej. Podstawową zaletą tego typu podbitki, oprócz nowoczesnego i eleganckiego wyglądu (panele często imitują drewno), jest ponadprzeciętna trwałość. Panele odporne są na uszkodzenia mechaniczne i w przeciwieństwie do materiału PVC, nie odkształcają się pod wpływem wysokich temperatur. Narażone są jednak na korozję, dlatego wymagają regularnej konserwacji. Do wykonania podbitki stosuje się blachę o grubości 0,6 – 0,8 mm lub blachę trapezową, której wysokość fal nie powinna przekraczać 20 mm. Jej montaż jest prosty i wygodny, jednak docinanie elementów wymaga specjalistycznego sprzętu oraz zabezpieczenia miejsc cięcia.

Podbitka dachowa aluminiowa
Do wykonania podbitek aluminiowych, wykorzystuje się blachę aluminiową pokrytą ochronną powłoką z poliestru, poliamidu lub anodowo-tlenkową. Ten rodzaj materiału jest niezwykle wytrzymały i odporny na działanie wszelkich niekorzystnych czynników atmosferycznych. Ponadto, nie wymaga żadnej konserwacji, dzięki czemu nie generuje dodatkowych kosztów. Dzięki mocowaniu na zatrzask w specjalnych szynach montaż jest niezwykle prosty i szybki w wykonaniu. Panele aluminiowe dostępne są w dwóch rodzajach powierzchni: gładkiej i perforowanej. Ich maksymalna długość wynosi 6 m, grubość 0,6 mm, a szerokość od 100 do 300 mm.

Montaż podbitki dachowej
Nie istnieją sztywne reguły i zasady dotyczące kierunku montażu podbitki dachowej, choć najczęściej montowana jest w poprzek okapu, rzadziej ukośnie. Wyjątek stanowią wąskie okapy, przy których zalecany jest montaż wzdłuż ścian budynku. Niezależnie od wybranej formy, przed rozpoczęciem prac konieczny jest dokładny pomiar odległości między okapem a elewacją budynku, dzięki któremu możliwe będzie wyliczenie ilości potrzebnego materiału, a następnie wybór sposobu mocowania: na dodatkowym ruszcie bądź do wystających krokwi. Jest to też moment, w którym należy rozplanować rozmieszczenie punktów wentylacyjnych oraz poprowadzić instalację elektryczną, jeśli w podsufitce planujemy montaż punktów świetlnych.
Sam montaż opiera się na czterech podstawowych etapach. Pierwszym krokiem jest montaż deski czołowej, którą należy zamontować do odpowiednio wypoziomowanych zakończeń krokwi dachowych, przy użyciu długich gwoździ (co najmniej 2 calowych), które zagwarantują stabilność i trwałość konstrukcji.
Kolejnym etapem jest montaż listwy montażowej na całym obwodzie zabudowanego okapu do wcześniej wypoziomowanych łat, za pomocą nierdzewnych gwoździ o średnicy minimum 8 mm, wbijanych w środek otworu montażowego, prostopadle do listwy. W celu umożliwienia późniejszego ruchu termicznego elementów warto pamiętać o pozostawieniu około 1 mm luzu.
Następną czynnością jest montaż wybranych elementów podsufitki, które po położeniu w miejscach wycięcia listwy brzegowej, przybija się do łat montażowych. (W przypadku montażu paneli PCV, kolejne elementy łączy się ze sobą na tzw. pióro – wpust).
Ostatnim krokiem, zapewniającym estetyczne wykończenie krawędzi przy ścianie i desce okapowej, jest wykończenie krawędzi poprzez montaż listew wykończeniowych. Przy konstrukcjach drewnianych konieczne będzie jeszcze położenie dodatkowej warstwy impregnującej. Nie należy zapominać, że wykończenie okapu dachu musi umożliwiać jego prawidłową wentylację, dlatego też w podbitce niezbędne jest wykonanie odpowiednich otworów wentylacyjnych.

Prawidłowa wentylacja okapu i połaci dachowych
Podczas montażu podbitki dachowej, nie wolno zapominać o zapewnieniu swobodnego przepływu powietrza. Jest to o tyle ważne, że brak optymalnej wentylacji, skutkować może nie tylko zawilgoceniem ocieplenia dachu, a tym samym pogorszeniem właściwości termoizolacyjnych oraz wzrostem zagrożenia dla rozwoju pleśni i grzybów, ale również zwiększonymi stratami ciepła i wyższymi kosztami eksploatacyjnym. Aby zapewnić optymalny przepływ powietrza, w trakcie montażu podbitki należy zastosować odpowiednią liczbę paneli wentylacyjnych ze specjalnymi otworami, bądź pozostawić kilkumilimetrowe szczeliny między listwami. Warto jednocześnie pamiętać, by zabezpieczać je metalową siatką, która uniemożliwi gnieżdżenie się owadów, m.in. os czy szerszeni. W przypadku dachu pokrytego blachą lub gontami bitumicznymi łączna powierzchnia otworów wentylacyjnych powinna stanowić 0,2% powierzchni połaci, natomiast przy dachu pokrytym dachówką cementową lub ceramiczną – 0,02% powierzchni całego dachu.

Oświetlenie w podbitce dachowej
Podsufitka dachowa stanowi doskonałe miejsce do montażu dodatkowych punktów świetlnych, które efektownie wyeksponują elewację i doświetlą teren wokół budynku. Najczęściej stosowane są płaskie oprawy diod LED lub żarówek halogenowych o mocy 12 V i 24 V. Ze względu na usytuowanie zewnętrze oraz narażenie na zmienne warunki atmosferyczne, w celu zapewnienia bezpieczeństwa, oprawy muszą wykazywać odpowiednią klasę odporności na działanie wilgoci (minimum IP44), a przewody nie powinny bezpośrednio stykać się z drewnianymi elementami. Zaleca się umiejscowienie transformatora wewnątrz budynku oraz zlecenie wszystkich prac doświadczonemu elektrykowi, który ma stosowne uprawnienia.

Ceny podbitek dachowych i robocizny
Ceny podbitki dachowej uzależnione są od materiału, z jakiego są wykonane. Najbardziej ekonomicznym rozwiązaniem jest podbitka wykonana z paneli PVC (ok. 20-30 zł/m2) bądź podsufitka stalowa, do której montażu wykorzystana zostanie blacha pozostała po pokryciu dachowym. Ceny podbitek drewnianych oscylują w granicach 35-50 zł/m2. Robiąc nawet wstępny kosztorys wykonania podbitki dachowej należy również uwzględnić koszty materiałów montażowych i wykończeniowych.
Koszty montażu również nie są stałe, wahają się między 30 a 80 zł za m2. Zwykle podlegają indywidualnej wycenie, uzależnionej w głównej mierze od poziomu skomplikowania prac, rodzaju materiały oraz miejsca realizacji.