Bezpieczeństwo na budowie

Na łamach „Dekarza i Cieśli” rozpoczynamy cykl publikacji dotyczących bezpieczeństwa na budowie. Będziemy zajmować się nie tylko zagadnieniami prawnymi, ale również będziemy prezentować publikacje „ku przestrodze” oraz rozwiązania techniczne dotyczące ochrony przed upadkiem z wysokości i środki ochrony indywidualnej. Zaczynamy od liczb – wyniki kontroli Państwowej Inspekcji Pracy na budowach skłaniają do przemyśleń – „czy mnie też może spotkać ten problem? Co zrobić by uniknąć zagrożeń?”

Wyniki kontroli PIP na budowach
Dane z I półrocza 2009 r. (stan z 25.06.)

Inspektorzy pracy przeprowadzili blisko 2 tys. kontroli placów budowy i podczas remontu różnych obiektów, dróg i autostrad oraz realizacji inwestycji związanych z EURO 2012. Skontrolowali blisko 1900 pracodawców, zatrudniających ok. 31 tysięcy pracowników. Największą liczbę przedsiębiorstw występujących na budowach stanowiły małe zakłady pracy, wykonujące określone roboty jako podwykonawcy. Dlatego też nasze kontrole koncentrowały się głównie na tych zakładach. Właśnie tam występują największe problemy w sferze bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia pracujących!

Główne nieprawidłowości:

– niewłaściwie zmontowanych rusztowań roboczych, w tym pracy na rusztowaniach nieposiadających prawidłowych balustrad – 1083 decyzje dotyczące 4358 pracujących (7% ogółu wydanych decyzji);
– brak środków ochrony zbiorowej przed upadkiem z wysokości – 1062 decyzje dotyczące 7199 pracujących (7% ogółu wydanych decyzji);
– nieprawidłowego zabezpieczenia wykopów – 140 decyzji dotyczących 850 pracujących (1% ogółu wydanych decyzji);
– niezabezpieczenia otworów w stropach, ścianach zewnętrznych, szybach dźwigów – 384 decyzje dotyczące 4686 pracujących (2% ogółu wydanych decyzji);
– niewyposażenia lub niestosowania przez pracowników wymaganych środków ochrony indywidualnej, w tym w szczególności ochron głowy i środków chroniących przed upadkiem z wysokości – 858 decyzji dotyczących 3417 pracujących (5% ogółu wydanych decyzji);
– niezabezpieczenia przewodów zasilających urządzenia elektryczne przed uszkodzeniem mechanicznym – 789 decyzji dotyczących 6029 pracujących (5% ogółu wydanych decyzji).

Zastosowane środki prawne:

15 834 decyzje, w tym: 1277 decyzji wstrzymania prac w związku ze stwierdzeniem bezpośredniego zagrożenia życia bądź zdrowia pracujących, 686 decyzji skierowania do innych prac 1642 osób zatrudnionych – wbrew obowiązującym przepisom – przy pracach wzbronionych, szkodliwych lub niebezpiecznych.
• 1006 wystąpień z 3614 wnioskami,
• 893 mandaty karne na kwotę 1 080 000 zł,
• 199 środków wychowawczych,
• 48 wniosków do sądu grodzkiego,
• 4 zawiadomienia do prokuratury.
W wyniku realizacji zastosowanych środków prawnych stwierdzone przez inspektorów nieprawidłowości zostały usunięte.

Upadki z wysokości

Analiza przyczyn wypadków

Ponad 70% wypadków śmiertelnych przy pracy, do jakich dochodzi na budowach, stanowią upadki z wysokości. W roku ubiegłym wskutek upadku z wysokości poszkodowanych zostało 6355 osób, w tym w budownictwie – 1127 osób. Poszkodowani najczęściej przebywali na rusztowaniach, dachach, stropach, oknach, drabinach i schodach. Wykonywali prace związane z wznoszeniem nowych, jak i remontami i rozbiórkami istniejących budynków i obiektów budowlanych. Prace te obejmowały głównie: murowanie i wyburzanie ścian, montaż i demontaż szalunków, zbrojenie i wylewanie ław fundamentowych, ścian, stropów, wykonywanie izolacji termicznych ścian zewnętrznych, tynkowanie, montaż i demontaż elementów konstrukcji dachów (więźba dachowa), wykonywanie pokrycia dachowego i obróbek blacharskich, roboty malarskie.

Przyczyny techniczne wypadków:

Niewłaściwe urządzenia zabezpieczające lub ich brak, niewłaściwe środki ochrony zbiorowej, niewłaściwe wykonanie zabezpieczeń przed upadkami z dachów i stropów (krawędzie, otwory technologiczne, świetliki dachowe), ciągów komunikacyjnych, pomostów rusztowań. Do wypadków prowadził często nieodpowiedni stan wykonanych zabezpieczeń – konstrukcja, wytrzymałość i usytuowanie względem stref niebezpiecznych, brak wypełnienia przestrzeni lub poprzeczki w połowie wysokości między poziomem krawędzi stropu a poręczą, zapewnienie balustrad tylko na części obwodu pomostu roboczego, nieodpowiednia wytrzymałość balustrad, pokryw i innych zabezpieczeń otworów technologicznych, świetlików dachowych itp., zastosowanie materiałów o nieodpowiedniej wytrzymałości (odpadów), niewłaściwe wykonanie połączeń, usytuowanie zabezpieczeń bezpośrednio przy krawędzi powierzchni, z których może nastąpić upadek.

Zwracał uwagę nieprawidłowy stan pomostów roboczych – luźno ułożone, przypadkowo dobrane deski, o różnej grubości i długości, często wystające poza obrys rusztowań oraz nieodpowiedni stan zabezpieczenia rusztowań i drabin. Wśród przyczyn organizacyjnych powtarzał się brak nadzoru, tolerowanie przez osoby sprawujące nadzór odstępstw od przepisów i zasad bhp, tolerowanie przez nadzór stosowania niewłaściwej technologii.

Wśród przyczyn ludzkich dominowały nieużywanie przez pracowników środków ochrony indywidualnej, urządzeń zabezpieczających i środków ochrony zbiorowej, zaskoczenie niespodziewanym zdarzeniem, lekceważenie zagrożenia – brawura, ryzykanctwo i lekceważenie poleceń przełożonych, niedostateczna koncentracja uwagi na wykonywanej czynności, nieznajomość zagrożenia, spożycie alkoholu, środków odurzających, przechodzenie, przejeżdżanie lub przebywanie w miejscach niedozwolonych, wejście na obszar zagrożony bez upewnienia się, że nie ma niebezpieczeństwa.
Praca na wysokości – praca wykonywana na powierzchni co najmniej jednego metra nad poziomem podłogi lub ziemi, jeśli ta powierzchnia nie jest osłonięta ścianami lub nie jest wyposażona w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed upadkiem.

red.