Blacha płaska połączona na rąbek stojący
Dachy na rąbek stojący są najstarszymi technologiami stosowanymi w budownictwie. Trwałość tych rozwiązań znalazła swoje zastosowanie na dachach zabytków i obiektów sakralnych – teraz także budynków o nowoczesnych i modernistycznych bryłach.
Blacha płaska połączona na rąbek stojący
Jeśli zastosowanie tradycyjnego pokrycia dachowego (dachówki, blachodachówki, gontów) jest niemożliwe ze względu na zbyt mały spadek dachu, wykonanie dachu w technologii „rąbka stojącego” jest najlepszym rozwiązaniem. Rąbek jest zalecany do krycia dachów nachylonych poniżej 25° (minimalne nachylenie 5°). Przy wysokości 23 mm podwójny rąbek stojący jest wodoczoszczelny, bez potrzeby stosowania dodatkowych zabiegów. Istnieje również możliwość bezproblemowego wykonywania na dachu elementów wypukłych, wklęsłych, zaokrągleń czy też pasów stożkowych.
Podwójny rąbek stojący, dzięki dużej możliwości wariantów detali, pasuje zarówno do architektury tradycyjnej, jak i do nowoczesnych projektów. A wszystko to bez żadnego przebicia przez arkusz blachy!
Szlachetność rozwiązań
Nie bez podstawy rąbek stojący kojarzy się z blachą miedzianą i cynkową – to są dwa najstarsze stopy metali stosowane w budownictwie. Podobnie jak dla miedzi, historia blachy cynkowej wywodzi się z Indii, gdzie około roku 1200 naszej ery wytwarzano metaliczny cynk z głównym przeznaczeniem do produkcji monet. Ten niebiesko-biały metal już na początku XIX wieku znalazły zastosowanie w blacharskich pracach ornamentowych.
Obecna blacha cynkowo-tytanowa jest stopem cynku (Zn) o stopniu czystości 99,995% z domieszką miedzi (Cu), tytanu (Ti) i aluminium (Al) stanowiących razem 0,005% . Obok blachy miedzianej blacha cynkowotytanowa posiada unikalne właściwości fizyko-mechaniczne, gdzie jedną z nich jest patynowanie. Dzięki procesowi patynowania trwałość tego materiału, bez konieczności konserwacji – oczywiście w zależności od warunków atmosferycznych – wynosi od 80 do 120 lat. Należy pamiętać, aby nie mylić tej blachy z blachą ocynkowaną.
Blachy miedziane i tytanowo-cynkowe mogą być zaginane, gięte rolkowo, zwijane, rozklepywane, wyciągane, wciągane, wklepywane, głęboko tłoczone, oblone i lutowane. Przy tego typu pracach nie musimy się martwic o odpryski czy też o mikrouszkodzenia. Prawidłowe wykonanie robót blacharskich (np. podczas wykonywania podwójnych rąbków stojących) jest uwarunkowane posiadaniem odpowiednich narzędzi oraz maszyn.
Trwałość i jakość rozwiązań
Dach układany w technologii rąbka stojącego jest najstarszą technologią blacharską stosowaną w budownictwie. Dachy zabytków, obiekty sakralne, rezydencje to miejsca, w których znajdują zastosowanie te trwałe rozwiązania oraz materiały.
Dachy blaszane mogą mieć postać konstrukcji wentylowanych lub niewentylowanych. Zawsze jednak muszą być układane na pełnym deskowaniu lub płycie OSB. Rąbek stojący może być wykonany od pochylenia dachu 5°, przy czym typowe pochylenie dachu wynosi od 7° do 25°.
Profil rąbka wykonywany jest i zamykany w sposób maszynowy lub ręczny.
Układanie wyprofilowanych wstępnie pasów podwójnego rąbka stojącego o wysokości rąbka ok. 25 mm zostało przyjęte jako standard światowy.
W tej technologii bardzo łatwo dają się również kryć nie tylko kształty stożkowate, ale również powierzchnie wklęsło – i wypukło – zaokrąglone.
Szerokość taśmy / mm | 500 | 570 | 600 | 670 | 700 | 800 |
Szerokość pasa / mm* | 420 | 490 | 520 | 590 | 620 | 720 |
Szerokość pasa / mm** | 430 | 500 | 530 | 600 | 630 | 730 |
Grubość blachy / mm | 0,7 | 0,7 | 0,7 | 0,7 | 0,7 | 0,8 |
Obciążenia wiatrem w kN/m2 | ||||||
– 0,3 | 4/500 | 4/500 | 4/500 | |||
– 0,6 | 4/500 | 4/500 | 4/500 | |||
– 0,9 | 4/500 | 4/500 | 4/500 | |||
– 1,2 | 4/500 | 4/500 | 4/500 | 4/500 | ||
– 1,5 | 6/350 | 6/350 | 6/350 | 4/500 | ||
– 1,8 | 7/300 | 7/300 | 7/300 | 4/500 | 4/500 | |
– 2,1 | 8/250 | 8/250 | 8/250 | 4/500 | 4/400 | 4/400 |
– 2,4 | 8/250 | 8/250 | 8/250 | 6/300 | 4/400 | 4/400 |
– 2,7 | 10/200 | 10/200 | 10/200 | 7/300 | 6/250 | 4/400 |
– 3,0 | 11/200 | 11/200 | 11/200 | 9/250 | 7/250 | 4/400 |
– 3,3 | 11/200 | 11/200 | 11/200 | 9/250 | 9/200 | 6/250 |
– 3,6 | 13/150 | 13/150 | 13/150 | 10/200 | 9/200 | 7/250 |
– 3,9 | 13/150 | 13/150 | 13/150 | 11/150 | 10/150 | 9/200 |
– 4,2 | 15/150 | 15/150 | 15/150 | 11/150 | ||
– 4,5 | 15/150 | 15/150 | 15/150 | 13/150 | ||
– 4,8 | 17/100 | 17/100 | 17/100 | |||
– 5,1 | 17/100 | 17/100 | 17/100 | |||
Uwaga: Wymiarowanie haft i pasków mocujących opiera się na wartości średniej przy długości pasów wynoszącej ok. 3 m. * przybliżona szerokość pasa przy produkcji ręcznej ** przybliżona szerokość pasa produkcji maszynowej |
W tej technologii bardzo łatwo dają się również kryć nie tylko kształty stożkowate, ale również powierzchnie wklęsło – i wypukło – zaokrąglone.
W wyjątkowych przypadkach – jak pokazują praktyczne doświadczenia budowalne – konieczne jest zmniejszenie szerokości pasa a zwiększenie grubości blachy. To sposób, który pomaga przeciwdziałać wyginaniu blachy przez silny wiatr.
Przyjęło się, że maksymalna długość pasów powinna wynosić 10,00 m. Szczególne przypadki zakładają również możliwość układania pasów do 16,00 m długości. W tym przypadku, mocowanie i detale przyłączeniowe pasów muszą być dopasowane do rozszerzalności blachy. Poszczególne długości – jeśli nie wystarczy maksymalna możliwa długość pasów – mogą być łączone łączeniami poprzecznymi.
Zero przebić przez blachę!
Mocowanie prowadzone jest pośrednio przez hafty na powierzchni rąbka bądź też poprzez paski mocujące, które znajdują się w zagięciach na końcu pasa (w niektórych, poszczególnych przypadkach również hafty pojedyncze).
Wśród haft wyróżnić możemy hafty stałe, przesuwane oraz długie hafty przesuwane. Ilość haft na m2 zależy między innymi od istniejącej siły ssącej wiatru, mocowań i konstrukcji dachowych, jakie zostały wybrane. Szerokość pasa oraz grubość blachy mają również bardzo istotny wpływ na ilość haft.
Technika zamocowań
Aby zabezpieczyć pasy blachy przed zsuwaniem się, wyznacza się na powierzchni dachu strefę haft stałych, w zależności od pochylenia dachu. W zależności od długości pasów, obszar haft stałych powinien wynosić między 1,0 m a 3,0 m. Należy jednak pamiętać, że nie powinien wynosić więcej niż jedną czwartą długości pasów. W Europie jako odpowiednie elementy mocujące zwykło się stosować gwoździe z szerokim łbem oraz papiaki.
Mocowanie pasów blachy jest przede wszystkim zależne od rodzaju i wykonania podkładu. Wybierając mocowanie powinno brać się pod uwagę wymogi konstrukcyjne, poczynając od obciążenia wiatrem i śniegiem, poprzez szerokość pasa, na grubości blachy kończąc.
Podwójny rąbek stojący
Dla blach cynkowo-tytanowych uważa się podwójny rąbek stojący jako dalszy etap rozwojowy pierwotnego układania arkuszy „na rurkę”. W literaturze przedmiotu znany od roku 1899 preferowany jest w przypadku dachów nachylonych poniżej minimalne nachylenie 5°, wyprzedzając inne systemy. „Podwójny rąbek stojący” to oznaczenie na jeden z klasycznych sposobów łączenia znajdujących się obok siebie pasów. Łącznie następuje po długości, ponad płaszczyzną wody. Przy minimalnej wysokości 23 mm podwójny rąbek stojący jest bez dodatkowych środków szczelnym rozwiązaniem. Na rynku międzynarodowym najbardziej popularny jest podwójny rąbek stojący o wysokości 25 mm. Podginanie i zamykanie profilu to prace, które wykonywane są ręcznie lub też maszynowo.
Również formy specjalne, takie jak wypukłe i wklęsłe zaokrąglenia lub pasy stożkowe da się bez problemów wykonać. Podwójny rąbek stojący, który optycznie ma delikatne linie, wpisuje się zarówno w architekturę tradycyjną, jak i w projekty nowoczesne. Jest to możliwe dzięki dużej ilości możliwych wariantów detali.
O ile do połowy XX wieku dachy w tej technologii były układane z arkuszy (niemożliwa była produkcja rolek), o tyle obecnie możliwe jest układanie dachów wykorzystując długość pasów do 16,0 m.
Kątowy rąbek stojący
W tradycyjnej technice blacharskiej kątowy rąbek stojący to stosunkowo nowe opracowanie. Wymieniany jest w literaturze fachowej dopiero od początku XX wieku. Jego stosowanie jest regułą przy nachyleniach dachu ponad 25°.
Zamykanie rąbków prefabrykowanych pasów profilowanych jest, w porównaniu do podwójnego rąbka stojącego, jest łatwiejsze, ponieważ wykonywane jest poprzez zaciśnięcie tylko jednego ramienia rąbka. Kątowy rąbek stojący znajduje więc zastosowanie zwłaszcza w strefie widocznej bardziej pochylonych dachów blaszanych i np. w przypadku balustrad, attyk lub pochyłości mansardowych. Mowa tutaj o użyciu klasycznym pionowym, pochylonym lub też poziomym.
Kątowy rąbek stojący optycznie sprawia wrażenie szerszego niż podwójny rąbek stojący. Tym samym, również obiektom o dużej powierzchni nadaje wyrazistą, żywą strukturę. W tej technologii także jest możliwe układanie dachów wykorzystując długość pasów do 16,0 m.
MB
Okazuje się że nie wszystkie stare technologie nadają się do lamusa. W tym przypadku stara technologia dzięki swojej trwałości znakomicie nadaje się do dachów kościelnych choć nie tylko. Dzięki tej technice blachę można położyć na dach o dowolnym kształcie.
Już sobie wyobrażam futurystyczny budynek z dachem z blachy cynkowo-tytanowej w technologii rąbka stojącego. Niewątpliwym atutem tej technologii jest brak przebić przez blachę. Technologia jak widać bardzo stara, ale estetyka, trwałość i możliwości aranżacji jak najbardziej współczesne.
Jak widać przedstawiona technika rąbka stojącego była stosowana od prawie stu lat i stosowana jest do dzisiaj w wersji nowoczesnej. Przedstawiona technika łączenia podoba mi się na rąbek podwójny, pasuje na dachach na lekko spadzistych.
Na powierzchnie płaskie, wklęsłe i wypukłe, do wykonania elementów zaokrągleń czy stożków, zero dziurawień blachy. Technologia na ten rąbek najstarsza a jak praktyczna i uniwersalna w dzisiejszych czasach. Szacunek dla wynalazcy, nie spodziewał się że używana będzie na starych budowlach, a teraz ileśset lat później na nowoczesnych. Można przyznać dla niego Nobla w tej dziedzinie.
Technologia blach płaskich łączonych na rąbek stojący , ma piękne zastosowanie w budowlach ,na dachach kościołow ,budowlach zabytkowych. Dziś można również tez zauważyć na bardzo dużych nowoczesnych gmachach które się uroczo prezentują .Bardzo ciekawa technika mocowań tych blach. Co ważne jest nie tylko ciekawa ale i bardzo trwała
Stara technologia,a jak przydatna w ówczesnych czasach.Nie wiedziałam,ze można w ten sposób łączyć blachy i pokrywac nimi dowolny kształt dachu.
Pięknie prezentują się te dachy zbudowane w rąbek. Jednak budowa ich wymaga niezwykłego doświadczenia i perfekcji aby ostateczny wygląd tak pięknie się prezentował jak na powyższych zdjęciach. Myślę że dzięki temu artykułowi nie jeden budowniczy jest w stanie się podszkolić i zaczerpnąć przydatną wiedzę w tej kwestii budowania dachów.
Dach pokryty blachą płaską cynkowo-tytanową na podwójny rąbek stojący najbardziej mi odpowiada.Jest to taki rodzaj pokrycia jaki chciałbym zastosować na swym dachu i będę do tego dążył.
Nie wiedziałem o takim sposobie montażu blachy. Szczególnie podoba mi się ten wykonany na rąbek podwójny. Nie wiem czy uda się taki zastosować na moim dachu. Z opisu wynika iż taki montaż blachy jest rewelacyjny. Niedługo czeka mnie remont, więc z pewnością wezmę go pod uwagę.
Niesamowicie to wygląda w praktyce. Wykonanie też wymaga na pewno wiedzy naprawdę fachowej. Widać, że wymaga to żmudnej i cierpliwej pracy, ale dla efektu końcowego warto!
Dachy pokryte blachą płaską połączoną na rąbek stojący nie tylko zachwycają swą estetyką i elegancją. Należy pamiętać, że są one przede wszystkim niezwykle trwałe i szczelne, a fakt, że są wykorzystywane od wieków tylko potwierdza ich najwyższą jakość. Dla mnie są jak wino – im starsze tym lepsze.