Blachodachówka

Stojąc przed koniecznością wyboru pokrycia dachowego inwestor ma do wyboru między innymi pokrycia ceramiczne, betonowe, bitumiczne, stalowe oraz wykonane z tworzyw sztucznych. W przypadku elementów stalowych dużym uznaniem cieszy się blachodachówka.

Warto w pierwszej kolejności przypomnieć kilka ogólnych pojęć związanych z pokryciami dachowymi. Stąd też pokrycie dachowe stanowi zewnętrzną warstwę dachu, która jest narażona na bezpośrednie działanie warunków atmosferycznych. Spektrum materiałów przeznaczonych do produkcji pokryć jest bardzo szerokie. Zastosowanie znajdują materiały zarówno naturalne, jak i sztuczne. W przypadku pokryć naturalnych uwzględnia się gont drewniany, wióry osikowe i dranice. Gont drewniany stanowią deszczułki w kształcie klina o długości 40- 60 cm i szerokości 6-10 cm przy grubości 1,5 cm. Gonty najczęściej wykonuje się z jodły, sosny, modrzewia, dębu kanadyjskiego lub cedru. Drewno jest cięte maszyną (gonty cięte) lub łupane ręcznie (gonty łupane). Z kolei wióry osikowe to cienkie płaty o grubości około 0,5 cm przy długości 30-60 cm i szerokości 6-8 cm. Jeżeli wióry dobrze ułożono i zaimpregnowano to ich trwałość wynosi około 40 lat. Dranica to pokrycie z desek drewnianych o większej długości.

Mówiąc o pokryciach naturalnych należy zwrócić uwagę na strzechę. W nowoczesnych pokryciach tego typu uwzględnia się szereg środków mających na celu wydłużenie trwałości pokrycia i zwiększenie jego odporności na ogień. Najczęściej używanymi materiałami do budowy strzechy jest słoma i trzcina. Pokrycia naturalne bazują również na kamieniu. Może to być chociażby łupek będący rodzajem kamiennej dachówki. Elementy tego typu są przytwierdzane do desek ułożonych na więźbie. Interesujące rozwiązanie stanowią tzw. zielone dachy. Jest to warstwa roślinności na podłożu organicznym ułożona na płycie żelbetowej i odpowiednich warstwach izolacji.

Osobną grupę stanowią sztuczne pokrycia dachowe. Za podstawę w tym zakresie uznaje się dachówkę, czyli pokrycie układane z elementów ceramicznych lub cementowych. Pokrycie tego typu jest nieodzownym elementem tradycyjnego budownictwa. Sztuczne pokrycia dachowe to również gont bitumiczny (dachówka bitumiczna). Są to pasy modyfikowanej papy asfaltowej, powycinane w prostokąty, trójkąty, trapezy i sześciokąty. Ze względu na to, że gonty mają małe wymiary i są elastyczne, poleca się je na strome, skomplikowane oraz łamane dachy. Nieco mniejszym uznaniem, jako pokrycie dachowe, cieszy się również papa. Najczęściej stosuje się ją na dachach o małym spadku i stropodachach. Istotną zaletą takiego pokrycia jest niska cena i możliwość szybkiego ułożenia. Wada to z kolei niewielka trwałość i niezbyt estetyczny wygląd. Pokrycie tego typu bardzo często ma charakter tymczasowy i jest zastępowane przez bezspoinowe masy bitumiczne.

Mówiąc o pokryciach warto przynajmniej krótko wspomnieć o nylonie dekarskim powstałym na bazie elastycznych polimerów. Łączy on w sobie cechy samodzielnej powłoki dachowej oraz materiału do naprawy dachów. Warto również zwrócić uwagę na powłoki natryskowe, czyli wodne emulsje elastomerowe, które po nałożeniu tworzą jednolite, elastyczne pokrycie dachowe. Istotną cechą pokrycia tego typu jest trwałość, szybka aplikacja oraz możliwość stosowania na wszystkich rodzajach już istniejących pokryć dachów płaskich i stromych.

Mówiąc o pokryciach warto zwrócić uwagę na blachę dachową. Może nią być blacha miedziana lub stalowa ocynkowana, niejednokrotnie dodatkowo powlekana tworzywem sztucznym. Arkusze blachy dachowej układa się na deskowaniu i zagina na łączeniach. Odmianą blachy dachowej jest blacha trapezowa i blachodachówka. Charakteryzując nieco ogólnie blachodachówkę można powiedzieć, że jest to stalowe pokrycie produkowane z ocynkowanych blach stalowych o grubości 0,5 mm, powlekanych powłokami organicznymi o grubości od 25 µm (powłoki polisterowe) do 200 µm (plastisol). Masa 1 m2 pokrycia wynosi około 5 kg. Blachodachówkę stosuje się na dachach o nachyleniu powyżej 12°. Układa się ją na drewnianych łatach. Dostępne są też panele samonośne z wbudowanymi wzmocnieniami, co pozwala na montaż bez stosowania łat.

Co w środku

Analizując budowę typowego materiału, z którego powstaje blachodachówka można wyróżnić rdzeń i powłokę zewnętrzną. Rdzeń zazwyczaj jest stalowy lub aluminiowy. Stal, którą uwzględnia się w procesie produkcji blachodachówki, jest ocynkowana a następnie pokryta specjalnymi powłokami zabezpieczającymi. Jako rdzeń blachodachówki dużym uznaniem cieszy się alucynk, czyli stop aluminium, cynku i krzemu. Typowa grubość blachy stalowej to 0,5 mm. Jednak na rynku oferuje się blachy o grubości 0,55 i 0,6 mm. Interesujące rozwiązanie stanowi blachodachówka z rdzeniem aluminiowym. Jako jej zalety wymienia się przede wszystkim niewielką masę i trwałość. Jednak produkty tego typu są droższe i występują w mniejszej ilości kolorów w porównaniu z blachami stalowymi. Warto przy tym zwrócić uwagę na blachodachówkę tłoczoną z blachy miedzianej. Istotne jest, że w takim rozwiązaniu miedź nie jest powlekana.

Co na zewnątrz

Za podstawową powłokę uwzględnianą na blachodachówce uznaje się poliester. W najprostszej wersji grubość powłoki tego typu wynosi około 0,025 mm, tym samym zapewniając najmniejszą odporność na płowienie i uszkodzenia mechaniczne. Poliester może występować również w wersji matowej o grubości wynoszącej 35 mikronów. Interesujące rozwiązanie stanowią uszlachetnione powłoki poliestrowe. W porównaniu z tradycyjnymi powłokami poliestrowymi są one grubsze ale zapewniają większą odporność na działanie czynników atmosferycznych. Mówiąc o powłoce blachodachówki warto zwrócić uwagę na plastizol osiągający grubość wynoszącą około 200-250 mikronów. Jego najważniejszą cechą jest bardzo dobre zabezpieczenie blachy przed korozją. Z kolei pural osiąga grubość 50 mikronów, zapewniając wysoki poziom odporności na promieniowanie ultrafioletowe. Warto również zwrócić uwagę na PVDF (PVF2), którego grubość wynosi 27 mikronów. Podaje się, że PVDF (PVF2) to jedna z najtrwalszych powłok.

Montaż

Zazwyczaj długość arkuszy blachodachówki wynosi od 1300 a 4500 mm, przy szerokości mieszczącej się pomiędzy 1080 a 1190 mm. Na rynku nabyć można arkusze, których długość przycina się na dowolny wymiar. Tak przygotowana blacha dostarczana jest na plac budowy. Interesujące rozwiązanie stanowi blachodachówka samonośna, której konstrukcja pozwala na eliminowanie stosowania łat. Podaje się, że blacha tego typu montowana jest na krokwiach o maksymalnym rozstawie wynoszącym do 1200 mm. Zyskuje się więc oszczędność podczas budowy dachu, wynikającą ze stosowania mniejszej ilości drewna oraz krótszego czasu montażu. Typowa szerokość blachy samonośnej to 4200 mm.

Przy montażu blachodachówki należy zwrócić uwagę na odpowiednią konstrukcję dachu. Blachodachówki układane są na ruszcie z kontrłat i łat nośnych. W przypadku, gdy pokrycie będzie stanowiła folia wstępnego krycia, należy przed ułożeniem blachodachówki przybić łaty do kontrłat, które mocują folię. W przypadku gdy konstrukcja dachu oparta jest na deskowaniu pokrytym papą, kontrłaty należy przybić wzdłuż linii przebiegu krokwi. Bezpośrednio do podłoża, przy zachowaniu odstępów wynoszących około 60 cm, przybijane są kontrłaty przy podkładzie sztywnym. Od odległości pomiędzy kontrłatami zależy przekrój łat nośnych. Stąd też chcąc zachować odstęp mieszczący się pomiędzy 80 a 100 cm należy zastosować łaty o przekroju wynoszącym co najmniej 50×50 mm. Jednak kontrłaty można umieścić znacznie gęściej, na przykład co około 60 cm. Łaty mogą być wtedy cieńsze i mieć przekrój wynoszący 40×50 mm. Łaty należy dokładnie rozstawić. W miejscach poziomych połączeń trzeba podłożyć klocki dystansowe. Wkręty umieszcza się zawsze w dolnej części fali.

O czym warto pamiętać

Blachodachówka jest nieodzownym elementem pokrycia starszych budynków. Wynika to z niewielkiej masy pokrycia bazującego na blachodachówce, co jest szczególnie istotne w kontekście niejednokrotnie osłabionej więźby dachu. Jeżeli podczas montażu lub użytkowania dachu dojdzie do drobnych uszkodzeń powłoki należy zastosować odpowiednią farbę zaprawkową. Nie należy używać innych farb i lakierów. Najlepiej uwzględnić farbę z oferty producenta konkretnego pokrycia. Wymóg w tym zakresie wynika z wydzielania ciepła uszkadzającego krawędzie cięte. Oprócz tego powstałe opiłki wtapiają się w powierzchnię blachy tworząc miejsca gdzie może wystąpić korozja. Przy cięciu blachy dobrze sprawdzają się automatyczne nożyce skokowe lub nożyce ręczne. Ważne jest właściwe zabezpieczenie miejsca cięcia bezbarwnym lakierem ochronnym.

Istotną rolę odgrywa odpowiednie przechowywanie blachodachówki do czasu montażu. W przypadku gdy montaż nastąpi w przeciągu do 4 tygodni od czasu produkcji należy rozciąć opakowanie i ustawić paczkę pod lekkim skosem. Ważne jest bowiem aby woda mogła łatwo spłynąć. Jeżeli okres przechowywania będzie dłuższy konieczne jest nie tylko rozcięcie opakowania ale i wsunięcie listewek dystansowych aby powietrze pomiędzy arkuszami mogło swobodnie przepływać. Należy zwrócić uwagę aby paczki nie leżały bezpośrednio na ziemi. Miejsce przechowywania powinno być w miarę suche i przewiewne.

Warto zwrócić uwagę inwestora na konieczność przeprowadzenia okresowych przeglądów dachu. Podczas prac w tym zakresie należy usunąć naloty i pyły kominowe, które po dłuższym okresie mogą powodować uszkodzenia blachy. Szczególną uwagę należy zwrócić na miejsca w pobliżu kominów. W razie potrzeby należy wykonać zaprawki lakiernicze. Do usuwania mchów i porostów przeznaczone są specjalne preparaty. Podstawową zaletą blachodachówki jest niewielka masa dzięki czemu dobrze sprawdzają się na starszych budynkach, w których konstrukcja więźby jest osłabiona. Jeszcze do nie dawna blachodachówka stanowiła znacznie tańsze pokrycie w porównaniu z ceramiką.

Podczas prac montażowych należy pamiętać aby nie łączyć miedzi z elementami stalowymi. Tlenki miedzi są bowiem agresywne i mogą powodować korozję innych metali. Pamiętać należy aby pod rygorem utraty gwarancji, nie używać do cięcia szlifierki kątowej.

Na chwilę obecną inwestor decydując się na blachodachówkę o dobrej jakości i trwałości musi zapłacić podobną ceną w porównaniu z dachówką ceramiczną. Blachodachówkę można uznać pokrycie, które doskonale nadaje się na proste dachy dwuspadowe. Istotny jest przy tym krótki czas montażu. Podkreślając zalety warto również zwrócić uwagę na bogatą kolorystykę, dzięki czemu pokrycie z dachówki doda budynkowi szczególnych walorów estetycznych. Interesujące rozwiązanie stanowi blachodachówka z posypką. Jest również możliwe wyprodukowanie pokrycie z uwzględnieniem indywidualnej barwy.

Na koniec jeszcze jedna cenna uwaga. Otóż, przy wyborze blachodachówki warto zwrócić uwagę inwestora na zależność pomiędzy środowiskiem a powłoką ochroną pokrycia. Stąd też na terenach o rozwiniętym przemyśle o podwyższonym stężeniu siarki oraz w miejscach o wyższym stężeniu soli w powietrzu warto zadbać o blachodachówkę odporną na działanie substancji tego typu.

Damian Żabicki