Warsztat

Kątomierz ciesielski – niezbędne narzędzie każdego cieśli

Ciesielstwo jako rzemiosło jest tak stare jak historia człowieka. Za początek obróbki drewna można uznać ścięcie pierwszego drzewa przez człowieka za pomocą narzędzia – kamiennego topora. Wynalezienie piły znacznie pomogło i przyspieszyło ciężką pracę cieśli. Z biegiem czasu i wraz z rozwojem techniki powstawały kolejne przyrządy, które ułatwiają wykonywanie tego rzemiosła. Jednym z nich jest kątomierz ciesielski.

Specjalny kątomierz ciesielski umożliwia szybkie wyznaczenie kąta nachylenia połaci dachowych, linii pionu oraz linii poziomu na elementach konstrukcji więźby. Jest swego rodzaju połączeniem kątownika z kątomierzem. Kątomierz posiada ramiona ze skalą liniową (pomiar długości) i specjalne ramię z otworami (wyznaczanie obholzu). Kolejne dwa ramiona połączone skalą kątową, często podwójną, służą określeniu linii pionu i poziomu dla ustalonego kąta. Na kątomierzu można ustawić dowolny kąt w zakresie od 0 do 90 stopni. Specjalna śruba umożliwia blokadę ustawienia kąta. Ramię najbliższe odczytowi 0 stopni określa linię pionu. Ramię najbliższe odczytowi 90 stopni określa linię poziomu. Opisywany kątomierz związany jest z niemiecką kulturą ciesielską, dlatego wyjaśnienia wymagają niektóre terminy.

Kątomierz ciesielski

Obholz – nie posiada swojego odpowiednika w języku polskim. Związany jest z zaciosem elementu i określa ilość pozostałego materiału po wykonaniu zaciosu. Obholz może być mierzony w kierunku pionowym LO lub prostopadle do krawędzi elementu RO.


katomierz-ciesielski_2

Przydatność kątomierza ciesielskiego ujawnia się przy skomplikowanych elementach więźby dachowej: krokwie koszowe, krawężnice czy kulawki.

Wyróżnia się trzy sposoby wyznaczenia krokwi koszowej i narożnej:
• poprzez odsunięcie poziome,
• poprzez odsunięcie pochylone,
• poprzez kąt płatwi.


katomierz-ciesielski_1

Najszybsza i najdokładniejsza metoda to wyznaczenia krokwi narożnej poprzez kąt płatwi, mierzony przez punkt przecięcia linii naroża (kosza). W tym przypadku szerokość elementu nie wpływa na poprawność wyznaczenia krokwi narożnej, metoda ta wymaga jednak zastosowania kątomierza.

Wyznaczenia krawężnicy poprzez kąt płatwi

Górna strona krawężnicy (fot. 2)
• Na górnej stronie krawężnicy znaczymy linię początkową elementu (od strony okapu) oraz linię końcową elementu (od strony kalenicy), mierząc wzdłuż linii narożnej.
• Znaczymy linię naroża (linia naroża może być asymetryczna przy różnych nachyleniach połaci).
• Znaczymy linię przecięcia płatwi z linią naroża. Przez wyznaczony punkt za pomocą kątomierza prowadzimy linie – kąt płatwi.
• Przez punkt przecięcia linii naroża z linią końca elementu prowadzimy kąt cięcia krawężnicy w kalenicy.


katomierz-ciesielski_3

• Ustawiamy kąt nachylenia krawężnicy na kątomierzu.
• Za pomocą kątomierza znaczymy linie pionu w punktach przecięcia linii – kąt płatwi z krawędziami krawężnicy.
• Na linii pionu znaczymy prostopadle do krawędzi belki wysokość fazy krawężnicy.
• Od punktu przecięcia linii fazy krawężnicy z linią pionu znaczymy obholz pionowy.
• Przy pomocy kątomierza ciesielskiego znaczymy linię poziomu przechodzącą przez punkt obholzu pionowego na linii pionu.


katomierz-ciesielski_4

Dolna strona krawężnicy (fot. 4)

• Łączymy ze sobą linie wejścia i wyjścia płatwi.
• Przenosimy linię poziomu zaciosu na dolną stroną krawężnicy.
• Znaczymy linię poziomu zaciosu na drugim boku krawężnicy.

Kątomierz służy jedynie do przeniesienia informacji na element więźby. Podstawową kwestią jest określenie, jak dany element winien wyglądać. Przygotowanie dokumentacji warsztatowej można wykonać na podstawie obliczeń geometrii dachu lub posiłkować się specjalistycznym oprogramowaniem, które automatycznie dokona wymiarowania elementów.

Kątomierz ciesielski jest bardzo użytecznym narzędziem, bez wątpienia jest podstawowym elementem wyposażenia warsztatu ciesielskiego bez którego żaden profesjonalny cieśla nie może się obyć.

5/5 - (2 votes)

Data publikacji: 1 czerwca, 2013

Autor:

5/5 - (2 votes)


Komentarze


Udostępnij artykuł

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Podobne artykuły