Kwalifikacje zawodowe – potwierdzać czy nie?

Dynamicznie zmieniający się polski rynek pracy oraz możliwość pracy na rynkach europejskich, wymusiła na MEN przyjrzeniu się systemowi kształcenia zawodowego oraz podjęcia prób zbliżających go do obecnych i przyszłych realiów rynku pracy.

Długi okres kształcenia zawodowego realizowany przed wprowadzeniem gruntownej zmiany w 2012 r. miał również swoje dobre strony. Kształcił szeroko w danym zawodzie, co czyniło z pracowników wszechstronnych i doskonałych fachowców. Pozytywne skutki takiego wykształcenia polskich pracowników doceniali i doceniają zachodnie rynki pracy a nasi rodacy tam pracujących nie mają większych problemów ze znalezieniem zatrudnienia. Niestety na rynku polskim tak szerokie wykształcenie coraz częściej nie ma racji bytu. Jak wspomniałem dynamika rynku i konieczność częstych zmian charakteru i specjalizacji produkcji spowodowała, że z szerokoprofilowego wykształcenia, realnie wykorzystywały w praktyce tylko część. Znaczna część wiedzy i umiejętności często były niewykorzystywane, a więc „niepotrzebnie nauczane”.

Obecne zmiany systemu kształcenia zawodowego są efektem oczekiwań stawianych przez pracodawców. Pośród nich, ale nie tylko panuje pinia, że szkoły i uczelnie nie zawsze właściwie przygotowują swoich absolwentów do pracy zawodowej. Panuje pogląd, że programy nauczania mają zbyt teoretyczny, a za mało praktyczny charakter zarówno w kształceniu zawodowym jak również kształceniu języków obcych szczególnie zawodowych. Pracodawcy nie najlepiej oceniają absolwentów szkół zawodowych i z tego powodu dość rzadko sięgają po ich zasoby. Z opinii wielu pracodawców wynika, spoczywająca na szkołach odpowiedzialność przygotowywania pracowników dla zakładów nie zawsze się sprawdza. Wprowadzenie egzaminów zewnętrznych potwierdzających kwalifikacje zawodowe również nie zawsze gwarantuje wysokie kwalifikacje tych którzy zdali. Ustawienia szkół w rankingach powoduje, że szkoły przygotowują absolwentów pod egzaminy a więc szablon, co nie zawsze potwierdza ich wysokie kwalifikacje. W związku z tym firmy szczególnie średnie i małe, pozyskują swoich pracowników z polecenia lub prowadzą rekrutację w drodze szkoleń wewnętrznych – ucząc tylko wycinka zawodu lub kilku czy kilkunastu operacji dotyczącego wąskiego zakresu zawodowego stosowanego u danego pracodawcy. Na taki stan rzeczy wpływa wiele czynników min. konstrukcja szkolnych programów nauczania, organizacja kształcenia w szkołach oraz, a może przede wszystkim bardzo ograniczona forma współpracy systemu kształcenia z lokalnymi zakładami i instytucjami odpowiedzialnymi za szkolnictwo szczególnie zawodowe.

Spośród najistotniejszych kwalifikacji oczekiwanych przez pracodawców są min. kwalifikacje ponadzawodowe (wiedza i umiejętności specjalistyczne). Zakłady pracy takich kompetencji oczekują od wszystkich swoich pracowników nawet tych najmniej doświadczonych. Wśród kwalifikacji szczególnie oczekiwanych przez pracodawców przeważają te ogólnozawodowe (zawód i wykształcenie). Spośród kwalifikacji ponadzawodowych tj. cech osobowościowych najbardziej cenione są odpowiedzialność, uprzejmość i punktualność. Do czynników najbardziej decydujących o atrakcyjności pracownika na rynku pracy okazują się kwalifikacje, doświadczenie, polecenie przez inne osoby oraz znajomość języków obcych zawodowych, szczególnie angielskiego i niemieckiego.

Oceniając kształcenie zawodowe w Polsce nie można się oprzeć stwierdzeniu, że idzie one w dobrym kierunku, natomiast dynamika jego rozwoju pozostawia wiele do życzenia. Przestarzała baza dydaktyczna i trudności w odtworzeniu nowej, dają się ciągle we znaki prowadzącym kształcenie zawodowe. Dlatego obecnie kształcenie zawodowe w dużej mierze nie jest ściśle związane z potrzebami rynku pracy lecz innymi uwarunkowaniami np. możliwościami szkół oraz dostępnością kadry.

Obecnie z mojego punktu widzenia bardzo skuteczną dla potrzeb rynku pracy są oprócz kształcenia zawodowego w szkołach zawodowych czy technikach dla młodzieży, kwalifikacyjne kursy zawodowe. Są to formy kształcenia bardzo elastyczne, dające możliwość w krótkim czasie zdobycie wiedzy i umiejętności pozwalających na znalezienie dobrej pracy. Koniecznością jest również przyszłość kształcenia w systemie tzw. dualnym, tj. bardzo ścisłe powiązanie kształcenia zawodowego z zakładami pracy. Wieloletni proces jednoczenia się Europy stwarza możliwości podróżowania również w poszukiwaniu pracy. Jednakże problemem bywa to, że doskonali polscy fachowcy są zatrudniani na Zachodzie za najniższe stawki. Jest to wynikiem prostej ekonomiki i możliwości zatrudniania osób nie posiadających potwierdzonych kwalifikacji w zawodzie. Przepisy większości państw zachodnich umożliwiają, a wręcz nakazują zatrudnianie obcokrajowców zgodnie z ich kwalifikacjami, ale tylko tych posiadających dyplomy państwowe. Z pewną zazdrością zapewne patrzą nasi rodacy na pracowników państw zachodnich, którzy za taka samą pracę otrzymują znacznie większą płacę. Państwowe dyplomy kwalifikacyjne są honorowane przez większość państw zachodnich, wymaga to jednak pewnych działań i zgłoszeń tego faktu w odpowiedzialnych za zatrudnienie urzędach na terenie państwa którego chcemy rozpocząć prace lub już pracujemy.

Centrum Kształcenia Ustawicznego w Garbatce- Letnisku i prowadzone kursy kwalifikacyjne dają taką możliwość. Obecnie prowadzimy nabór na Kurs zawodowy ciesielski, stolarski oraz dekarski. Jak wspomniałem są to kursy dające zawód potwierdzony państwowym dyplomem. Kursy przeznaczone są dla osób początkujących chcących zdobyć nowy zawód, chcących zmienić zawód czy też go uzupełnić oraz dla tych, którzy posiadają doświadczenie w tych zawodach a chcą potwierdzić swoje umiejętności dyplomem państwowym.

Szczegółowe informacje dotyczące kursów można znaleźć na stronie www.drzewna.com w zakładce CKU – Kursy i szkolenia oraz – sekretariacie szkoły tel. (48) 6210047 lub kom. 608-844-948; 501-480-228. Zapraszamy do naszych szkół i na kursy.

Bogusław Szumilas