Montaż okien dachowych – bez problemu

Okna połaciowe montuje się zazwyczaj po położeniu pokrycia. Teoretycznie może to robić każda ekipa dekarska, jednak lepiej, jeśli to zadanie zlecimy ekipie certyfikowanej przez producenta okien. Certyfikowani wykonawcy to ci, którzy znają produkty wybranej firmy – co oznacza dużo mniejsze ryzyko błędu i dużo większe bezpieczeństwo inwestora.

Trochę teorii – czyli więźba a okno

Sytuacja idealna – mamy z nią do czynienia wtedy, gdy szerokość okna jest zgodna z rozstawem krokwi. Wtedy nie dochodzi do ingerencji w układ więźby poza wycięciem łat w miejscu, w którym ma być okno. Znając układ więźby oraz dostępne szerokości okien można dobierać szerokość ościeżnicy okna tak, by była od 2 do 5 cm mniejsza od rozstawu krokwi. Dzięki temu podczas montażu między krokwiami a ramą okna pozostaje 1 – 2,5 cm wolnego miejsca, które należy wypełnić materiałem termoizolacyjnym. Najczęściej jest to wełna mineralna. Nawet wtedy, gdy okno ściśle przylega do krokwi, nie ma niebezpieczeństwa, że nie zostanie właściwie zaizolowane termicznie.

Montaż obróbek okna, inaczej szpalet, ułatwia rowek, który znajduje się w konstrukcji ościeżnic. Pomiędzy szpaletą a krokwią także zmieści się niewielka ilość materiału termoizolacyjnego. Połączenie ościeżnicy i krokwi również ociepla się materiałem termoizolacyjnym. Gdy wymiary okna dachowego odbiegają od odległości między krokwiami, montaż nadal jest możliwy.

Fot. 2 Podczas montażu okna ościeżnica została nieprawidłowo osadzona (wewnętrzna strona ościeżnicy znajduje się na dachu).

Okno węższe – gdy szerokość okna jest znacznie mniejsza niż rozstaw krokwi, montuje się je na łatach montażowych, wstawianych między krokwie równolegle do łat służących do mocowania pokrycia dachowego. Łaty te powinny mieć szerokość 3-4 cm. Do łat montażowych za pomocą czterech kątowników dostarczanych w komplecie z oknem mocuje się ościeżnicę. W sytuacji, gdy okno jest znacznie węższe niż rozstaw krokwi, konieczny może się okazać montaż krokwi pomocniczych, które mocuje się do krokwi konstrukcyjnych z jednej lub z obu stron okna. Łaty montażowe można przykręcić bezpośrednio do elementów konstrukcji dachowej albo użyć drewnianych podkładek.

Fot. 3 Nieprawidłowy montaż i mocowanie kołnierza w zespoleniu, brak odpowiednich modułów do zespolenia.

Okno szersze – jego montaż w konstrukcji dachu wymaga usunięcia fragmentu krokwi. Konieczność takiej ingerencji w konstrukcję dachu budzi najwięcej wątpliwości inwestorów. Wymaga bowiem wstawienia wymianów, czyli belek przenoszących obciążenie z wyciętej krokwi na dwa sąsiadujące z nią elementy konstrukcji. Wymiany należy usytuować w odległości 30–50 cm od dolnej i górnej krawędzi okna, po to by później można było prawidłowo wykończyć wnękę okienną od środka.

Krokiewka – czyli pionowa belka wymianu – powinna być umieszczona 2 – 5 cm za ościeżnicą okna – wtedy bez problemu będzie można wykonać termoizolację. Wszelkie wątpliwości, czy taka ingerencja w konstrukcję dachu nie spowoduje jej osłabienia oraz co do ewentualnej konieczności wzmocnienia więźby powinien rozstrzygać konstruktor.

Fot. 4 Uszkodzenie górnej części ościeżnicy (ościeżnica została ścięta) – każda ingerencja w konstrukcję okna powoduje utratę gwarancji.

Ułatwią montaż

Okno dachowe składa się z ościeżnicy, skrzydła i kołnierza uszczelniającego. Podczas jego montażu należy ściśle przestrzegać instrukcji montażu. Warto pamiętać, że montaż do krokwi odbywa się za pomocą kątowników stanowiących komplet z oknem. Ich użycie gwarantuje stabilność i trwałość połączenia. Większość okien dachowych mocuje się na łatach – mają kątowniki montażowe umieszczone na górze i na dole ościeżnicy. Są też takie z kątownikami z obydwu boków ościeżnicy. Tak rozmieszczone kątowniki przytwierdza się do krokwi. Okna uniwersalne mają szerokie kątowniki narożne, dzięki którym można je opierać zarówno na krokwiach, jak i na łatach. Niektóre zaś mają tradycyjne kątowniki, które montuje się w dowolnym miejscu ościeżnicy. Połączenie okna z folią dachową ułatwia i przyspiesza zastosowanie kołnierza paroprzepuszczalnego, o takich samych właściwościach jak otaczająca go folia paroprzepuszczalna. Takie kołnierze oferują niektórzy producenci.

Fot. 5 Nieprawidłowy montaż folii paroprzepuszczalnej.

Najczęstsze błędy montażowe

Często inwestorzy, ze źle pojętej oszczędności, zamiast ekipy certifikowanej przez producenta okien połaciowych, do ich montażu zatrudniają dekarzy – niekoniecznie przeszkolonych i certyfikowanych w montażu tego typu okien. Skutkuje to czasem błędami, które mogą nawet oznaczać zniszczenie okna. Jednym z najczęściej spotykanych skutków błędów montażowych jest przeciekanie okna. To zwykle efekt niepoprawnego mocowania kątowników montażowych. Aby tego uniknąć, należy dokładnie sprawdzać w trakcie pracy, czy szczeliny pionowe i poziome są idealnie równe. Niewłaściwe ustawienie okna sprawia, że nie można go zamontować w  zalecanej płaszczyźnie, a kołnierz uszczelniający nie pasuje. Niektórzy producenci chronią inwestorów przed tą pomyłką, fabrycznie mocując kątowniki do okna. Inni specjalnie tak profilują wręby pod kątowniki, że można je w nich umieścić tylko w jeden sposób.

Fot. 6 Nieprawidłowo docięta pokrycie do okna dachowego (okno nieszczelne).

Efektem nieprawidłowego montażu kątowników może być przekoszenie okna, które dodatkowo uniemożliwia prawidłowe wykończenie wnęki wokół niego – zwłaszcza w zestawach kombi (czyli przeznaczonych do zamontowania dwóch okien). Od zewnątrz pokrycie dachowe nie będzie w tej samej linii, co okno – sprawi to, że całość będzie wyglądała nieestetycznie. Przy montażu dwóch okien obok siebie odległość między nimi trzeba bardzo dokładnie wymierzyć. Muszą być oddalone od krokwi co najmniej 2 cm, aby później można było wypełnić tę przestrzeń ociepleniem.

Innym rodzajem błędu montażowego jest uszkodzenie oblachowania okna, które może nastąpić na skutek zbyt mocnego przykręcania wkrętów (albo użycia za długich wkrętów). By tego uniknąć, podczas montażu nie należy dokręcać wkrętów na siłę. Firmy wyposażają okna we wkręty właściwej długości – nie powinno się tego zmieniać. Czasem dochodzi też do przedziurawienia oblachowania w wyniku nieprzemyślanego wbicia gwoździ – podczas montażu elementów pokrycia.

Fot. 7 Nieprawidłowo docięte pokrycie do okna dachowego (boczna część) oraz źle uformowany fartuch (element kołnierza u dołu okna).

Do przecieków może dojść także wtedy, gdy oblachowanie nie zostanie w ogóle przymocowane. Przyczyną uszkodzenia oblachowania może też być nieprawidłowe składowanie na budowie jego elementów i na skutek tego powyginanie ich. Złe wykonanie obróbki wokół okna to kolejny częsty błąd montażowy. Bardzo ważne jest właściwe połączenie ościeżnicy okiennej z folią dachową. Przy wycinaniu otworu montażowego w folii dachowej, należy przy każdej jego krawędzi pozostawić co najmniej 10 cm (lepiej 15 cm) zapasu potrzebnego do prawidłowego zawinięcia i zamocowania folii. Powinno się ją dokładnie przyklejać do ościeżnicy specjalnymi taśmami samoprzylepnymi. Można także użyć gotowych kołnierzy z folii, które zapewniają szczelne połączenie z ościeżnicą okna. Gdy na dachu jest stosowana folia dachowa, należy zawiesić nad oknem rynienkę odprowadzającą poza jego obręb skropliny pary wodnej lub wodę z przecieków. Wilgoć, która może się znaleźć pod pokryciem dachowym (w wyniku jego nieszczelności, topnienia nawianego pod nie śniegu lub kondensacji pary wodnej pod pokryciem), musi zostać przechwycona przez rynienkę. Dlatego izolacja okna musi być od góry wprowadzona do rynienki.

Fot. 8 Nieprawidłowe mocowanie kołnierza uszczelniającego (kołnierzy nie można przewiercać i dziurawić).

Zły dobór kołnierza uszczelniającego do rodzaju pokrycia też może być przyczyną przeciekania okna. Trzeba odpowiednio dopasować kołnierz – zarówno do rodzaju pokrycia, jak i do planowanej głębokości montażu. Element dolny kołnierza do dachów płaskich jest z blachy, a gdy kołnierz przeznaczony jest do pokryć falistych lub wysoko profilowanych – ma elastyczny fartuch z możliwością profilowania. Oba elementy boczne kołnierza są odpowiednie i do pokryć płaskich, i do falistych. Ważny jest właściwy dobór materiału kołnierza do materiału pokryciowego. Jeżeli dach jest pokryty blachą miedzianą, trzeba zamontować na nim kołnierz miedziany, a nie najpopularniejszy – z powlekanego aluminium. Te metale wchodzą ze sobą w reakcję, w wyniku której najbardziej ucierpi kołnierz okna.

Fot. 9 Uszkodzony fartuch co wiąże się z nieszczelnością i brakiem gwarancji.

Nieprawidłowo ułożone pokrycie bywa przyczyną uszkodzenia kołnierza. Dzieje się tak w efekcie zbyt bliskiego lub zbyt dalekiego odsunięcia pokrycia dachowego od okna – niezgodnego z  instrukcją montażu kołnierza uszczelniającego. Aby uniknąć tego błędu, trzeba podczas montażu wziąć pod uwagę rodzaj pokrycia dachowego. Istotne znaczenie ma też prawidłowe wykończenie wnęki okiennej od wewnątrz. Konieczne jest umieszczenie materiału izolacyjnego dookoła ościeżnicy – zapobiega to powstaniu mostków termicznych. Trzeba też pamiętać o prawidłowym wykonaniu paroizolacji we wnęce okiennej i połączeniu jej z paroizolacją pomieszczenia. Trzeba właściwie ukształtować wnękę – jej górna krawędź musi być równoległa do podłogi, a dolna – prostopadła do niej.

Fot. 10 Nieprawidłowy montaż i mocowanie kołnierza w zespoleniu, brak odpowiednich modułów.

Prawidłowy montaż okna dachowego to gwarancja bezawaryjnego działania okna. Oczywiście do okien dołączana jest instrukcja ich montażu – ale nie zastąpi ona szkolenia, które przeprowadza producent okien. To dzięki szkoleniom ekipa ma szansę poznać wszelkie cechy okien w rzeczywistości – a także po prostu poćwiczyć ich montowanie. A jak wiadomo – ćwiczenie czyni mistrza. Bardzo dobre produkty (a takimi bez wątpienia są okna trzech wiodących na rynku producentów) warto powierzać bardzo dobrym fachowcom.