Prawie co piąty pracujący Polak znajduje zatrudnienie w sektorze budowlanym

Na kondycję sektora budowlanego wpływ ma przede wszystkim popyt na rynku krajowym. Bezpośredni i pośredni wpływ działalności sektora materiałów budowlanych stanowi 3,5% PKB, a w przypadku usług budowlanych nawet 16,8% PKB.

Jak wynika z raportu Rola sektora produkcji materiałów budowlanych i budownictwa w polskiej gospodarce, przygotowanego przez firmę doradczą Deloitte i Związek Pracodawców Producentów Materiałów dla Budownictwa, duże znaczenie dla kondycji sektora budownictwa mieszkaniowego w Polsce mają przede wszystkim dochody gospodarstw domowych oraz sytuacja demograficzna. Wartość majątku trwałego w tym sektorze może poprawić zwiększona liczba imigrantów, która będzie potrzebna, jeśli Polska ma się wyrwać z pułapki średniego dochodu.

Budownictwo ma olbrzymi wpływ na kondycję gospodarki danego kraju. W Polsce bezpośrednia działalność sektora materiałów budowlanych stanowi 2,2% PKB, a w podziale na poszczególne branże największa rola przypada trzonowi sektora, czyli branżom produkującym materiały z surowców niemetalicznych oraz z metali (po 0,7% PKB), następnie branżom produkującym materiały z drewna (0,5% PKB), niewielka rola przypada produkcji materiałów budowlanych z tworzyw sztucznych (0,2% PKB), a najmniejsza – wydobyciu kamienia, piasku i gliny (0,1% PKB). Do powstania kolejnego 1,3% PKB przyczyniają się poprzez efekty pośrednie (zaopatrzeniowe i dochodowe) branże produkujące materiały z surowców niemetalicznych.

Łączny oszacowany efekt działalności sektora materiałów budowlanych to co najmniej 3,5% PKB, czyli w 2014 roku – prawie 60 mld złotych. Należy podkreślić, że jest to szacunek zaniżony, gdyż z przyczyn braku szczegółowych danych nie uwzględnia się efektów pośrednich części branż wchodzących w sektor budownictwa – tłumaczy Rafał Antczak, członek Zarządu Deloitte Consulting.

Sektor materiałów budowlanych w 2014 roku wygenerował bezpośrednio około 344 tysięcy miejsc pracy, czyli 2,5% ogółu pracujących, z czego 81 tysięcy miejsc przypadło na branżę materiałów budowlanych z surowców niemetalicznych. Pośrednio branża ta przyczyniała się do utworzenia zatrudnienia dla kolejnych 164 tysięcy osób w sektorach z nią współpracujących. Łącznie, bezpośrednio i pośrednio, sektor materiałów budowlanych tworzy co najmniej 508 tysięcy miejsc pracy, co stanowi 3,7% ogółu pracujących. Jednocześnie producenci tego sektora odprowadzili w tym samym roku 929 mln złotych z tytułu podatku CIT oraz 986 mln złotych z tytułu podatku PIT od wynagrodzeń, a sektor materiałów budowlanych z surowców niemetalicznych pośrednio przyczynił się do odprowadzenia do budżetu dodatkowych środków z tytułu PIT na poziomie co najmniej 268 mln złotych.

Sektor usług budowlanych ma większy wpływ na gospodarkę niż produkcja materiałów budowlanych. Firmy budowlane wytwarzają bezpośrednio 7,4% PKB, jednak poprzez efekty pośrednie generują dodatkowe 9,3% PKB. Łącznie sektor budowlany przyczynia się do powstawania 288 mld złotych wartości dodanej, czyli 16,8% PKB. Branża ta tworzy bezpośrednio 6% liczby miejsc pracy, a pośrednio łącznie 15% (2 mln 90 tysięcy zatrudnionych) – podaje Ryszard Kowalski, prezes Zarządu, Związek Pracodawców Producentów Materiałów dla Budownictwa.

Łączny wpływ sektora materiałów i usług budowlanych tworzy 20,3% PKB i prawie 2,6 mln miejsca pracy, co stanowi 18,7% pracujących w polskiej gospodarce.

Sprzedaż usług budowlano-montażowych dzieli się na trzy główne segmenty, a dominują w nich roboty specjalistyczne (38% w 2014 roku), których udział zwiększył się zwłaszcza w ostatnich kilku latach (w 2010 roku było to 32%), podobnie jak w przypadku budowy obiektów inżynierii lądowej i wodnej (z 19% w 2005 roku do 28% w 2014 roku). Wzrosty te odbyły się kosztem trzeciego segmentu – budowy budynków, którego waga spadła z 47% w 2005 roku do 34% w 2014 roku.

Najsilniejszy wpływ na wartość majątku trwałego w sektorze budownictwa mieszkaniowego mają dochody gospodarstw domowych, a zmiana dochodów o 1% powoduje zmianę majątku o 0,66%. Stosunkowo duże znaczenie ma także liczba osób w wieku 25–49 lat, gdyż wzrost tejże liczby o 1% powoduje wzrost majątku o prawie 0,3%. Przez większość czasu w okresie 2000–2012 wartość majątku trwałego w sektorze mieszkaniowym znajdowała się poniżej lub bardzo blisko równowagi długookresowej (wynikającej z zależności teoretycznych modelu ekonomicznego). Jedynie w latach 2007–2009 wartość majątku wyraźnie przekroczyła stan równowagi i była szczególnie wysoka w roku 2008 przekraczając wartość długookresową o prawie 8%. Po 2009 roku wartość majątku znów znalazła się poniżej wartości długookresowej, a w 2012 roku (ostatnim, dla którego dostępne są dane dla majątku trwałego) sięgnęła ponad 3% poniżej równowagi długookresowej, czyli najniżej od 2004 roku.

W raporcie oszacowano, jak będzie wyglądała kondycja majątku trwałego w sektorze mieszkaniowym do 2050 roku i w tym celu przyjęto dwa scenariusze: bazowy i imigracyjny. W scenariuszu bazowym przyjęto liczbę ludności zgodną z prognozą GUS, natomiast w scenariuszu imigracyjnym założono napływ do Polski 4,3 mln pracowników do 2050 roku, pochodzących głównie z Ukrainy. W przypadku scenariusza imigracyjnego długookresowa wartość majątku trwałego w sektorze mieszkaniowym jest istotnie wyższa niż w scenariuszu bazowym, a w 2050 roku różnica ta przekroczy 20% – stwierdza Rafał Antczak.