Projekt budowlany – zatwierdzony, ale czy poprawny?

Projekt budowlany obiektów o konstrukcji drewnianej w świetle powiązań obowiązku stosowania Eurokodów z prawem budowlanym, rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych i ustawą o wyrobach budowlanych oraz normami zharmonizowanymi.

Ustawa z 27.03.2003 uchyliła ustęp 2 art. 35 Ustawy Prawo Budowlane, który dawał organowi wydającemu pozwolenie na budowę prawo badania zgodności: projekt budowlany z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi i Polskimi normami w zakresie określonym w art. 5 Ustawy PB. Wieloletnie obserwacje polskiego rynku budowlanego, jak również analiza projektów, dla których wydawane są pozwolenia na budowę i zatwierdzanych prawomocnymi decyzjami wskazują, że zmiana ta nie przysłużyła się polskiemu budownictwu. Z punktu widzenia organów administracyjno-budowlanych była oczywiście korzystna. Zdjęła z nich znaczną część odpowiedzialności – przenosząc ją na projektantów – tyle, że w sposób nieegzekwowalny.

W rezultacie zmiana ta spowodowała szereg niebezpiecznych sytuacji, w których mianem „zatwierdzonego” określa się projekt budowlany, zawierający kardynalne błędy, niekompletny czy oparty na nieaktualnych normach, nie pozwalając na realizacje zgodną z przepisami prawa budowlanego i powiązanych. Sytuacje takie mają tym częściej miejsce, im mniej znana jest dana technologia czy rodzaj konstrukcji. Ponieważ zasady projektowania i wykonawstwa konstrukcji drewnianych należą do tych mniej znanych. Na tym polu zauważa się szczególnie często projekty niezgodne z przepisami techniczno-budowlanymi, normami etc. Podkreślenia wymaga tu też fakt, iż przez osoby nie mające wiedzy w zakresie budownictwa, a będące inwestorami czy też nabywcami, fakt „zatwierdzenia” projektu budowlanego odbierany jest jako dowód na poprawność tegoż projektu pod wszelkimi względami. To z punktu widzenia społecznego jest szkodliwe.

Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie w brzmieniu obowiązującym do grudnia 2017 zawierało w załączniku 1 listę norm obowiązkowych, wśród których znajdowało się wiele norm wycofanych, w tym dotycząca projektowania konstrukcji drewnianych PN-B 03150:2000. Mimo iż w Rozporządzeniu obowiązującym od 2018 roku usunięto normy wycofane z listy norm obowiązkowych – zawarto w nim klauzulę o dopuszczalności stosowania nieaktualnych norm do końca 2020 roku.

Projekt budowlany budynków drewnianych – polska, a europejska norma

Tymczasem w odniesieniu do konstrukcji drewnianych wycofana polska norma PN-B 03150:2000. Mogłaby zostać zastosowana jedynie przy projektowaniu konstrukcji z drewna litego (wyłącznie podlegającego pod PN-EN 14081) pod warunkiem braku zastosowania łączników mechanicznych i nie wymagających projektowania pod kątem odporności ogniowej. Każdy inny przypadek (konstrukcje z drewna litego, łączone z użyciem łączników mechanicznych; konstrukcje z drewna litego, łączonego na złącza klinowe; konstrukcje z drewna klejonego warstwowo, elementy drewniane, łączone na płytki kolczaste, itp.) wymaga obligatoryjnie projektowania według pakietu norm europejskich.

Jednakże projektanci nie posiadając najprawdopodobniej wystarczającej wiedzy o wszystkich przepisach powiązanych, w tym o wymogach Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady EU nr 305/2011 (wskazanego w artykule 5 Ustawy Prawo Budowlane) kierują się wyłącznie dopuszczeniem tej normy przez Rozporządzenie. Przykładowa odpowiedź projektanta: „Zastosowana norma nie została zakazana i znajduje się, jako norma obowiązująca w treści załącznika do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002, wedle obowiązującego na dzień wydania decyzji stanu prawnego” (odpowiedź dotyczy projektu budowlanego z roku 2017).

Powiązanie norm zharmonizowanych, właściwych dla drewna konstrukcyjnego i materiałów drewnopochodnych z Eurokodem 5 jest jednoznaczne. Każda z tych norm wskazuje PN-EN 1995-1-1 wśród norm obligatoryjnych do ich zastosowania (poza PN-EN 14081, która wskazuje tylko PN-EN 1995-1-2). Ustawa o wyrobach budowlanych pozwala (art. 5) na wprowadzanie do obrotu wyrobów objętych normami zharmonizowanymi wyłącznie w oparciu o te normy, a artykuł 10 tejże Ustawy precyzuje, że dopuszczenia jednostkowe nie mogą dotyczyć wyrobów objętych normami zharmonizowanymi. Tak więc konstrukcyjne drewno lite i inne materiały konstrukcyjne na bazie drewna, dla których ustanowiono normy zharmonizowane, muszą odpowiadać wszystkim zapisom tych norm. Jeśli norma zharmonizowana wskazuje obligatoryjność projektowania wg Eurokodu 5 to cały obiekt, zawierający konstrukcję drewnianą, objętą tym obowiązkiem, winien być zaprojektowany w oparciu o normy europejskie. Rozporządzenie w sprawie WT nie dozwala na „mieszanie” norm.

Podsumowując należy stwierdzić, że spora część projektów obiektów zawierających konstrukcję drewnianą, dla których wydawane jest pozwolenie na budowę, i które są zatwierdzane, nie spełnia podstawowych wymogów Ustawy Prawo Budowlane i przepisów powiązanych jeżeli przy projektowaniu zastosowano wycofane, krajowe normy zamiast Eurokodów.

mgr inż. Ewa Kotwica