Światło i ciepło pod kontrolą

Okna połaciowe, ze względu na miejsce montażu, mają przewagę nad oknami tradycyjnymi – dostarczają do wnętrz o wiele więcej światła. To zaleta, bo bardziej równomiernie doświetlają pomieszczenia na poddaszu. Jednak nawet tak pożądane przez nas światło wymaga kontroli.

Okna dachowe wpuszczają na poddasze niemal dwukrotnie więcej światła niż okna pionowe o tych samych wymiarach i więcej niż okna w lukarnach (przy takich samych warunkach atmosferycznych). Ilości wpuszczanego przez nie światła można jeszcze zwiększyć, montując je w zespoleniach po kilka okien ustawionych jedno obok drugiego lub jedno nad drugim. Tego rodzaju okna, w przeciwieństwie do okien tradycyjnych, doświetlają pomieszczenia niemal przez cały dzień, a ilość wpadającego przez nie światła nie jest uzależniona od strony świata, na którą wychodzi okno.

Dostawa światła zgodnie z regułami

Przepisy określają minimalną ilość światła naturalnego, jaka powinna wpadać do wnętrza za pomocą proporcji, w której stosunek powierzchni okien (liczonej w świetle ościeżnic) do powierzchni podłogi – w przypadku okien połaciowych powinien on wynosić 1:8 – 1:10, a tam, gdzie nie przebywa się dłużej niż dwie godziny dziennie może być mniejszy i wynosić 1:12. Okno o wymiarach 78 x 140 cm ma powierzchnię szyby 0,69 m2 – pozwala więc efektywnie oświetlić pomieszczenie powierzchni podłogi 5,5 – 6,9 m2.

Osłony, które chronią

Okna dachowe dostarczają do wnętrz światło, szczególnie pożądane przez nas zimą. Ale to samo światło latem może stać się przyczyną udręki dla mieszkańców pomieszczeń na poddaszu. Latem bowiem dużo światła oznacza dużo ciepła. Zimą z kolei duże przeszklenia, nawet umieszczone w oknach o najlepszych parametrach energooszczędnych, mogą być przyczyną nadmiernej ucieczki ciepła z domu. Dlatego warto wyposażyć okna dachowe w przesłony pozwalające kontrolować dopływ światła, a więc chroniące dom przed innymi czynnikami zewnętrznymi, np. temperaturą i hałasem. Zewnętrzne osłony okien pozwalają na regulowanie intensywności nasłonecznienia (więc i temperatury) wewnątrz domu, ponadto gdy na zewnątrz panuje chłód zatrzymują ciepło we wnętrzach. Jednocześnie ograniczają dźwięki dochodzące z zewnątrz, czyli chronią przed hałasem.

Instalacja zewnętrznych przesłon na oknach dachowych zwiększy też ich trwałość. Okna są poddawane wpływowi czynników atmosferycznych przez 24 godziny na dobę: pali je słońce, moczy deszcz, trawi mróz, chłoszcze wiatr. Osłonięte choć przez kilka godzin dziennie na pewno dłużej wytrzymają bez konserwacji lub wymiany.

Choć występowanie łupka na świecie jest dość powszechnie, nie każda kopalnia zaoferować może materiał na pokrycie dachowe. Bowiem nie każdy łupek nadaje się do zastosowania na pokrycie dachowe. Słabe pa- rametry wytrzymałościowe jak i zawartość związków żelaza, węgla i siarki dyskwalifikują niektóre złoża. Podaje się, że jedynie 5-10% wszystkich złóż łupka naturalnego nadaje się do zastosowania na dach lub elewacje Skoro ma być solidne, musi mieć odpowiednią budowę wewnętrzną, skład, właściwości mechaniczne, które mają kolosalny wpływ na trwałość łupka i całego dachu. Dlatego niezbędne są badania geologiczne potwierdzające jakość materiału.

W przypadku okien dachowych zastosowanie przesłon zewnętrznych na okna ma mniejszy niż w przypadku okien pionowych wpływ na nasze bezpieczeństwo. Ale nawet w przypadku okien dachowych dzięki przesłonom możemy czuć się w domu bezpieczniej i mieć spokojną głowę w czasie wyjazdów. Gdy zainstalujemy automatykę służącą do sterowania roletami, możemy nie martwić się burzą, wiatrem i innymi niedogodnościami pogodowymi.

Rolety i markizy, czyli akcesoria zewnętrzne

Okna dachowe przed nadmiarem słońca, wiatrem, mrozem a także hałasem najlepiej chronią rolety zewnętrzne. Zbudowane są z aluminiowych lameli połączonych ze sobą gumą lub umieszczonych na przezroczystej tkaninie nośnej. Rolety zwijają się i chowają w specjalnej płaskiej kasecie montowanej nad oknem dachowym, a poruszają w specjalnych prowadnicach umieszczonych wzdłuż dłuższych krawędzi okna. Obudowa rolety zewnętrznej zajmuje dość dużo miejsca, dlatego przy  montażu  okien należy zostawić wystarczającą dla niej przestrzeń. Podobnie rzecz ma się z prowadnicami – potrzeba na nie miejsca na oblachowaniu okna. Dlatego, gdy okna dachowe montowane są w zestawie poziomym, należy zachować co najmniej 20 cm odstępu między nimi.
Producenci rekomendują zatrudnienie wyspecjalizowanej ekipy do montażu rolet zewnętrznych, sterowanych ręcznie lub elektrycznie. Może to być na przykład ekipa dekarzy legitymujących się szkoleniami odbytymi u producenta okien (z dodatkiem elektryka, jeśli roleta ma być zasilana elektrycznie). Zatrudnienie ekipy związane jest z tym, że montaż rolet zewnętrznych na oknach dachowych wymaga zdjęcia i ponownego założenia części oblachowania okna oraz wiercenie w ościeżnicy otworu do zainstalowania korbki.

Samodzielny montaż może więc spowodować uszkodzenie okna i jego nieszczelność, a także nieprawidłowe działanie rolety. Wszystko to w efekcie może przyczynić się do jej mechanicznego uszkodzenia.

Mniejsze umiejętności potrzebne są przy montażu rolety zewnętrznej zasilanej baterią solarną. Jej zainstalowanie nie wymaga doprowadzania energii elektrycznej w pobliże okna, ani też wiercenia w ramie otworu na korbkę, jak ma to miejsce w przypadku rolet podnoszonych ręcznie.

Markizy, zrobione z siateczki (z PCW lub włókien szklanych powleczonych tworzywem sztucznym), która odbija promieniowanie cieplne to popularne przesłony zewnętrzne okien. Markizy mogą być też wykonane z tkaniny poliestrowej – mają wtedy jednolitą strukturę.

Markizy z siateczki są półprzezroczyste, a więc nie ograniczają widoczności i wpuszczają do wnętrz trochę światła. To, ile tego światła będzie zależy od materiału, z jakiego są wykonane – im ciemniejszy i gęstszy, tym mniej promieni słonecznych przez niego przenika.

Markizy nie przylegają ściśle do szyby, nie poruszają się w prowadnicach. Markizy zwijają się na wałek ze sprężyną ukryty w kasetonie z blachy aluminiowej. Kaseton ten montuje się do ościeżnicy okna, pod jego oblachowaniem, przez co staje się niewidoczny z zewnątrz.

Markizy można mocować samodzielnie, zgodnie z załączoną instrukcją. Pomoc fachowca może być potrzebna jedynie przy instalacji markizy zasilanej elektrycznie. Markizę po rozwinięciu mocuje się na specjalnych zaczepach umieszczonych w dole okna.

Wewnętrzne akcesoria przeciwsłoneczne

Wśród nich dostęp słońca najlepiej ograniczają rolety zaciemniające. Produkowane są z poliestru odpornego na zabrudzenia. Strona, którą przylegają do szyby jest pokryta aluminiową powłoką, która latem odbija światło słoneczne, zimą natomiast zatrzymuje ciepło w pomieszczeniu. Rolety wewnętrzne, podobnie jak te zewnętrzne przesuwają się w aluminiowych prowadnicach. Dzięki temu szczelne przylegają do ramy okiennej nie wpuszczając do wnętrz promieni słonecznych.

Rolety zaciemniające polecane są do pomieszczeń ulokowanych od wschodu oraz południa. Dzięki nim rano mieszkańców nie zbudzi światło a pomieszczenia znajdujące się od południa nie nagrzeją się nadmiernie. Rolety zaciemniające można montować samodzielnie, zgodnie z dołączoną instrukcją. Równie popularne jak rolety zaciemniające są zwykłe rolety wewnętrzne. Jednak warto wiedzieć, że przepuszczają one sporo światła. Dlatego warto zamontować w oknie roletę zaciemniającą połączoną z plisowaną roletą przepuszczającą światło i – w zależności od potrzeb – regulować dostęp światła do pomieszczenia.

Ręcznie lub elektrycznie

Jest kilka możliwości operowania akcesoriami przeciwsłonecznymi. Jeśli okien dachowych nie jest wiele i umieszczone są one na połaci dachu tak, że znajdują się w zasięgu ręki, można je opuszczać i podnosić manualnie.

Można też zainstalować sterowanie elektryczne, uruchamiane zamontowanym na stałe przyciskiem albo pilotem. To rozwiązanie bardzo korzystne, bo pozwala na zaprogramowanie pracy kilku urządzeń umieszczonych w wielu oknach i sterowanie nią za pomocą jednego pilota.

Akcesoria przeciwsłoneczne mogą być również zasilane energią słoneczną. Tak zasilana przesłona jest niezależna od instalacji elektrycznej i nie wymaga montażu okablowania. Montaż takich przesłon jest najprostszy i najbardziej energooszczędny. Warto wiedzieć, że w przypadku rolety lub markizy panel słoneczny jest najczęściej umieszczony na kasecie. Panel solarny rolety wewnętrznej producenci umieszczają zaś w dolnej listwie rolety, która jest widoczna od zewnątrz.

Urządzenia zasilane energią słoneczną mają czujniki ładowania baterii, który informuje, ile razy możemy je podnieść i opuścić. Korzystając z urządzeń zasilanych energią słoneczną należy jedynie dbać o czystość panelu solarnego – usuwać z niego liście i śnieg. Akcesoria przeciwsłoneczne zasilane solarnie są droższe od tych zasilanych elektrycznie. Każde z nich musi mieć swój własny panel, a ich piloty są jednofunkcyjne, czyli jeśli w oknie zamontowane zostaną zasilane energią słoneczną np. rolety zewnętrzna oraz wewnętrzna – to każda będzie musiała mieć własnego pilota.