Lukarny

Wole oko – dobór proporcji wolego oka i materiałów pokryciowych

Mimo że znacznie zwiększa koszt wykonania dachu wole oko jest zawsze modne. Ten ozdobny detal na dachu, choć znany od stuleci, wciąż wymaga szczególnej uwagi dekarzy. Dowiedz się, jak zaplanować i prawidłowo wykonać wole oko.

W projektach współczesnych domów często pojawiają się formy zbliżone do rozwiązań historycznych. Możemy spotkać dachy strome rozbudowane o liczne lukarny, wykusze, loggie, ale też wole oczka, których zadaniem było dawniej przewietrzanie strychu, w związku z czym były małe i płaskie. Obecnie poddasze mieszkalne musi mieć odpowiednio dużo przeszkleń, dlatego też współczesne wole oczka z płaskich i szerokich stają się coraz wyższe i węższe, a więc trudniejsze w budowie i wykończeniu.

Planowanie wolego oczka

Wole oczko należy uwzględnić w projekcie architektonicznym domu. Architekt wraz z konstruktorem powinni szczegółowo rozrysować ten detal więźby, elementy pokrycia pozostawiając cieśli i dekarzowi. Projekty rzadko jednak zawierają tak dopracowane rysunki i w rzeczywistości zajmują się nimi wykonawcy dachu. To oni dostosowują więźbę, wykonują wstępne krycie, układają pokrycie dachowe i montują obróbki.

Proporcje

Wole oczko nie jest łatwe do wykonania. Podczas projektowania i budowy istotny jest kształt łuku czołowego (górnej krawędzi ścianki frontowej), który powinien zostać starannie zaplanowany z uwzględnieniem odpowiednich proporcji dla danego typu dachówki. Już na etapie projektu powinniśmy zdecydować, jaką dachówkę chcemy mieć na dachu. Aby móc poprawnie ułożyć pokrycie na zakrzywionej powierzchni wolego oczka, trzeba zachować odpowiednie minimalne proporcje wysokości do szerokości ścianki czołowej. W przypadku karpiówki nie powinny one być mniejsze niż 1:5, w przypadku ceramicznych dachówek zakładkowych – 1:8, a cementowych – 1:10-1:12.

Kąt

Istotny jest również kąt pomiędzy szczytową krokwią lukarny a krokwiami połaci dachu – nie powinien przekraczać 12°. Większe odchylenie może spowodować, że dachówki na styku obu połaci będą odstawać i utworząc niebezpieczne rozszczelnienie. Zazwyczaj tradycyjnie wykonana ścianka frontowa wolego oczka była prostopadła do połaci dachowej albo nieznacznie odchylona w stronę okapu. We współczesnych konstrukcjach ścianka ta jest przeważnie pionowa.

Wielkość

Główna połać dachu powinna być szersza od wolego oczka o co najmniej 1 m, czyli mniej więcej o trzy dachówki zakładkowe z obu stron, tak by stało się ono częścią połaci głównej, nie zaś na odwrót. Zachowanie wystarczającej przestrzeni wokół wolego oczka jest konieczne także ze względu na montaż dachówek, aby można było bez kłopotów wykonać na przykład kalenicę, grzbiet czy okap.

Mniej znaczy więcej

Nieduże owalne wole oko jest dominującym elementem architektonicznym bryły domu. Jego formy nie przytłaczają materiały wykończeniowe, bowiem pokrycie stanowi dachówka karpiówka, ścianę zaś pokrywa blacha wyglądająca tak jak ta, z której wykonano obróbki okapu. Intrygujące pozostaje jedynie symboliczne okno, które przypomina źrenicę.

Z własną więźbą

Jeżeli pokryciem wolego oczka mają być dachówki, do poszycia przybija się kontrłaty, a na nich mocuje łaty, które staną się oparciem dla dachówek. Ważne, by kontrłaty przebiegały zgodnie z kierunkiem spływu wody, łaty zaś były dopasowane do wyoblenia wolego oczka.

Łaty szerokości 2,5 cm często wykonuje się z pasków sklejki wodoodpornej grubości 10-12 mm ułożonych warstwowo, które bez problemu można wyginać na mokro. Łaty mogą być również wykonane z dwóch pasów drewna grubości 1,5 cm wyginanego na mokro. Czasami stosowane są specjalnie przycięte deseczki połączone w łaty ciągnące się w poprzek wolego oczka.

Bardzo istotne jest ich staranne zamocowanie, dzięki któremu nie dojdzie do „jeżenia się” dachówek, będą one bowiem tworzyły gładko wyprofilowaną powierzchnię. Łaty często układane są na podkładkach w celu jak najłagodniejszego przejścia wolego oczka w główną połać.

4.9/5 - (14 votes)

Data publikacji: 1 lutego, 2015

Autor:

4.9/5 - (14 votes)

Tagi:

Komentarze


Udostępnij artykuł

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

  1. obywatel
    czwartek, 28 lutego, 2019

    Wole oko jest bardzo ciekawym rozwiązaniem na dachu jeśli tylko z głową się zaprojektuje i najlepiej jeśli zrobi to architekt,samowolnych przeróbek lepiej nie wykonywać.Jeśli arcitekt dobrze na zaprojektuje takie wole oko na dachu,to należ trzymać się projektu aby uniknąć komplikacji i problemów.Taki ozdobny detal jakim jest wole oko znacznie polepszy wygląd dachu,choć troszeczkę zwiększą się koszta dachu,jednak warto zainwestować w oryginalny wygląd.

  2. Inwestor
    środa, 10 lutego, 2021

    Architekt ? Żartujesz … nie mają o tym bladego pojęcia, najlepiej to zrobi bardzo dobry cieśla – góral, który zawsze poprawi babole projektowe.

Podobne artykuły