Złącza ciesielskie

Złącza ciesielskie

Stalowe złącza ciesielskie są już dość dobrze znanym i powszechnie stosowanym przez cieśli elementem konstrukcji więźby dachowej. Na rynku obecne są nie tylko światowe marki, ale także regionalni producenci, jak również „garażowi” wytwórcy. Pojawiają się zasadne pytania: Którego producenta złącza wybrać? Jakie złącze zastosować w konkretnym połączeniu?

Certyfikowane złącza ciesielskie

Należałoby zacząć od podstawowej kwestii, jaką jest fakt, że w rozumieniu prawa budowlanego złącza ciesielskie to wyrób budowlany. Jak każdy wyrób budowlany wymaga oznakowania znakiem budowlanym „B” lub oznakowaniem CE. W przypadku złączy sprowadza się to w większości do posiadania przez danego producenta krajowej bądź europejskiej aprobaty technicznej dla danej grupy produktów. Zdarza się, że zwłaszcza mniejsi, lokalni producenci próbują sprzedawać złącza bez odpowiednich deklaracji czy aprobat. Należy pamiętać, że projektant, wykonawca czy inwestor ma prawo żądać od producenta lub bezpośrednio od sprzedawcy odpowiednich dokumentów dla zakupionych wyrobów budowlanych (złączy). W rozmowie ze świadomym inwestorem, który zauważył fakt zastosowania niezgodnych z prawem złączy stoimy z reguły na przegranej pozycji. W ekstremalnej sytuacji nadzór budowlany może podjąć decyzję nakazującą rozbiórkę obiektu. Warto upewnić się, że używamy zgodnych z prawem wyrobów.

Nośność złączy

Poza prawnymi aspektami wyboru producenta złączy ciesielskich warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną ich cechę – deklarowaną nośność. Nośność złączy, czyli maksymalne obciążenie, jakie jest w stanie przenieść konkretny element, jest swego rodzaju gwarancją połączenia, jaką wystawia dany producent. Warto przy tej okazji wspomnieć, że nośność złącza wynika z wielu czynników takich jak: grubość blachy, gatunek stali, układ otworów na gwoździe (perforacja), ewentualne przetłoczenia (wzmocnienia) i ich kształt a także, – co często jest bagatelizowane – rodzaj, jakość i długość użytych łączników (gwoździ lub wkrętów). W związku z tym proste nawet złącza jak kątowniki, które na pierwszy rzut oka wyglądają identycznie lub bardzo podobnie, mogą mieć skrajnie różne nośności! Warto upewnić się czy producent udostępnia dane na temat nośności złączy, daje nam to możliwość doboru odpowiedniego złącza do danego połączenia. W sytuacji, gdy tak wielu producentów takich informacji nie podaje wybór odpowiedniego złącza przypomina wróżenie z fusów.

Rys. 1. Możliwe schematy obciążenia przykładowychzłączy ciesielskich.
Rys. 1. Możliwe schematy obciążenia przykładowych złączy ciesielskich.

Które złącze wybrać

Upewniając się, że stosujemy złącza zgodne z wymaganymi prawem dokumentami i gwarancjami nośności stoimy przed najważniejszym pytaniem: które złącze wybrać do danego połączenia? Odpowiedz teoretycznie powinna być niezwykle prosta. Dokładnie takie, jakie wyspecyfikował projektant! Zdajemy sobie wszyscy sprawę, że realia budowy czasami znacznie odbiegają od teorii. Nie mniej jednak w takie sytuacji jako wykonawca mamy prawo skontaktować się z projektantem, aby doprecyzował specyfikację. Pamiętajmy, że dobór złączy na własną rękę, bez posiadania szczegółowych informacji na temat obciążeń i schematów statycznych konstrukcji, jest bardzo ryzykowny i od tej decyzji może zależeć niezawodność konstrukcji, a nawet nasze zdrowie lub życie. To samo dotyczy „podmieniania” wyspecyfikowanych w projekcie złączy innymi „odpowiednikami”. W efekcie może być to zgubne działanie, bo jak wspomniałem wyżej podobne złącza różnych producentów to nie to samo, co podobne nośności! Dlatego też warto by w takich sytuacjach kontaktować się z projektantami lub inżynierami wsparcia technicznego producenta złączy. Wiodące firmy specjalizujące się w produkcji złączy ciesielskich zatrudniają doświadczonych inżynierów budownictwa, którzy nie tylko udzielają konsultacji telefonicznych, ale także w razie potrzeby mogą bezpośrednio na budowie pomóc rozwiązać dany problem.

Fot. 2. Poprawny (a) i niepoprawny (b) montażkątowników.
Fot. 2. Poprawny (a) i niepoprawny (b) montaż kątowników.

Bogata oferta złączy

Otwierając katalog techniczny poszczególnych producentów można zorientować się, że czołowi z nich oferują nawet kilka tysięcy (!) różnych złączy, które znajdują zastosowanie w niemalże każdym połączeniu jakie przyjdzie nam zrealizować. Jak widać, temat jest bardzo szeroki i nie sposób go wyczerpać w jednym artykule. Aby pokazać różnorodność rozwiązań oferowanych do konkretnego połączenia skupmy się na prawdopodobnie najbardziej odpowiedzialnym, ale i na jednym z najpopularniejszych połączeń więźby dachowej – połączeniu krokiew-murłata. Jednym z najczęściej stosowanych rozwiązań w tego typu połączeniach jest zastosowanie dwóch kątowników wzmocnionych. Jest to dość proste i uniwersalne rozwiązanie. Świetnie znajduje zastosowanie w więźbach średniej wielkości o różnych schematach konstrukcyjnych i stosunkowo niewielkim kącie nachylenia połaci dachowej. Warto przy tej okazji zwrócić uwagę na bardzo częsty błąd wykonawczy przy tego typu rozwiązaniu. Mocując krokiew do murłaty przy użyciu kątowników należy zawsze wbijać gwoździe najbliżej linii gięcia kątownika. Oczywiście są to gwoździe najtrudniejsze do wbicia, ale właśnie one gwarantują poprawną pracę całego połączenia.

Fot. 3. Złącze SFH.
Fot. 3. Złącze SFH.

Złącza dla cieśli

Innym złączem przeznaczonym do zrealizowania połączenia krokiew-murłata jest złącze SFH. Należy ono do grupy złączy zaprojektowanych do przenoszenia dużych sił rozporu. Pamiętajmy, że każdy budynek jest indywidualnym ustrojem konstrukcyjnym i nawet bardzo podobne więźby mogą pracować w diametralnie odmienny sposób. Rozpór więźby jest bardzo niebezpiecznym zjawiskiem, a przeniesienie sił rozporu na konstrukcje przez poprawne połączenie więźby z murłatą jest bardzo często kluczową czynnością przy wznoszeniu konstrukcji dachu. W sytuacjach, gdy mamy do czynienia ze schematami więźby generującymi siły rozporu (głównie krokwiowe i krokwiowo-jętkowe) złącze SFH i jemu podobne gwarantują proste i pewne połączenie. Złącza z tej grupy, w zależności od rozmiarów i ilości użytych gwoździ, potrafią przenieść bardzo duże siły, przekraczające 100 kN!

Fot. 4. Złącze SPF.
Fot. 4. Złącze SPF.

Złącza do konstrukcji

Całkiem odmiennym zagadnieniem są konstrukcje, które nie wywołują sił rozporu, natomiast są podatne na ssanie wiatru (podrywanie). Dotyczy to głównie więźb o małym nachyleniu połaci i lekkim pokryciu (np. blachodachówka), gdzie ssanie wiatru jest realnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa konstrukcji. W takim przypadku powinniśmy rozważyć zastosowanie złączy płatwiowo- krokwiowych (np. SPF). Nie przenoszą one co prawda dużych sił rozporu, ale przy zabezpieczeniu dachu przed poderwaniem nie mają sobie równych. Używając złączy tego typu należy pamiętać żeby montować je w układzie diagonalnym – po przekątnej. Gwarantuje to optymalną pracę połączenia.

Jak widać temat złączy ciesielskich jest dość szeroki. Wskazaliśmy zaledwie jedno z wielu połączeń występujących w konstrukcjach więźb dachowych. Pamiętajmy, że to projektant, mając komplet informacji na temat obciążeń i konstrukcji, powinien podejmować decyzje dotyczące doboru konkretnych złączy.

Zainteresowanych poszerzeniem wiedzy zapraszamy na szkolenia przeznaczone dla wykonawców i organizowane przez firmę Simpson Strong-Tie.

mgr inż. Tomasz Szczesiak
Inżynier Wsparcia Technicznego
Simpson Strong-Tie

4.8/5 - (13 votes)

Data publikacji: 30 kwietnia, 2013

Autor:

4.8/5 - (13 votes)


Komentarze


Udostępnij artykuł

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Podobne artykuły