Adaptacja poddasza – więcej przestrzeni i ciepła w domu

Przystosowanie strychu do potrzeb mieszkalnych to możliwość uzyskania dodatkowej przestrzeni użytkowej oraz zmniejszenia strat energii powodowanych przez źle ocieplony dach. Eksperci kampanii „Energooszczędność w moim domu” podpowiadają, jakie wymagania prawne należy spełnić przed rozpoczęciem prac oraz jakie rozwiązania i materiały wybrać, by osiągnąć zamierzony efekt.

Dodatkowa powierzchnia mieszkalna, szczelny i ciepły dach oraz więcej światła dziennego to najważniejsze korzyści, jakie przynosi adaptacja poddasza. Na rozwiązanie to decyduje się coraz więcej osób, ponieważ dzięki adaptacji możemy istotnie poprawić swoje warunki mieszkaniowe i standard energetyczny domu.

Proces adaptacji poddasza należy rozpocząć od przemyślenia oczekiwań, a także określenia zakresu prac i sporządzenia kosztorysu. Musimy przy tym sprawdzić, czy wysokość poddasza jest odpowiednia (minimum 2–2,5 m) oraz zdecydować, czy na poddaszu mają się znajdować tylko pokoje czy także kuchnia i łazienka, jakie media musimy w związku z tym doprowadzić na poddasze, czy będziemy kłaść nową podłogę, czy tylko ją odnawiać. Powinniśmy również zasięgnąć opinii dekarza, który oceni, w jakim stanie jest konstrukcja dachu, co wystarczy naprawić, a co należy wymienić. Kontroli wymaga także instalacja elektryczna – należy sprawdzić w jakim jest stanie, czy można do niej podłączyć nowe pomieszczenia na poddaszu i czy nie spowoduje to przeciążenia. Gdy mamy już przemyślaną koncepcję modernizacji, spisany zakres i harmonogram prac, a także sporządzony kosztorys oraz odłożony niezbędny budżet, czas udać się do urzędów po wymagane pozwolenia.

W zgodzie z procedurami administracyjnymi

Na początku warto sprawdzić, jakie pozwolenia powinniśmy otrzymać, aby remont przeprowadzić zgodnie z lokalnymi przepisami – standardowo potrzebna jest zgoda właściciela lub wszystkich właścicieli budynku, wspólnoty lub administracji, zgoda na zmianę sposobu użytkowania poddasza oraz zgoda na zaplanowane prace remontowe. Czasami adaptacja poddasza wymaga modyfikacji konstrukcji dachu oraz instalacji okien połaciowych i wymagane jest wówczas pozwolenie na budowę. Gdy adaptacja dotyczy poddasza w budynku zabytkowym konieczna jest również zgoda konserwatora zabytków. Przed rozpoczęciem jakichkolwiek prac należy w urzędzie gminy uzyskać warunki przebudowy lub dostosować się do obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego, a następnie sporządzić projekt architektoniczno-budowlany i dołączyć do niego inne wymagane przez lokalny urząd zezwolenia oraz uzgodnienia. Komplet dokumentów składa się w starostwie powiatowym, które na ich rozpatrzenie ma maksymalnie 30 dni, i jeśli urząd nie zgłosi żadnych zastrzeżeń, już po miesiącu można rozpocząć prace budowlane. Przed przystąpieniem do prac warto jeszcze rozważyć zatrudnienie kierownika budowy, a w szczególnych przypadkach, również inspektora nadzoru inwestorskiego. Po zakończeniu zaś powinniśmy uzyskać pozwolenie na użytkowanie oraz zgłosić lokal lub zmianę powierzchni w ewidencji gruntów i lokali. W sądzie rejonowym dla nowego lokalu należy założyć księgę wieczystą lub zgłosić zmianę do księgi, jeśli poddasze jest częścią istniejącego lokalu.

Odpowiednie materiały

Prace zaczynamy od wzmocnienia lub przebudowy konstrukcji dachu, a jeżeli zachodzi taka konieczność, przedłużenia pionów instalacyjnych, naprawy podłóg oraz montażu okien dachowych. Architekt pomoże nam rozplanować okna tak, aby dobrać ich liczbę i wielkość, a sami możemy się przekonać, jak poddasze zostanie doświetlone, przy pomocy bezpłatnego symulatora poddasza 3D znajdującego się na stronie http://www.velux.pl/velux_planner. Warto przy tym wiedzieć, że większa liczba mniejszych okien równomiernie rozłożonych na dachu zapewni więcej światła niż jedno duże okno o tej samej powierzchni. Przy wyborze okien należy również uwzględnić kąt nachylenia połaci dachowej. Gdy kąt jest niewielki, bardziej funkcjonalne będą okna dłuższe, natomiast przy dachach stromych, wręcz przeciwnie – te krótsze. Dobierając okna nie należy kierować się rozstawem krokwi, ponieważ wystarczy kilka zmian, aby praktycznie w każdej konstrukcji więźby dachowej zamontować okno. Pierwszą, podstawową zasadą doboru okien do pokoi na poddaszu jest wielkość powierzchni przeszklenia – wyjaśnia Monika Kupska-Kupis, architekt Velux – powinna ona stanowić około 10% powierzchni podłogi. Okna dachowe na poddaszu mogą pełnić funkcję doświetlającą, gdy w pokoju mamy również okna fasadowe, lub głównego źródła światła dziennego, i od tego zależy ich usytuowanie – w przypadku okien doświetlających, mogą być one umieszczone wysoko, gdy zaś są głównym źródłem oświetlenia, ich dolna krawędź powinna być nie wyżej niż około 100 cm od podłogi. Usytuowanie takie pozwala na swobodną aranżację przestrzeni, łatwe otwieranie okien, a także swobodne korzystanie z rolet.

Ograniczenie strat energii

Kolejnym krokiem jest wybór odpowiednich materiałów i grubości izolacji do ocieplenia i zabezpieczenia dachu, skosów, ścian i sufitu. Nawet najbardziej nowoczesny i wydajny system ogrzewania nie sprawdzi się, jeśli ciepło uciekać będzie z poddasza na zewnątrz budynku przez źle zaizolowany dach. Straty ciepła mogą w takim przypadku (uciekającego przez dach) wynieść nawet 30% całkowitych strat ciepła w domu jednorodzinnym. Aby znacząco obniżyć koszty ogrzewania poddasza zapewniając jednocześnie jego mieszkańcom komfort termiczny należy ułożyć na dachu 35 cm wełny skalnej w dwóch warstwach – radzi Piotr Pawlak z Rockwool. W przypadku ścian rekomendowana izolacja wykonana na bazie wełny skalnej wynosi około 25 cm. Warto podkreślić, że inwestycja taka zwraca się w bardzo krótkim czasie i pozwala cieszyć się ciepłym poddaszem zimą, a chłodnym latem.

Doświetlenie ciemnej przestrzeni

Dostęp naturalnego światła do pomieszczeń, w których mieszkamy, ma kluczowy wpływ na nasze zdrowie – taką opinię podziela 45% Polaków ankietowanych w ramach kampanii Energooszczędność w moim domu. Dlatego przystępując do adaptacji poddasza należy pamiętać również o jego prawidłowym oświetleniu. Dobrze zaprojektowane i wykonane wnętrze wykorzystuje maksymalnie dużo światła dziennego, jednak zawsze konieczne jest uzupełnienie go oświetleniem sztucznym, w którym źródła światła i strefy świetlne rozplanowuje się indywidualnie dla poszczególnych pomieszczeń. Aby oświetlenie poddasza było bezpieczne i energooszczędne w pierwszej kolejności powinniśmy odnowić, a jeżeli to konieczne wymienić, istniejącą instalację elektryczną, oraz uzupełnić jej zasięg w miejscach, w których planujemy umiejscowić źródła świtała i włączniki. Wybierając źródła światła powinniśmy kierować się zarówno ich trwałością, efektywnością energetyczną, jak i komfortem życia – mówi inż. Andrzej Wiśniewski, ekspert firmy Osram – warto wiedzieć, że nowoczesne, wysokiej jakości lampy LED nie tylko zużywają niewiele energii i przez to nie obciążają tak bardzo instalacji elektrycznej, ale co ważniejsze dla naszego zdrowia, wytwarzają światło o przyjaznej dla człowieka ciepłobiałej barwie, która pomaga się zrelaksować i wyciszyć. Ważne jest również, by lampy LED wyposażyć we właściwą, najlepiej jasną, oprawę, która nie będzie pochłaniała emitowanego światła. Ponadto, jeżeli poddasze nie będzie podzielone na kilka pokoi, a pozostanie jedną, dużą, otwartą przestrzenią, istotne będzie nie tylko odpowiednie umiejscowienie źródeł światła sztucznego, ale również takie zaplanowanie włączników, które pozwoli nam sterować całym oświetleniem z kilku różnych miejsc na poddaszu.

Kolejne działania realizowane na poddaszu to budowa ścian działowych, dalsze rozprowadzanie instalacji, wykończenie ścian, skosów i sufitów, ułożenie posadzek. Po zakończeniu najcięższych prac budowlanych pozostanie nam umeblowanie i wystrój wnętrza oraz zamieszkanie w nowej przestrzeni.