Blachy na dachy… czyli blachodachówki bez tajemnic

Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów blaszanych pokryć dachowych, na szczególna uwagę zasługują pokrycia blachodachówkowe. Jednak i tu możliwości jest wiele, rodzą się pytania i wątpliwości. Postaramy się udzielić konkretnych odpowiedzi na konkretne pytania.

Blachodachówki pojawiły się w Polsce na początku lat 90. Obecnie są jednym z najbardziej popularnych materiałów pokryciowych, do złudzenia swoim wyglądem przypominają dachówki ceramiczne, jednak są od nich lżejsze (2–6 kg/m2) i o wiele tańsze. Rynek zasypany jest różnorodnymi kształtami i kolorami blachodachówek, jednak względy estetyczne to jedno, a jakość to drugie, czasem tym dwóm cechom udaje się iść w parze. Na co zwrócić uwagę przy kupnie? Poniżej kilka praktycznych porad.

Warstwa po warstwie

Słońce, temperatura, czynniki chemiczne, a nawet szyszki spadające z drzew, mogą poważnie uszkodzić blachodachówkę jeśli nie dobierzemy jej odpowiednio do warunków. Profile produkowane są z wielu warstw, których zadaniem jest sprostanie powyższym czynnikom. Grubość i jakość takich powłok znacznie wpływa na trwałość pokrycia. Rdzeń blachodachówki stanowi stal szczelnie pokryta z obu stron ocynkiem, który posiada właściwości antykorozyjne. Kolejno warstwa pasywacyjna stanowi bazę dla następnej warstwy – podkładowej, która zapewnia lepszą przyczepność ostatniej powłoki. Powłoka zewnętrzna nadaje właściwy kolor blasze, to ona najlepiej zabezpiecza przed uszkodzeniami mechanicznymi, pełni także funkcję dekoracyjną.

Oznaczenie blach
Oznaczenie blach powinno zawierać:
– nazwę (znak firmowy) producenta,
– nazwę (symbol) wyrobu,
– rodzaj blachy,
– znak rodzaju i grubości powłoki cynkowej,
– grubość blachy,
– szerokość budowlaną,
– znak rodzaju powłoki organicznej na licowej stronie blach,
– długość,
– numer Aprobaty Technicznej ITB.
Źródło Pruszyński Sp. z o.o

Od spodu blachę zabezpiecza się dodatkowo warstwą ochronną – najczęściej lakierem. Na największą uwagę zasługuje powłoka wierzchnia. Jest to najczęściej powłoka z tworzywa (np.: poliestr, plastizol, pural, PVDF) lub z posypką (np. kwarcową, ceramiczną lub z innego kruszywa skalnego). Pural i jego matowa wersja – pural mat, najlepiej sprawdzają się w trudnych warunkach. Pural jest twardy i odporny na działanie czynników chemicznych. Składnikiem puralu jest przede wszystkim poliuretan i poliamid, które w tym zestawie zapewniają doskonałą odporność na ścieranie. Poliester to najbardziej znana i podstawowa powłoka blachodachówek. Pierwsze blachy dachówkowe jakie pojawiły się na rynku były pokrywane właśnie tym materiałem. Poliester spełnia wszystkie wymagane normy, jednak jego trwałość pozostawia wiele do życzenia. Jest to spowodowane faktem iż ma on najmniejszą grubość ze wszystkich dostępnych powłok. Poliester mat jak sama nazwa wskazuje to matowa, nieco udoskonalona i młodsza wersja poliestru. Jednak w warunkach dużej wilgotności ta porowata powierzchnia niestety się nie sprawdza. Połączenie najlepszych cech poliestrów i puralu zawarte jest w polichlorku winylu czyli PVDF (PVDF2). Ta cienka warstwa jest twarda i doskonale chroni nasz dach przed promieniowaniem UV oraz czynnikami chemicznymi. Co kryje się w nazwie platizol? Platizol to nic innego jak pochodna znanego nam PVC. Tego typu powłoka jest bardzo gruba i skutecznie chroni dach przed zadrapaniami.

Plannja Hard Coat Satyna – przekrój

Trwałość to podstawowa cecha blachodachówek wykańczanych posypką. Producenci oferują różne posypki, ciekawe rozwiązanie proponuje firma Icopal: – Icopal stosuje posypkę mineralną ceramizowaną (wypiekanie w piecu w temp. 1100°C), co daje stabilność koloru i jego powtarzalność w różnych partiach produkcyjnych – skutecznie przekonuje mgr inż. Elżbieta Guzikowska, Menadżer Produktu ICOPAL SA. Kolorowa posypka zatopiona jest w lepiszczu. Lepiszcz to najczęściej żywica akrylowa lub poliester, która dodatkowo działa bakteriobójczo i grzybobójczo. Blachodachówka tego typu najlepiej ze wszystkich imituje tradycyjną dachówkę ceramiczną – Decra® nie ustępuje trwałością pokryciom ceramicznym, łamiąc utrwalone w świadomości stereotypy. Pod względem odporności na uderzenia mechaniczne (np. gradobicie, upadki przedmiotów na dach) czy też odrywanie przez wiatr, Decra przewyższa te tradycyjne pokrycie – dodaje Elżbieta Guzikowska. Tego typu powłoka ma również inną zaletę – wyciszającą: – Tak, zgadza się, wszystko dzięki wspomnianej posypce, która powoduje wytłumienie akustyczne produktu, i nie słyszy się już charakterystycznego metalicznego dźwięku. To dla wielu klientów bardzo istotna cecha – zapewnia Elżbieta Guzikowska.

Serce ze stali

Balex Metal – HDP Rustika M

Jedną z najważniejszych informacji jest to z jakiej huty pochodzi surowiec. Jakość i skład chemiczny stali wpływa na trwałość i sztywność blachodachówki, ma także duże znaczenie na późniejsze pokrywanie jej kolejnymi warstwami. Na rynku dostępne są blachy min. produkcji norweskiej, niemieckiej, szwedzkiej, a także chińskiej. Jak nie dać się oszukać? Na rewersie arkusza powinien znajdować się nadruk, który pozwala na identyfikacje producenta, nazwy blachy, ale także na odczytanie rodzaju powłoki metalicznej i organicznej oraz numeru danej partii. Często znajdziemy tam także informację na temat grubości stalowego rdzenia. Grubość rdzenia nie powinna być mniejsza niż 0,4 mm (blachy z posypką) i 0,5 mm (blachy powlekane). Jakość materiału bazowego musi być bardzo wysoka, co niestety wiąże się z tym, że więcej trzeba będzie za nią zapłacić. Jednak często jest tak, że większy wydatek to lepsza jakość, a lepsza jakość to dłuższa gwarancja.

Gwarancja 20, 30, 40 lat…

Jak to jest z tą gwarancją? Im dłużej tym lepiej? Niekoniecznie, najważniejsze są warunki gwarancji. Niektórzy producenci udzielają dwóch gwarancji – technicznej i estetycznej. Przede wszystkim gwarancja musi być pisemna. Producent udziela gwarancji pod warunkiem odpowiedniego składowania arkuszy, transportu i przeładunku. Często też określony jest okres składowania wyrobów. Warunkiem jest także prawidłowo przeprowadzony montaż blachodachówki. Należy pamiętać, że do cięcia arkuszy trzeba stosować odpowiedni sprzęt. Nie mogą to być szlifierki mechaniczne, które często uszkadzają powłokę. Cięcie blachy powinno odbywać się na zimno, gdyż rozgrzanie krawędzi blachy może spowodować zniszczenie warstwy ocynku. Wszelkie metalowe opiłki i ścinki znajdujące się na blachodachówce należy usunąć zaraz po zakończeniu prac, gdyż mogą one spowodować zarysowania. Należy także ograniczyć chodzenie po arkuszach blachy do minimum. Deformacja i uszkodzenia mechaniczne spowodują utratę gwarancji i szybszą korozję materiału. Gwarancja powinna przede wszystkim obejmować korozję perforacyjną – rdzenia, brak separacji, trwałość powłoki do blachy, zachowanie walorów estetycznych. Oprócz gwarancji zapewnionej przez producenta blacha powinna być zgodna z normą ISO 900:2000, posiadać Aprobatę techniczną, deklarację zgodności wydaną przez producenta, a także Atest Higieniczny Państwowego Zakładu Higieny.

Uniwersalna

Lindab Toscana

Na jakie dachy? Blachodachówki można stosować na dachy o różnych kształtach i rozmiarach. Różnią się między sobą min. rozmiarem modułów, które możemy wybierać również pod kątem rozmiaru dachu.
Nie ma ograniczeń również jeśli chodzi o minimalne nachylenie połaci dachu – powinno ono wynosić 9-12°, zaś maksymalnie można ja układać nawet do 90°. Blachodachówka sprzedawana jest w dużych arkuszach, przy bardzo skomplikowanym dachu tworzy się wiele odpadów. Dlatego są one polecane raczej na dachy proste o dużych powierzchniach. Nie jest zalecane stosowanie arkuszy dłuższych niż 6m. Wyjściem z tej sytuacji jest zakup blachodachówki jednomodułowej. Jest to jeden rząd dachówek, pozwalający zaoszczędzić, przy bardzo skomplikowanym dachu, nawet do 20% blachy. Nachylenie dachu dla takich elementów nie może być mniejsze niż 12°. Blachodachówki nie są wymagające jeśli chodzi o podłoże dachu. – Takie pokrycie można wykonać na stary dach pokryty papą. Powierzchnię dachu wyrównuje się kontrłatami, nabija się łaty, kryje blachodachówką montuje obróbki i nawet stuletni dach wygląda lepiej jak nowy! – mówi Marek Żołądek, dekarz, właściciel firmy „Marek” od 1987 r., a po chwili dodaje – Dach kryty jakąkolwiek blachą (np. blachą dachówkową, blachą trapezową, wyrabianą) czy dachówką ceramiczną można zdemontować do samej więźby i pokryć go blachodachówką bez konieczności wymiany, bądź wzmacniania krokwi. W przypadku blachodachówek samonośnych arkusze posiadają wbudowany profil nośny, który umożliwia montaż blachodachówki bezpośrednio na krokwiach, bez łat. Większość blachodachówek wymaga wykonania drewnianego stelaża, łat i kontrłat.

Uwaga przy montażu!

Na początku należy sprawdzić geometrię i nachylenie dachu. Blachodachówki są mocowane na łatach, których odległość jest uzależniona od typu profilu blachy. Poziome łaty przybite są do kotrłat, jest to istotne ponieważ: – Kontrłaty zapewniają nieograniczony przepływ powietrza, dzięki czemu para wodna nie skrapla się na spodzie blachy. Ciągły ruch powietrza od okapu do kalenicy wymuszają otwory wlotowe i wylotowe – o niech też nie wolno zapomnieć” – mówi Marcin Żołądek. Układanie arkuszy blachodachówki należy rozpocząć biorąc pod uwagę położenie rowka kapilarnego, pierwszy szereg arkuszy musi być położony pod kątem prostym do krawędzi dachu. Każde przesunięcie czy też skręcenie jest później trudne do skorygowania (arkusze są profilowane wszerz i wzdłuż). Dlatego na tym etapie tak istotna jest dokładność i dbałość o szczegóły. Należy sprawdzać czy uskok modułu blachy nie zmienia swojego położenia. Arkusz mocuje się do łat specjalnymi wkrętami samonawiercającymi w dolnej części fali. Wkręty potrzebne do mocowania arkuszy należy dobierać w zależności od typu profilu i na jakiej podstawie będzie on mocowany.

Konserwacja, pielęgnacja

Po zakończeniu montażu należy sprawdzić czy na powierzchni arkuszy nie powstały zadrapania. Jeśli powstały uszkodzenia powłok, należy te miejsca dokładnie oczyścić i odtłuścić, a następnie pomalować farbą do zaprawek.

O dachy deszcz dzwoni

Największa zaleta (mały ciężar) jest powodem największej wady blachodachówki – jest głośna. Krople deszczu, grad, czasem nawet szum wiatru spędza właścicielowi sen powiek. Hałas można zminimalizować dokładnie układając ocieplenie poddasza wełną mineralną. Blachodachówki z posypką bardzo dobrze tłumią niepożądane odgłosy.

Co nowego w trawie piszczy?

Arkusz blachodachówki Ruukki Finnera

„Wole oko” już nie straszne! Plannja Regola doskonale nadaje się do dachów o skomplikowanych kształtach, które wymagają precyzyjnej obróbki blacharskiej. Jest to system pokryć o budowie panelowej z wbudowaną łatą nośną, dzięki czemu nie ma potrzeby stosowania drewnianych łat i kontrłat. Regola montowana jest bezpośrednio na krokwie (o rozstawie do 1,2 m). Innowacyjna konstrukcja paneli pozwala na cięcie blachy w dowolnym miejscu, co znacznie ułatwia prace dekarskie i zmniejsza ilość odpadów. Plannja posiada prawdziwe ‘serce ze stali’ o grubości 0,55 mm, a satynowa powłoka warstwy zewnętrznej (Plannja Hard Coat 50 Satyna) nie budzi wątpliwości. Satynowa powłoka czyli Plannja Hard Coat 50 Satyna to poliestrowy system powlekania blach stalowych zapewniający zwiększoną odporność powierzchni. – Jest ona wykorzystywana do powlekania pokryć dachowych oraz elewacyjnych. Jej satynowa, antypoślizgowa struktura umożliwia swobodne i bezpieczne prowadzenie prac dekarskich nawet na mokrym dachu. Bardzo wysoka zawartość dodatków ceramicznych w powłoce Plannja Hard Coat stanowi o jej unikalnych cechach, które wyróżniają ją spośród innych dostępnych na rynku. Jej wyjątkową właściwością jest zachowanie równowagi między wysoką twardością i elastycznością, co ma szczególne znaczenie w przypadku różnego rodzaju pokryć dachowych – mówi Andrzej Zawaliński, Dyrektor Działu Sprzedaży Systemów Dachowych Plannja. Regola gwarantuje stabilność i wytrzymałość więźby dachowej, a nowatorskie rozwiązania pozwolą zaoszczędzić czas i pieniądze.

Cena – cenie nierówna
Cena świadczy o jakości blachy i powłok wykończeniowych, zbyt niska oznacza, że: – zastosowano zbyt cienką warstwę ocynku,
– została użyta słaba powłoka lakiernicza,
– rdzeń stalowy wątpliwej jakości,
– słaba odporność na korozje i uszkodzenia mechaniczne,
– niepewnej jakości wykończenie,
– nieodpowiednie warunki gwarancji.

Najlepsza z najlepszych – dla najbardziej wymagającego klienta. To kolejna oferta Plannja – tym razem „królewska” seria Royal. Blachodachówka przypomina holenderkę esówkę (która w przekroju poprzecznym ma kształt zbliżony do litery S). Klasyczny, wysoki profil nadaje jej ekskluzywny wygląd. Podobnie jak Regola – Royal ma 10% grubszą blachę co znacznie zwiększa trwałość i wytrzymałość dachu. Polecana dla tych którzy nie boją się wyzwań. Finnera™ to propozycja firmy Ruukki. Jest to balchodachówka produkowana w arkuszach o niewielkich wymiarach (wymiar pojedynczego arkusza wynosi 1190 / 725 mm), co znacznie zmniejsza straty materiału. Świetnie nadaje się na dachy o skomplikowanej konstrukcji i nie tylko. Długość modułu wynosi 330 mm, szerokość efektywna 1140 mm, zaś wysokość profilu (całkowita) 52 mm. System modułowy zapewnia odpowiednie dopasowanie do siebie elementów, oszczędza to nie tylko czas ale i pieniądze. Dzięki niemu nie widać połączeń między arkuszami, a powierzchnia dachu staje się idealnie gładka. Producent udziela 40 lat gwarancji technicznej, 15 lat gwarancji estetycznej. Ponadto jej wielkim plusem jest to, że jest dostępna „od ręki”. Producent twierdzi, że Finnera jest „najbardziej inteligentnym dachem ze wszystkich”, jestem w stanie mu uwierzyć, a Państwo?

Niebanalne – oryginalne

Na pierwszy rzut oka blachodachówka, firmy Balex Metal – HDP Rustika M, wygląda jak dachówka ceramiczna, a jednak nią nie jest. Tajemnica popularności tej blachodachówki tkwi w jej niepowtarzalnym charakterze – jak sama nazwa wskazuje rustykalna czyli stylowa i zwyczajnie piękna. Efekt ten uzyskano dzięki zastosowaniu specjalnej technologii nakładania powłoki HDP (High Durability Polyester), która dodatkowo zabezpiecza blachę przed czynnikami zewnętrznymi. Pozostając przy tematyce rustykalnej, Lindab wprowadza na rynek nie mniejszą rewolucję – Roca. Blachodachówka powstała z inspiracji tradycyjnym, pięknym kształtem dachu na wzór starych dachówek. Wysoką wytrzymałość mechaniczną i elastyczność zapewnia wysokiej jakości stal powlekana. Powłoka z granulatu mineralnego zapewnia odporność na działanie czynników środowiskowych. Roca łączy w sobie urok szlachetnych, tradycyjnych dachów z nowoczesną technologią. Dzięki Roca nawet najbardziej banalny dom stanie się szlachetną budowlą podkreślając tym samym osobowość jego mieszkańców.

Magdalena Kosmowska