Czas trwania odpowiedzialności z tytułu rękojmi

Zarówno rękojmia jak i gwarancja są rodzajem odpowiedzialności sprzedawcy (również wykonawcy w umowach o dzieło lub o roboty budowlane) względem kupującego (zamawiającego) za wadliwość towaru, niezgodność z umową wykonanego dzieła lub robót budowlanych. Przepisy dotyczące rękojmi przy sprzedaży stosuje się analogicznie do umów o dzieło i umów o roboty budowlane.

Z perspektywy kupującego instytucja rękojmi kształtuje ogół jego uprawnień przysługujących mu względem sprzedawcy po otrzymaniu wadliwego towaru.

Okres trwania rękojmi

Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat, a gdy chodzi o wady nieruchomości – przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu. Jeżeli kupującym jest konsument a przedmiotem sprzedaży jest używana rzecz ruchoma, odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona, nie mniej niż do roku od dnia wydania rzeczy kupującemu. Oznacza to, że dłuższy, 5-letni, termin odpowiedzialności obowiązuje w przypadku wad nieruchomości w rozumieniu art. 46 i n. KC, które obejmują wady budynku, gruntu, części składowych nieruchomości itp.
Rozpoczęcie biegu terminu następuje w chwili wydania rzeczy.
Jeżeli zatem wada fizyczna rzeczy ujawni się w terminie 2 lat (w przypadku nieruchomości – odpowiednio – 5 lat) od dnia wydania rzeczy, kupujący będzie mógł realizować swoje uprawnienia z tytułu rękojmi. Po upływie tego terminu odpowiedzialność sprzedawcy wygaśnie.

Zwrócić jednak należy uwagę na różnice pomiędzy terminem ujawnienia się wady, a terminem realizacji roszczeń z tytułu rękojmi. Wskazane wyżej terminy (2 i 5-letni) są terminami, w których stwierdzenie wady powoduje powstanie odpowiedzialności sprzedawcy. Jeżeli kupujący stwierdzi wadę w powyższym terminie, będzie uprawniony do dochodzenia roszczeń z tytułu rękojmi. Terminy dochodzenia tych uprawnień zostały uregulowane odrębnie w art. 568 § 2 i 3 KC i rozpoczynają swój bieg z dniem stwierdzenia wady.

Termin dochodzenia roszczeń z tytułu rękojmi. Przedawnienie roszczeń.

Wskazane wyżej terminy wyznaczają granice czasowe powstania odpowiedzialności sprzedawcy w zależności od chwili stwierdzenia wady. Natomiast przepis art. 568 k.c. w dalszej swojej części określa kolejne terminy, które służą wyznaczeniu granic czasowych dochodzenia poszczególnych uprawnień z tytułu rękojmi. Początek biegu tych terminów rozpoczyna się z chwilą stwierdzenia wady.
Roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad przedawnia się z upływem roku, licząc od dnia stwierdzenia wady.

Jeżeli kupującym jest konsument, bieg terminu przedawnienia nie może zakończyć się przed upływem wskazanych wyżej terminów określonych dla stwierdzenia wady. Natomiast uprawnienia do odstąpienia od umowy albo do obniżenia ceny, jako uprawnienia prawokształtujące, nie ulegają przedawnieniu, lecz wygasają z upływem roku (podobnie jak roszczenia o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad) od dnia stwierdzenia przez kupującego wady. Jeżeli kupujący żądał pierwotnie wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady, bieg terminu do złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy albo obniżeniu ceny rozpoczyna się z chwilą bezskutecznego upływu terminu do wymiany rzeczy lub usunięcia wady.

Zawieszenie biegu terminu do wykonania uprawnień z tytułu rękojmi

Co ciekawe, w przypadku dochodzenia przed sądem, przed sądem polubownym, odpowiednio także w ramach postępowania mediacyjnego, jednego z uprawnień z tytułu rękojmi, zawieszeniu ulega termin do wykonania innych uprawnień, przysługujących kupującemu z tego tytułu, do czasu prawomocnego zakończenia postępowania albo odpowiednio do dnia odmowy zatwierdzenia przez sąd ugody zawartej przed mediatorem lub bezskutecznego zakończenia mediacji. Zawieszenie to znajduje zastosowanie tylko, gdy doszło do stwierdzenia konkretnej wady i rozpoczęcia biegu terminów do realizacji roszczeń z tytułu rękojmi.
Bieg terminu do wykonania uprawnień z tytułu rękojmi ulega zawieszeniu także, gdy kupujący realizuje uprawnienia z gwarancji. Zawieszenie następuje z dniem zawiadomienia sprzedawcy o wadzie.

Warto również podkreślić, że jeżeli sprzedawca podstępnie zataił wadę, jego odpowiedzialność z tytułu rękojmi nie jest ograniczona żadnym terminem do stwierdzenia wady.

Katarzyna Podyma
Kancelaria Radcy Prawnego
Plac Wolności 3/4a
40-078 Katowice
tel. 32 400 89 91
tel. kom. 500 195 706
sekretariat@katarzynapodyma.com
www.katarzynapodyma.com