Czy drewno konstrukcyjne, którego używasz posiada odpowiednią certyfikację?

Mimo, iż okres przejściowy dla obowiązku znakowania tarcicy konstrukcyjnej znakiem CE miał ostatecznie skończyć się 1 września 2012 roku, w dalszym ciągu można spotkać się z przypadkami nie zachowywania odpowiednich procedur. Uderza to przede wszystkim w niezorientowanych klientów tartaków: kierowników budów czy inspektorów nadzoru, którzy nie wiedzą, jakich dokumentów należy domagać się przy dostawie konstrukcyjnego drewna litego. Dlatego raz jeszcze przypominamy o obowiązujących w tym zakresie przepisach.

Co to jest CE?

CE zostało pomyślane jako rozwiązanie problemów ze stosowaniem produktów oraz ze spełnieniem wymagań technicznych w różnych krajach członkowskich Unii Europejskiej. Systemy oceny zgodności CE opracowane zostały w celu ujednolicenia wymogów stawianych poszczególnym materiałom i umożliwienia ich bezproblemowej dystrybucji we wszystkich krajach Wspólnoty Europejskiej. Jeżeli będą zgodne z wymogami europejskich specyfikacji technicznych (europejskie normy zharmonizowane oraz europejskie aprobaty techniczne), będzie można wprowadzać je do obrotu bez ubiegania się o dopuszczenia w każdym kraju oddzielnie.

Po co nam certyfikacja?

CE umożliwia dystrybucję towarów w krajach unijnych bez konieczności przechodzenia przez kosztowne procedury certyfikacji w każdym kraju oddzielnie, tak, jak odbywało się to do niedawna. Mówiąc w skrócie producent, który ma prawo do znakowania swoich produktów CE gwarantuje potwierdzone przez niezależny organ spełnienie norm unijnych (zharmonizowanych) w zakresie wprowadzanego na rynki produktu.

Podstawę do znakowania tarcicy konstrukcyjnej znakiem CE stanowi Norma PN-EN 14081 „Konstrukcje drewniane. Drewno konstrukcyjne o przekroju prostokątnym sortowane wytrzymałościowo”.

Drewno lite do zastosowania konstrukcyjnego projektuje się stosując klasy wytrzymałościowe. Klasy te określone są w normie PN-EN 338 (C14, C16, C18, C22, C24, C27, C30, C35, C40) gdzie wartość liczbowa określa wytrzymałość na zginanie w N/mm². Przyporządkowanie elementu z drewna klejonego do konkretnej klasy wytrzymałościowej odbywa się na podstawie sortowania wizualnego lub mechanicznego. Sortowanie wizualne w Polsce odbywa się wciąż na podstawie PN-82/D94021.Ale trwają prace nad opracowaniem załącznika krajowego do PN-EN 1912, w którym zawarte będzie przyporządkowanie wizualnych klas sortowniczych klasom wytrzymałościowym.

System certyfikacja 2+

Dla większości przypadków zastosowania konstrukcji z drewna litego wymagany jest system certyfikacji 2+. System ten obejmuje:
• konieczność wykonania przez wstępnych badań typu, które muszą wykazać zgodność z normą PN-EN 14081. Podczas badania typu oznacza się na normowo określonej ilości próbek wytrzymałość charakterystyczną na zginanie, ściskanie, rozciąganie, ścinanie, gęstość oraz moduł sprężystości – przy sortowaniu wizualnym wg normy PN-EN 408 a przy sortowaniu maszynowym wg EN 14081.
• opracowanie i utrzymywanie Zakładowej Kontroli Produkcji (ZKP), która powinna obejmować prowadzenie inspekcji i badań. System ZKP ma gwarantować niezmienność wykonywanych wyrobów oraz zgodność ich właściwości z deklarowanymi a wszystkie wyniki badań muszą być odpowiednio udokumentowane i archiwizowane przez 10 lat. ZKP podlega stałej kontroli ze strony jednostki notyfikowanej – wstępnej inspekcji oraz późniejszych, okresowych kontroli. Kontrole te odbywać się mają odpowiednio: raz w roku w przypadku sortowania wizualnego, dwa razy w roku w przypadku drewna sortowanego metodami maszynowymi.

W przypadku zgodności wyników kontroli z wymogami normowymi jednostka notyfikowana wystawia certyfikat, który upoważnia producenta do wystawienia deklaracji zgodności.

Okres przejściowy dla obowiązku znakowania tarcicy konstrukcyjnej znakiem CE miał upłynąć 01.09.2009. 04.07.2009 i choć, jak wspominaliśmy został przedłużony Komunikatem Komisji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej do 01.09.2012 nadal wiele firm nie spełnia owych wymogów!

Przypominamy, że od tego czasu bez dochowania powyższej procedury drewno może być sprzedawane wyłącznie do niekonstrukcyjnego zastosowania – architektura ogrodowa, drewno opałowe itp. Dlatego należy pamiętać o tym na przykłady przy kupnie elementów drewna na więźbę dachową domu jednorodzinnego – produkty bez certyfikacji nie spełniają norm.

Jak spełnić nowe wymogi?

Przede wszystkim należy wyszkolić uprawnionych klasyfikatorów, ze względu na fakt, że w naszym kraju sortowanie wytrzymałościowe odbywa się w znakomitej większości metodami wizualnymi. Maszyn sortowniczych na rynku jest niewiele, a z uwagi na wysoki koszt, ich ilość nie będzie zapewne wzrastać w oczekiwanym tempie. Dlatego jednym z podstawowych problemów, z którym zmierzą w najbliższym czasie tartaki będzie pozyskanie odpowiednio wykształconych klasyfikatorów.

Pomocą w przygotowaniu się do spełnienia nowych wymogów służą też różne instytucje. Np. zachodniopomorski klaster drzewno-meblarski będzie organizował dofinansowane z funduszy unijnych szkolenia dla przedstawicieli tartaków ze swojego terytorium. Inne klastry drzewne – także będące dopiero na etapie konstytuowania się – również będą służyć pomocą w przekazywaniu informacji i szkoleniach.

Certyfikacja drewna klejonego

Dla drewna klejonego przewidziany jest system oceny zgodności 1 wyznaczający więcej zadań jednostce notyfikowanej. Do jego produkcji musi być stosowane drewno lite sortowane wytrzymałościowo. Klasa drewna klejonego może być przyjmowana na podstawie PN-EN 1194, jeżeli klasyfikacja prowadzona jest w oparciu o właściwości warstw.
Okres przejściowy dla certyfikacji i znakowania CE drewna klejonego minął 01.12.2011.

Całość procedur związanych z oznakowaniem CE może wydać się na pierwszy rzut oka zbyt skomplikowana i niepotrzebna. Wielu ludzi mówi, że przecież przez lata budowano z drewna i obiekty stoją do dziś bez żadnej certyfikacji. Prawda jednak jest taka, że kiedyś zajmowali się zarówno takimi budowami, jak i przygotowaniem do nich materiału, fachowcy z dużym doświadczeniem, przechodzącym niejednokrotnie przysłowiowo z ojca na syna. Materiał drzewny był lepszej jakości a budów nie było tak dużo, jak obecnie. Nie obowiązywało kryterium najniższej ceny w przetargach. Zapewnienie badaniami wymaganymi przy CE odpowiedniej klasy wytrzymałościowej i jakości drewna ma na celu wprowadzenie do obrotu materiału, który będzie zgodny z wymaganiami projektowymi.

Opracowanie:
Mgr inż. Ewa Kotwica – Doradca Techniczny Moelven