Dachowe pokrycia bitumiczne

O dużym uznaniu bitumicznych pokryć dachowych zadecydowała przede wszystkim ich trwałość, niewielka masa, elastyczność oraz dobre właściwości izolacyjne. Zaletą jest również stosunkowo niska cena pokryć bitumicznych. Spektrum zastosowania dachowych pokryć bitumicznych jest bardzo obszerne. Obejmuje ono bowiem zarówno dachy płaskie jak i skośne.

Papy bitumiczne

Trwałość oferowanych na rynku pap termozgrzewalnych osiąga około 30 lat. Jako zalety pokryć tego typu wymienia się odporność na warunki atmosferyczne i nie uleganie pękaniu w niskich temperaturach. Uzyskana dzięki papie powłoka zachowuje odpowiednią twardość nawet przy działaniu wysokiej temperatury. Spektrum zastosowania papy jest szerokie. Bardzo często używa się jej jako podkładu pod pokrycia na dachach stromych. Pokrycie z papy może być również wykonane jednowarstwowo, gdzie powłoka jest układana na zagruntowanym podłożu.

Papy mogą być pokryciem wielowarstwowym, gdzie pod papą wierzchniego krycia układa się papę podkładową. Jednak warto zwrócić uwagę, że jest to przestarzałe rozwiązanie. Papę najczęściej uwzględnia się na dachach płaskich, których nachylenie nie przekracza 5%. Pokrycie tego typu składa się z kilku warstw a każda z nich realizuje inną funkcję. Warstwa zbrojąca, nazywana także osnową lub rdzeniem, ma za zadanie tworzenie szkieletu papy. Nie mniej ważna jest warstwa izolacyjna, która powinna zapewnić papie wodoszczelność. Najczęściej bazuje ona na bitumie. Wykończeniowa warstwa wierzchnia jest z kolei wykonana z posypki mineralnej lub talku. Warto podkreślić, że posypka zapewnia również papie ochronę przed wiatrem, deszczem, a także wahaniami temperatury i rozmiękczaniem. Nie mniej ważne pozostają również walory posypki o charakterze estetycznym. W papach, które pełnią rolę podkładu najczęściej uwzględnia się posypkę drobnoziarnistą a w papach wierzchniowych gruboziarnistą. Posypki najczęściej bazują na piasku kwarcowym, barwionym lub naturalnym łupku lub ceramizowanym granulacie bazaltowym. Posypki najczęściej przybierają kolor szary, zielony, czerwony, brązowy i czarny. To właśnie dzięki niej zyskuje się zwiększoną odporność papy na promieniowanie UV i uszkodzenia mechaniczne. Powłoka wierzchnia, wykonana z folii polietylenowej, powinna z kolei chronić papę przed sklejaniem. Folia ta topiąc się zapewnia odpowiednie połączenie.

Papy nowoczesne

Nowoczesne pokrycia bitumiczne coraz częściej są stosowane na dachach skośnych. Dobry przykład w tym zakresie stanowi rolowana dachówka. Jest ona lekka i szczelna oraz zachowuje estetykę dachówki ceramicznej. W niektórych produktach tego typu przewidziano barwioną posypkę mineralną, która na zewnętrznej powierzchni materiału tworzy przestrzenny wzór oddający różne rodzaje dachówki i powoduje pełne, trójwymiarowe wrażenie przestrzenności pokrycia.

Gonty bitumiczne

Ważne jest aby wszystkie prace montażowe były poprzedzone odpowiednim przygotowaniem podłoża i wykonaniem obróbek blacharskich. Gonty bitumiczne najczęściej układa się na płytach OSB i MFP. Warto podkreślić, że płyty MFP są zbudowane z cienkich, długich wiórów ułożonych w różnych kierunkach i klejonych żywicą z melaminą. Jako zalety tego produktu wymienia się przede wszystkim dobrą wytrzymałość na obciążenia w obu kierunkach, plastyczność i łatwą obróbkę. Na uwagę zasługuje również brak zjawiska rozwarstwiania i nie uleganie pęcznieniu pod wpływem wilgoci.

MFP jako podłoże pod gonty bitumiczne

Powierzchnia poszycia dachowego z płyt MFP jest równa i gładka. Można zatem układać na niej pokrycia dachowe z materiałów wymagających idealnie przygotowanego podłoża by otrzymać dobry efekt użytkowy i wizualny – do takich materiałów można zaliczyć gonty bitumiczne. Gonty bitumiczne są materiałem stosunkowo elastycznym wymagają więc sztywnego podkładu – wytrzymała płyta MFP świetnie sprawdzi się w tej roli, ponadto zapewni stabilne podłoże dla pracujących na wysokości dekarzy i pozwoli zminimalizować ryzyko powstania uszkodzeń na pokrytych już gontem fragmentach dachu.
Do zalet MFP w kontekście wyboru materiału na poszycie pod gonty bitumiczne należy także wysoka odporność na odkształcenia np. pod wpływem wilgoci i stabilność wymiarowa. Takie poszycie będzie znakomitą bazą dla gontów.
Gonty bitumiczne często stosuje się na dachach o skomplikowanej geometrii – z lukarnami i zaokrągleniami. Poszycie na tego rodzaju dachach również łatwo wykonać z prostego w obróbce MFP – poszczególne elementy poszycia można zmierzyć i przyciąć na ziemi a następnie zamontować na dachu.
Z uwagi na to, że płyta budowlana MFP jest płytą wielokierunkową, czyli zarówno wzdłuż osi poprzecznej, jak i podłużnej posiada te same wartości wytrzymałościowe na zginanie oraz ten sam moduł sprężystości przy zginaniu, co w znaczny sposób zmniejsza ilość powstających na budowie odpadów.

Mariusz Piszczek Doradca techniczny Pfleiderer

Ważne jest aby podłoże umożliwiało wbijanie gwoździ. Zwraca się również uwagę na wentylowanie konstrukcji dachu. Istotną rolę zajmuje warstwa papy podkładowej, którą układa się równolegle do okapu. Krawędzie boczne dachu trzeba wzmocnić wklejanymi wzdłużnie pasami papy. Montaż zaczyna się od układania pasa okapowego. Pas startowy wkleja się do pasa nadrynnowego, po czym jest on przybijany gwoździami do połaci. Elementy te stanowią podkład w obrębie okapu. Kolejne pasy są przybijane z przesunięciem nad pasem startowym z uwzględnieniem dosuwania poszczególnych elementów na styk względem siebie. Obróbka kalenicy jest wykonywana z pojedynczych modułów gontów przez uformowania i podklejenie klejem trwale plastycznym. Oprócz tego elementy są przybijane. Pamiętać należy aby nie montować gontów o różnych datach produkcji na tej samej połaci dachu. Dla zminimalizowania różnic w odcieniach gonty należy pobierać na przemian z różnych paczek. Mogą bowiem wystąpić niewielkie różnice w odcieniach, które nie są wadą produkcyjną. Ważne jest aby podczas montażu używać pomostów i nie chodzić po powstałej powierzchni gontów. Jeżeli prace są prowadzone podczas niskich temperatur należy podgrzewać gonty opalarką lub palnikiem.

Czym kierować się by trafnie wybrać gonty bitumiczne?

Najważniejszym kryterium wyboru gontów bitumicznych do trwałego pokrycia dachu jest oznakowanie CE zgodne z normą PN-EN 544. Jest to bezdyskusyjne potwierdzenie konstrukcji i jakości produktu, która jest dostosowana do europejskich wymagań. Mała zawartość bitumu i szczątkowe pola klejące dyskwalifi kują gonty do stosowania na domach mieszkalnych. To co sprawdza się na altanach ogrodowych lub stosowane jest w krajach Ameryki Północnej nie spełni oczekiwań stawianych dachom w Europie. Miejmy świadomość, że gonty zostały stworzone w regionie świata gdzie budowanie na pokolenia jest rzadkością! Natomiast europejscy producenci dostosowali swoje wyroby do lokalnych wymagań pogodowych i do zapewnienia wydłużonej żywotności. W tym gronie przodują fabryki skandynawskie, których produkty w naturalny sposób muszą dać odpór szczególnie srogiemu klimatowi. Istotnym kryterium jest pisemna gwarancja wydana przez producenta. Rzetelną gwarancję poznamy po tym, że odpowiedzialność fabryki nie maleje wraz z czasem i, że w przypadku uznanej reklamacji producent pokrywa koszty naprawy dachu a nie jedynie wydaje nowy towar. Poza tym gwarancja powinna być prosta w zrozumieniu i nie zawierać zapisów wzbudzających wątpliwości. Warto poświęcić chwilę na przeczytanie warunków by nie wpaść w pułapkę „dożywotniej gwarancji”, której wartość w praktyce jest niewielka. Rzecz jasna na koniec swój wybór warto skonsultować z dekarzem, który ma wieloletnią praktykę z tym rodzajem pokrycia.
Michał Wilczek
Area Sales Manager Isola

Akcesoria do gontów

Do pokryć w postaci gontów dachowych producenci oferują szereg akcesoriów. Stąd też z pewnością przyda się warstwa podkładowa przeznaczona do montażu na podłożu z desek, płyt OSB czy też sklejki wodoodpornej. Warstwa tego typu zapewnia maksymalną hydroizolacyjność i wytrzymałość mechaniczną. Właściwości w tym zakresie uzyskano przy niewielkiej masie warstwy podkładowej. Niewielka grubość materiału zapobiega powstawaniu zgrubień.

Przede wszystkim musimy uwzględnić, że laboratoria oraz centra badawczo- rozwojowe posiadają większość producentów obecnych na rynku. Te laboratoria starają się stworzyć produkty jakościowe lepsze od swoich poprzedników, choć i tak trzeba przyznać, że rynek rozwija się dość jednolicie, więc przewaga technologiczna może utracić swoją wartość jeszcze przed wprowadzeniem produktu na rynek.
Ostatnio wytworzyła się moda na gonty modyfikowane syntetycznym kauczukiem SBS. Klienci nie wiedzą do końca czym jest tenże skrót (ok, czasami ktoś wytłumaczy, że to elastomer termoplastyczny styren- butadien-styren), oprócz tego, że dokładny skład modyfikatora stanowi tajemnicę producenta. Rzeczą dyskusyjną jest zasadność stosowania SBS akurat w gontach bitumicznych, stosowanych na dachach skośnych – dodanie modyfikatora powoduje większe uplastycznienie produktu, co może niekorzystnie wpłynąć na kształt gontu w czasie montażu przy wysokiej temperaturze oraz późniejszym długotrwałym napromienieniu. SBS jest także mniej odporny na działanie promieni UV, przez co gont staje się bardziej kruchy – ta cecha nie przyczynia się do trwałości produktu.
W najbliższej przyszłości największym powodzeniem będą się cieszyć tzw. gonty laminowane – dwuwarstwowe gonty bitumiczne. Ich przewaga polega na tym, że gont jest sklejony z dwóch części, dlatego jest gruby, ciężki oraz jednolity – to połączenie sprawia, że niemożliwe staje się podwiewanie gontu przez wiatr. Oprócz tego producenci, mający w swojej ofercie takie gonty tworzą wymyślną kolorystykę, dzięki czemu klient może mieć naprawdę niepowtarzalny dach. W odróżnieniu od zwykłych gontów, laminowane mają średni współczynnik pokrycia dachu 2,5 – oznacza to tyle, że w każdym miejscu pokrytego takim gontem dachu mamy położone co najmniej dwie i pół warstwy. To wszystko pozwala sądzić, że zwykłe jednowarstwowe gonty będą cieszyć się coraz to mniejszym powodzeniem na rzecz gontów laminowanych. Zwykłe gonty natomiast zajmą miejsce produktu niszowego, przydatnego do stosowania na budynkach gospodarczych oraz obiektach małej architektury.
Arseny Lyubimov
Product Manager
TechnoNICOL Polska Sp. z o.o.

Warto również wspomnieć o specjalnych rolkach koszowych, dzięki którym zyskuje się możliwość izolowania elementów koszowych na dachu. Elementy tego typu są oferowane w wielu barwach, dzięki czemu zyskuje się zachowanie tego samego koloru dla całego pokrycia dachowego. Elementy kalenicowe i okapowe mogą być obrabiane za pomocą specjalnych pasów. Pas podklejony na całej powierzchni może być elementem nadokapowym lub wykończeniem kalenicy.

Nie bez znaczenia pozostają również akcesoria wentylacyjne. Produkty tego typu są oferowane jako elementy wentylacji połaciowej, sanitarnej lub kalenicowej. Wentylacja połaciowa znajduje zastosowanie w przestrzeniach międzykrokwiowych. Ma ona za zadanie zapewnienie wentylacji przestrzeni pomiędzy izolacją termiczną a deskami lub płytą OSB. Wentylację tego typu montuje się na połaci dachu w pobliżu elementów kalenicowych. Przydatne rozwiązanie stanowi również wentylacja sanitarna. To właśnie dzięki niej zyskuje się możliwość podłączenia systemu wentylacyjnego lub sanitarnego z wnętrza budynku. Ruchoma konstrukcja pozwala na dostosowanie położenia rury wentylacyjnej do kąta nachylenia dachu. Wentylacja kalenicowa powinna zapewnić z kolei przewietrzanie konstrukcji dachu. Najczęściej jest ona montowana na całej długości kalenicy dachów dwuspadowych. Ważne pozostaje aby w kalenicy pozostawić odpowiednią szczelinę dachową. Na uwagę zasługuje specjalna konstrukcja spodniej strony wentylacji kalenicowej, która zapobiega przedostawaniu się owadów i nawiewaniu śniegu. Poszczególne elementy wentylacji są łączone za pomocą zatrzasków.

Płyty faliste

W przypadku starych obiektów budowlanych, ze względu na niewielką masę płyt bitumicznych, nie ma potrzeby usuwania starego materiału czy też konstrukcji nośnej dachu w postaci łat, kontrłat lub sztywnego poszycia. Nowe płyty są bowiem mocowane do rusztu drewnianego. Typowe płyty bitumiczne osiągają grubość wynoszącą około 3 mm. Falisty kształt płyty zapewnia wentylację i zabezpiecza budynek przed skokami temperatury. Odpowiednio dobrane składniki płyt zapewniają niski wskaźnik przewodzenia ciepła przy zachowaniu dobrej izolacji przed hałasem powstałym podczas deszczu.

Prace montażowe rozpoczyna się od okapu. Płyty należy układać w kierunku przeciwnym do najczęściej występującego kierunku wiatru. Na zakładach płyt gwoździe są przybijane w każdej górnej fali. Ważne jest aby na łatach pośrednich uwzględnić z kolei gwoździe na co drugiej fali. Należy zwrócić szczególną uwagę na prawidłowe usztywnienie pokrycia poprzez właściwy rozstaw łat oraz odpowiednie rozmieszczenie gwoździ.

Gwoździe i gwoździarki

Gwoździe przeznaczone do montażu papy cechują się przede wszystkim dużą średnicą główki. Główka ma średnicę, która jest co najmniej trzykrotnością średnicy trzpienia. Główka o takich rozmiarach jest niezbędna do przytrzymania papy na dachu.

Do poprawy komfortu i wydajności montażu pokryć dachowych z pewnością przyczynią się gwoździarki. Nowoczesne urządzenia tego typu to gwoździarki gazowe. Na uwagę zasługuje duży magazynek oraz łatwe i szybkie ładowanie nowego zwoju. Warto podkreślić zalety związane z bezpieczeństwem, które uzyskano dzięki pracy bezprzewodowej. Nowoczesne urządzenia są lekkie, dobrze wyważone i nie występuje w nich odrzut podczas strzału. Kluczową rolę odgrywa łatwa regulacja dopasowania magazynka do długości gwoździ z możliwością precyzyjnego ustawiania mocy osadzania z uwzględnieniem temperatury otoczenia i zastosowanych materiałów. Typowe urządzenie pozwala na osadzanie gwoździ galwanizowanych i cynkowanych o długości mieszczącej się pomiędzy 22 a 45 mm przy główce o średnicy do 10 mm.

Tradycyjne gwoździarki to urządzenia pneumatyczne. Istotną rolę w ich konstrukcji odgrywa wbudowany filtr powietrza, który uniemożliwia przedostawanie się kurzu i innych zanieczyszczeń do wnętrza urządzenia. Łatwe ładowanie uzyskano dzięki jednoczęściowej pokrywie do napełniania magazynka. Oczywiście przewidziano możliwość regulowania głębokości wstrzeliwania gwoździ. Dzięki gumowanemu, antypoślizgowemu zderzakowi zyskuje się ochronę obudowy narzędzia. Oferowane na rynku gwoździarki pneumatyczne cechuje dobry stosunek mocy do masy. W niektórych modelach przewidziano magazynek na 325 gwoździ. Specjalne okienko pozwala na sprawdzenie dostępnej ilości gwoździ.

O trwałości dachowego pokrycia bitumicznego decyduje przynajmniej kilka czynników. Przede wszystkim istotny jest wybór pokrycia o dobrej jakości. Stąd też należy zwrócić uwagę na odpowiednie parametry materiału. Ważne jest aby elementy bitumiczne były właściwie przechowywane. Nie bez znaczenia pozostaje również podłoże, które musi być czyste, suche i równe. Konieczne jest usunięcie wszelkich nierówności w postaci wgłębień, zgrubień czy też ostrych elementów. Kluczową rolę odgrywa układanie elementów w temperaturze zalecanej przez producenta. Dekarz powinien uwzględnić odpowiednie warstwy izolacyjne a wszystkie roboty murarskie, tynkarskie i blacharskie powinny być wykonane przed montażem pokrycia bitumicznego.

Damian Żabicki