Instalacja odgromowa na dachu – piorunochron

Burza to pozornie piękne zjawisko. Piorun może jednak wyrządzić wiele szkód, dlatego warto zabezpieczyć dom poprzez zamontowanie instalacji odgromowej.

Piorunochron to urządzenie, którego głównym zadaniem jest przejęcie i odprowadzenie, czyli uziemienie, prądu, który kumuluje w sobie piorun uderzający w budynek. Proces ten powinien odbywać się w sposób nieszkodliwy dla otoczenia oraz bezpieczny dla ludzi wewnątrz budynku. Ponadto instalacja odgromowa coraz częściej pełni dodatkową funkcję – zapewnia bezawaryjne działanie urządzeń elektronicznych i elektrycznych, znajdujących się na terenie chronionego obiektu. Na bezpośrednie wyładowania piorunów szczególnie narażone są urządzenia umieszczone na dachach i ścianach zewnętrznych, czyli głównie anteny.

Elementy instalacji odgromowej

Instalacja odgromowa to, w uproszczeniu, zespół metalowych przewodów przymocowanych na dachu, bezpośrednio połączonych z ziemią, które umożliwiają bezpieczny odpływ energii przekazywanej przez piorun uderzający w obiekt. Są to zwody, przewody odprowadzające, przewody uziemiające oraz uziomy.

Zwody – górna część instalacji odgromowej, której celem jest bezpośrednie przejęcie prądów piorunowych w chwili uderzenia. Zwody sztuczne to metalowe druty ze stali ocynkowanej, nierdzewnej lub miedzi, których średnica powinna przekraczać 6 mm. Druty umieszcza się głównie wzdłuż kalenicy, na krawędziach bocznych dachu oraz na kominie i maszcie antenowym. Na dachu spadzistym przewody przytwierdza się za pośrednictwem wsporników. Rolę zwodów mogą także przejmować metalowe części budynku, takie jak balustrady, rynny, poręcze, ornamenty oraz metalowe pokrycia dachowe o grubości równej co najmniej 0,5 mm, o ile pod spodem nie ma materiałów łatwopalnych oraz ich konstrukcja umożliwia swobodny przepływ prądu.

Przewody odprowadzające – elementy odprowadzające prąd od zwodów do uziomów, łączące te dwa elementy, zazwyczaj wykonywane z takich samych materiałów jak zwody, ewentualnie z ocynkowanych taśm stalowych (przekrój 20 x3 mm) i montowane na zewnętrznej elewacji budynku (w odległości równej co najmniej 2 cm od ściany), pod tynkiem (w przypadku ścian pozbawionych łatwopalnych materiałów) lub wzdłuż rynien i rur spustowych. Ważnymi elementami są zaciski probiercze, które łączą przewody odprowadzające z uziemieniem. Zaciski powinny być umieszczone w puszce ochronnej.

Uziomy – metalowe elementy instalowane w ziemi, których zadaniem jest rozpraszanie energii pochodzącej od pioruna. Rolę uziomów mogą przejąć żelbetowe elementy podziemnej części budynku, czyli uziomy fundamentowe, zaliczane do naturalnych, a także metalowe rurociągi. Jeśli nie można wykorzystać uziomów naturalnych, wokół całego budynku należy zainstalować droższe uziomy sztuczne w postaci płaskownika bądź ocynkowanej taśmy stalowej (na głębokości równej co najmniej 0,5 m i w odległości minimum 1,0 m od budynku). Alternatywnym rozwiązaniem jest zastosowanie uziomów pionowych, czyli metalowych prętów wbijanych w ziemię przy zejściach przewodów odprowadzających o długości średnio 3 m. Należy jednak pamiętać o tym, że wszystkie elementy, które pełnią rolę uziomów, muszą dobrze przewodzić prąd, gdyż są końcowym ogniwem instalacji odgromowej.

Zasady montażu

Zwody są najwyżej położonymi elementami instalacji odgromowej. Montuje się je na kalenicy, krawędziach dachu i wokół kominów, przyłączając do nich wszystkie metalowe urządzenia, które są dobrymi przewodnikami prądu: anteny, drabinki, rynny, wywietrzniki. Zwody połączone są z przewodami odprowadzającymi, instalowanymi na ścianach zewnętrznych w odległościach 15–20 m (z dala od okien i drzwi).

Istnieją dwie metody montażu: standardowa oraz naciągowa. Zazwyczaj poleca się metodę naciągową, ponieważ nie wymaga użycia dużej ilości uchwytów. Na dachu, w ścianach i w podłożu umieszczane są sztywne kotwy z uchwytami naciągowymi i śrubami rzymskimi. Pomiędzy nimi instaluje się kable. Odstępy między kotwami są duże i mogą wynieść nawet kilkadziesiąt metrów. W przypadku dachu płaskiego zwykle stosuje się wsporniki dystansowe, które zapewniają zachowanie odpowiedniej odległości między przewodami a dachem.

Alternatywnym rozwiązaniem jest montaż standardowy, stosowany w przypadku dachów o niewielkich wymiarach bądź o skomplikowanym kształcie. W takim przypadku zwody i przewody odprowadzające montowane są za pomocą tradycyjnych uchwytów dystansowych, których liczba znacznie przekracza tę, która wymagana jest przy metodzie naciągowej. W ścianach i na dachach płaskich stosuje się głównie uchwyty wbijane oraz na kołki rozporowe. W przypadku dachu spadzistego zwykle konieczne jest stosowanie uchwytów gąsiorkowych, które mocowane są do połaci za pośrednictwem zaczepów lub przybijane do łat.