Okna dachowe. Kryteria doboru okien dachowych i wskazówki montażowe

Okna dachowe są najprostszym i najskuteczniejszym sposobem na doświetlenie poddasza. Jednak, aby spełniały swoje funkcje, okna dachowe muszą być właściwie dobrane i rozplanowane. Nie mniej ważny jest również montaż okna dachowego.

W przypadku lukarny konieczna jest odrębna konstrukcja dachowa, odpowiednio ocieplona i wykończona. Budowa lukarny oznacza zatem zużycie większej ilości materiałów i dodatkowy nakład pracy.

Okna dachowe a lukarny

Dokonując wyboru jednej z możliwości zapewnienia doświetlenia i przewietrzania poddasza, najczęściej rozważamy dwa rozwiązania. Pierwszym jest budowa lukarn, a drugim montaż okien dachowych.

Lukarny

Lukarny, zwane także „jaskółkami”, można wykonać w technologii szkieletów drewnianych lub w postaci ścianek murowanych. Budowa lukarny wymaga zakupu odpowiednich materiałów i wykonania specjalistycznych prac. W przypadku adaptacji poddasza wybór lukarny konieczny jest udział konstruktora, który wykona projekt przebudowy. Projektant musi wziąć pod uwagę zmianę warunków pracy konstrukcji, m.in. zwiększenie obciążeń z uwagi na dodanie materiałów, z których wykonana ma być lukarna, wpływającą na zmianę konstrukcji dachu zmianę rozstawu krokwi czy zastosowanie wymianów. Niezbędne jest również zgłoszenie zamiaru budowania lukarny i złożenie projektu w jednostce nadzoru budowlanego w celu uzyskania pozwolenia na przebudowę. Po wzniesieniu konstrukcji ścianki lukarny należy ocieplić i odpowiednio wykończyć zarówno od strony zewnętrznej, jak i wewnętrznej. Zapewnienie szczelności na wody opadowe wymaga z kolei wykonania obróbek blacharskich wokół lukarny. Czynności te muszą wykonywać wykwalifikowani pracownicy, wyposażeni w niezbędne, specjalistyczne narzędzia.

Montaż okna dachowego

Montaż okna dachowego poza wycięciem łat nie wymaga zazwyczaj ingerencji w konstrukcję dachu, ponieważ odpowiedni dobór szerokości okna umożliwia prosty montaż. Nie jest również konieczne budowanie dodatkowych ścianek, a tym samym stosowanie dodatkowych materiałów, zwiększających ciężar i koszt konstrukcji. Specjalne kołnierze uszczelniające oferowane do okien dachowych, zapewniają kompletne oblachowanie zewnętrzne, i umożliwiają połączenie okna z dowolnym rodzajem pokrycia dachowego. Opakowanie zawiera również dokładną instrukcję montażu umożliwiającą zamontowanie okna przy użyciu prostych narzędzi osobom nie będącym specjalistami. Przez umieszczenie okna w płaszczyźnie dachu zwiększa się kąt padania światła, co poprawia doświetlenie pomieszczenia. Jak dowiodły badania, zależnie od kąta nachylenia dachu przez okno dachowe do wnętrza dostaje się nawet do 50% światła więcej niż przez okno pionowe o tych samych rozmiarach.

Podsumowując można stwierdzić, że okno połaciowe w stosunku do lukarny jest rozwiązaniem znacznie korzystniejszym ze względu na:

• mniejsze zużycie materiałów, okno jest lżejsze i tańsze o 60-70%;
• prosty i szybki (2-4 godz.) montaż nie wymagający stosowania skomplikowanych narzędzi;
• znaczne zwiększenie doświetlenia nawet o 50%;
zmniejszenie strat ciepła w stosunku do lukarny, charakteryzującej się dużą powierzchnią ścian zewnętrznych.

Poprzez stosowanie standardowych kołnierzy uszczelniających okna dachowe znacznie łatwiej zapewnić szczelność na wody opadowe niż za pomocą skomplikowanych okuć blacharskich przy lukarnie.

Okno połaciowe ma na celu doświetlenie pomieszczenia i powinno być usytuowane optymalnie dla użytkowników, co powoduje, że niekiedy okna te montowane są w zespoleniach i w miejscach, w których wykonanie lukarny byłoby niemożliwe.

a) Prawidłowa wysokość montażu okna dachowego – od niej zależy właściwe użytkowanie okna dachowego
b) Prawidłowe wykonanie szpalety wewnętrznej w oknie dachowym
Fot.: Fakro

Jak dobierać okna połaciowe

Okna dachowe FAKRO można stosować zarówno w nowo wznoszonych budynkach, jak i w przypadku adaptacji strychów w budynkach już istniejących. Przy wyborze okna dachowego należy wziąć pod uwagę kilka czynników, mających istotny wpływ na późniejszą satysfakcję użytkownika oraz funkcjonalność wybranych rozwiązań. Dynamiczny rozwój branży okien dachowych sprawia, że klient ma obecnie do wyboru bogatą ofertę produktów o zróżnicowanych konstrukcjach, wykonanych z różnego typu materiałów, różniących się standardem wyposażenia i systemami otwierania. Obecnie dobierając okna dachowe nie wystarczy kierować się jedynie doświetleniem pomieszczenia, mimo że jest to jedno z głównych funkcji, jakie spełniają.

Przy doborze okien dachowych należy uwzględnić:

1. Przeznaczenie i wielkość pomieszczenia

Dobór okien dachowych rozpoczyna się od wyliczenia niezbędnej ilości i rozmiarów okien. Do tego należy znać wielkość i przeznaczenie pomieszczenia. Zgodnie z polskimi przepisami budowlanymi ilość potrzebnego światła wyraża stosunek powierzchni okna w świetle ościeżnicy do powierzchni podłogi w pomieszczeniu. W pomieszczeniach, w których mają przebywać ludzie stosunek ten powinien wynosić co najmniej 1:8, natomiast w pozostałych, w których światło dzienne wymagane jest ze względu na przeznaczenie co najmniej 1:12 (Rozp. Min. Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dn. 12 IV 2002r. §57 pkt.2 z p.zm.). Ponieważ polskie przepisy nie wyodrębniają doświetlenia oknami dachowymi, należy stosować się do istniejących przepisów.

Przykład obliczenia ilości okien dachowych potrzebnej do oświetlenia światłem dziennym pokoju o powierzchni 20 m2:

1 = 8
? = 20 (20 x 1) : 8 = 2,5

Jak wynika z wyliczenia do oświetlenia pokoju o powierzchni 20 m2 należy zastosować okna o powierzchni 2,5 m2 liczonej w świetle ościeżnic. Powierzchnię taką możemy uzyskać stosując:

4 okna o wymiarach 78 x 118 cm
lub 3 okna o wymiarach 78 x 140 cm
lub 2 okna o wymiarach 114 x 118 cm

Fot.: Fakro

Najkorzystniejszym rozwiązaniem ze względu na rozprowadzenie światła w pomieszczeniu byłoby w tym przypadku zastosowanie 4 okien 78×118 cm w układzie 2×2, rozmieszczonych po dwóch stronach pokoju.

Materiały, z jakich wykonane są okna, wybieramy zgodnie z przeznaczeniem pomieszczenia. Do dyspozycji mamy okna aluminiowo-drewniane (wykonane z drewna i osłonięte profilami aluminiowymi) lub aluminiowo-tworzywowe (wykonane z profilu PVC, wewnątrz wzmocnione rdzeniami stalowymi, z zewnątrz osłonięte profilami aluminiowymi). Okna drewniane można stosować we wszystkich pomieszczeniach, aczkolwiek w ofercie FAKRO znajdziemy okna tworzywowe przystosowane do pomieszczeń, w których dłuższy czas utrzymuje się wilgotne powietrze (kuchnie, łazienki). Do takich pomieszczeń przeznaczone jest między innymi okno drewniane malowane ekologicznym lakierem poliuretanowym w kolorze białym. Ponadto okna aluminiowo-tworzywowe mogą być stosowane we wszystkich innych pomieszczeniach znajdujących się na poddaszu, jeśli np. na niższych kondygnacjach są okna z PVC i klient chce, by w całym domu czy mieszkaniu zachowany został ten sam materiał.

2. Kąt nachylenia dachu

Kąt nachylenia dachu jest istotny dla uzyskania prawidłowego doświetlenia pomieszczenia oraz ze względu na wygodę obsługi i użytkowania okien dachowych. Im Kąt nachylenia jest mniejszy, tym większa powinna być wysokość okna.

Fot.: Fakro

Wysokość montażu okna dachowego

Bardzo ważna jest wysokość, na jakiej zostaną zamontowane okna dachowe. Przepisy i instrukcje zalecają zamontowanie okna dachowego na odpowiedniej wysokości od podłogi, w taki sposób, by optymalnie spełniało swoje funkcje.

Okna na kondygnacjach znajdujących się poniżej 25 m nad terenem, odległość od podłogi dolnej krawędzi okna otwieranego powinna wynosić co najmniej 85 cm. Natomiast na kondygnacjach położonych powyżej 25 m odległość ta powinna wynosić nie mniej niż 110 cm (zgodnie z rozp. Min. Infrastruktury Dz. U. nr 75 poz. 690).

Należy pamiętać, że im wyżej będzie zamontowane okno, tym pomieszczenie będzie lepiej doświetlone. Górna krawędź przeźroczystej powierzchni okna (lub okien) zgodnie z normą DIN 5034-1 punkt 4.2.2a powinna znajdować się co najmniej 220 cm nad podłogą.

Ważną kwestią jest również wysokość montażu okien dachowych z nawiewnikami. Zgodnie z instrukcją Instytutu Techniki Budowlanej nr 343/96 należy je instalować na wysokości nie niższej niż 200 cm nad poziomem podłogi, licząc od dolnej krawędzi nawiewnika. W oknach FAKRO nawiewnik znajduje się w górnej części ościeżnicy i aby okno połaciowe zostało zamontowane zgodnie z przepisami, jego górna krawędź powinna znajdować się na wysokości 220 cm. Zalecany montaż okien FAKRO na poziomie 110-140 cm od podłogi (dolna krawędź okna) spełnia wymagania określone przez przepisy i zapewnia bardzo dobre doświetlenie, gwarantując kontakt wzrokowy z otoczeniem.

Zastosowanie w oknach FAKRO dolnej klamki umożliwia komfortową obsługę prawidłowo zamontowanych okien. Montaż okna na tej wysokości pozwala również na umieszczenie pod oknem standardowego grzejnika oraz prawidłowe wykonanie szpalet, przez co w całej wnęce okiennej zapewniona zostaje prawidłowa cyrkulacja powietrza, skutecznie ograniczając ryzyko wystąpienia kondensacji na oknie dachowym.

Fot.: Fakro

Prawidłowe doświetlenie poddasza

Reguła 1. Lepsze efekty oświetlenia uzyskuje się, umieszczając kilka okien w różnych punktach dachu, niż grupując okna w jednym miejscu.

REGUŁA 2: Im wyżej od podłogi zamontujemy okno, tym lepiej i bardziej równomiernie zostanie doświetlone pomieszczenie.

Zgodnie z normą DIN 5034-1 punkt 4.2.2a górna krawędź przeźroczystej powierzchni okna (lub okien) powinna znajdować się co najmniej 220 cm nad podłogą, natomiast według normy holenderskiej NIEMAN podstawą obliczeń dla okien dachowych jest efektywne przeszklenie powyżej linii 120 cm od podłogi i tylko przeszklenie powyżej tej granicy można w obliczeniach uznać za efektywne.

Podsumowanie

Okna dachowe doświetlają poddasze skuteczniej niż okna pionowe, nawet o 50%. Ich montaż przebiega szybko i nie wymaga ingerencji w konstrukcję dachu. Okna połaciowe wpisują się w każdy rodzaj pokrycia dachowego i zapewniają idealną szczelność dachu. Należy je jednak odpowiednio dobrać i rozmieścić, biorąc pod uwagę wielkość i rodzaj pomieszczenia oraz kąt nachylenia dachu. Montaż okna na odpowiedniej wysokości gwarantuje jego właściwe użytkowanie.