Pokrycia dachowe

Pokrycia dachowe – jak wiatr wpływa na sposób układania pokrycia dachowego

Pokrycia dachowe – jak wiatr wpływa na sposób układania pokrycia dachowego

Pokrycia dachowe są szczególnie narażone na działanie gwałtownych zjawisk pogodowych. Aby zabezpieczyć dach przed ich skutkami, należy stabilnie zamocować pokrycie dachowe.

W ostatnich kilku latach obserwujemy wyjątkowe nasilenie gwałtownych zjawisk pogodowych, takich jak trąby powietrzne i wichurr, które latem 2011 i 2012 roku spowodowały w Polsce ogromne szkody, zrywając dachy z wielu domów, między innymi na Mazurach. Szalejący wiatr oraz burze wymagają, by system zasad mocowania pokryć dachowych został zaostrzony. W Polsce nie ma dotychczas sztywnych przepisów w tym zakresie, ale część wykonawców korzysta już z wytycznych niemieckich i dobrych praktyk sztuki dekarskiej.

Typ pokrycia dachowego i ssanie wiatru

Każdy budynek narażony jest na działanie wiatru, jednak, odpowiednio dobierając pokrycie, można minimalizować ryzyko uszkodzenia dachu. Jak wykazują statystyki, opór silnym podmuchom skuteczniej stawiają pokrycia ciężkie (dachówki ceramiczne, cementowe oraz między innymi łupek). Lekkie pokrycia z blachy są łatwiejsze do zerwania przez wiatr nie tylko ze względu na mniejszą masę, ale przede wszystkim z powodu rozmiaru. Działając znaczną siłą na pokrycie, wiatr zazwyczaj zrywa blachę w całości, głównie dzięki dużej sile ssania. Inaczej jest w przypadku niewielkich pokryć – wówczas wiatr jedynie lekko unosi pojedyncze dachówki, co nazywa się klawiszowaniem. Uchodzące przy tym powietrze znacznie redukuje ssanie wiatru, przez co następuje wyrównanie ciśnienia. Dlatego też małe elementy pokrycia wykazują lepszą odporność na działanie sił wiatru niż te o dużych formatach. Istotne jest także to, że w przypadku dachówek łatwo uzupełnić brakujące elementy, podczas gdy dach blaszany trzeba najczęściej wykonać od nowa.

Strefy wiatrowe

Omawiając kwestię szkodliwego wpływu wiatru na pokrycie, należy podkreślić, że zagrożenie nie wszędzie jest jednakowe. W dużym uproszczeniu najsilniejsze wiatry wieją zwykle w górach i nad morzem. Państwa dzieli się na strefy wiatrowe w oparciu o średnią siłę wiatru odnotowaną na przestrzeni wielu lat. W Polsce zgodnie z normą EN 1991-1-4:2005 („Oddziaływanie na konstrukcje Cz. 1–4 Oddziaływanie ogólne. Oddziaływanie wiatru”, aktualizacja 1.07.2009) obowiązuje podział na trzy strefy obciążenia wiatrem. Strefa III, czyli najbardziej narażona na silny wiatr, obejmuje tereny dwóch głównych pasm górskich w Polsce: Sudetów i Karpat, a więc południowe obszary województwa dolnośląskiego, śląskiego, małopolskiego i podkarpackiego. Do strefy II zalicza się pasmo Łysogór w województwie świętokrzyskim oraz Wybrzeże, czyli północna część województwa zachodniopomorskiego i pomorskiego. Do relatywnie spokojnej I strefy należy pozostała część kraju.

Na wyznaczeniu stref wiatru w zasadzie kończy się wkład polskich przepisów, więc aby dach wytrzymał napór silnego wiatru, warto sięgnąć do wytycznych obowiązujących w innych krajach, gdzie prace nad kodyfikacją dla wykonawców są bardziej zaawansowane. Na przykład Centralny Związek Niemieckiego Rzemiosła Dekarskiego opublikował w 2011 roku informację fachową „Obciążenie wiatrem na dachach pokrytych dachówkami ceramicznymi i betonowymi”, która nakłada na wykonawców podwyższone wymogi odnośnie zabezpieczenia dachów pochyłych przed burzami i wiatrem. W każdej z czterech niemieckich stref zalecenia dla dekarzy są inne, a dla określenia strefy wiatru w danym miejscu wykonawcy mają do dyspozycji specjalne tabele.

Klamrowanie

Aby przeciwdziałać zagrożeniu wiatrem, należy stabilnie zamocować pokrycie. Najpopularniejszym sposobem mocowania jest klamrowanie, czyli przypinanie dachówek do więźby za pomocą spinek. W Polsce wymiar klamrowania nie jest niestety jasno określony. Z pomocą przychodzą producenci dachówek, na przykład firma Röben zaleca na połaci klamrowanie co trzeciej dachówki po skosie, a także akcesoriów dachowych i dachówek w miejscach szczególnie narażonych na działanie wiatru, ale nie wszyscy wykonawcy stosują się do tego typu wskazówek. Ponadto, należałoby zróżnicować liczbę oraz rodzaj klamer. Wróćmy zatem do wzorców niemieckich. Nasi zachodni sąsiedzi wykorzystują dwa sposoby wyznaczenia odpowiedniego zakresu klamrowania – z użyciem tabel opracowanych przez Centralny Związek Niemieckiego Rzemiosła Dekarskiego lub według wzorów i, co ważne, wzory i tabele uwzględniają wiele czynników:

– długość okapu i ściany szczytowej w rzucie poziomym
– lokalizacja budynku, w tym strefa wiatrowa
– geometria i wymiary budynku (wysokość, szerokość, długość)
– typ podkładu (konstrukcja dachu pod pokryciem, na przykład folia paroizolacyjna, pełne deskowanie itp.)
– kształt dachu (dwuspadowy, czterospadowy, pulpitowy itp.)
– kąt nachylenia dachu
– grupa nośności klamer
– wysokość budynku
– typ pokrycia, w tym między innymi liczba dachówek potrzebna do pokrycia 1 m2 dachu.

W niemieckich przepisach podkreśla się ponadto, że istnieją lokalizacje oraz typy budynków, które wymagają zupełnie odrębnych obliczeń – należą do nich między innymi obiekty wysokie (powyżej 25 m), a także budynki położone w miejscach szczególnie zagrożonych, na przykład na wyspach Morza Północnego.

Cztery strefy dachu

W zdefiniowaniu liczby, rodzaju i umiejscowienia klamer, poza wymienionymi wyżej czynnikami, pomaga niemieckim dekarzom także nowy podział na strefy dachu. W dokumencie wprowadzono rozgraniczenie na cztery obszary (rys. 2): połać, okap, dachówki skrajne oraz gąsiory. W ostatnich trzech strefach siła wiatru jest nawet dwa–trzy razy większa niż w centralnej części połaci. Posługując się wzorem lub specjalnie opracowanymi tabelami dla każdego z obszarów można wyliczyć potrzebną liczbę oraz rodzaj klamer. W Niemczech wyodrębniono w zależności od dopuszczalnych obciążeń cztery nowe grupy klamer, a producenci są zobowiązani podawać własności wytwarzanych przez siebie elementów, w tym grupę nośności.

Dobór liczby klamer

Niemieckie wytyczne bardzo ułatwiają dobór liczby i rozkładu klamer mocujących pokrycie z dachówek lub innych małych elementów, na przykład łupka – wystarczy znać geometrię dachu i lokalizację budynku oraz liczbę dachówek przypadającą na 1 m2 połaci. Dla przykładu rozważmy budynek o następujących parametrach (rys. 1, 2):

– dach jednospadowy o podanych na rysunku wymiarach i kącie nachylenia 15°
– wysokość budynku: 6 m
– strefa wiatrowa: 2 (w Niemczech obowiązuje podział na 4 strefy wiatrowe)
– zamknięty podkład: pełne deskowanie pokryte papą (ze względu na niski kąt nachylenia dachu)
– wybrany typ pokrycia: dachówki ceramiczne – 10,8 szt. na 1 m2 połaci
– grupa nośności klamer: K-I
– podział dachu na 4 strefy, jak na rysunku.

Zgodnie z oznaczeniami zawartymi w tabeli oraz powyższą charakterystyką, wymiar klamrowania powinien wyglądać następująco:
• w obszarze 1 (skrajne obszary dachu – krawędź prawa i lewa) – klamrowania wymaga każda dachówka [1:1]
• w obszarze 2 (środkowy obszar połaci), 3 (okap) i 4 (górna krawędź) – klamrowania wymaga co druga dachówka [1:2].

Aby zabezpieczyć się przed szkodami powodowanymi przez gwałtowne burze, wichury oraz trąby powietrzne, musimy dobrze przyjrzeć się powyższym zjawiskom i określić, wzorem Niemiec, nasze własne zasady związane ze skuteczniejszym mocowaniem dachówek.

5/5 - (1 vote)

Data publikacji: 3 września, 2014

Autor:

5/5 - (1 vote)


Komentarze


Udostępnij artykuł

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Podobne artykuły