Więźba dachowa

Połączenie krokwi w kalenicy

Najwyższe połączenie ciesielskie więźby dachowej, czyli połączenie pary krokwi w kalenicy. Może to być połączenie bezpośrednie dwóch krokwi sąsiadujących połaci. Może to być także oparcie krokwi na belce kalenicowej. Rozwiązać ten detal połączenia można na kilka sposobów. Na co zwrócić uwagę w przypadku konkretnych rozwiązań i jakie są różnice między nimi przedstawię w niniejszym artykule.

Zdj. 2. Zastosowanie wieszaka SPR w połączeniu krokwi z belką kalenicową.
Zdj. 2. Zastosowanie wieszaka SPR w połączeniu krokwi z belką kalenicową.

Połączenie pary krokwi w przypadku dachu dwuspadowego można rozwiązana na kilka sposobów. Może to w dużej mierze zależeć od tego, czy w konstrukcji więźby występuje belka kalenicowa. Co do samej belki kalenicowej warto zwrócić uwagę na to, czy stanowi ona realną podporę dla krokwi czy jest jedynie elementem ułatwiającym montaż krokwi. Nie każda belka pokrywająca się z linią kalenicy może być traktowana jako podpora. Zależy to w dużej mierze od jej przekroju i sposobu podparcia. Czasami zdarza się, że początkujący projektanci błędnie zakładają, że belka kalenicowa o niewielkim przekroju będzie stanowiła podporę w układzie statycznym wiązara krokwiowego. Belka kalenicowa musi zostać odpowiednio zwymiarowana w oparciu o przekazywane na nią obciążenia z krokwi. Dopiero element, który spełni wszystkie stany graniczne może być traktowany jako dodatkowa podpora krokwi. Wspominam o tym dlatego, że widywałem tego typu błędy projektowe, które potem skutkowały awariami konstrukcji. Odpowiednie modelowanie schematu statycznego, z podporą w kalenicy lub bez, w diametralny sposób wpływa na siły wewnętrzne w krokwiach i reakcje podporowe przekazywane na murłaty.

Zdj. 3. Połączenie z użyciem pary kątowników.
Zdj. 3. Połączenie z użyciem pary kątowników.

Jeżeli belka kalenicowa nie ma pełnić roli podporowej, można ją stosować w celu ułatwienia połączenia zestawu krokwi w kalenicy. Takie rozwiązanie umożliwia zastosowanie prostych metalowych złączy ciesielskich w tym połączeniu. W przypadku gdy belka kalenicowa stanowi podporę, możemy krokwie łączyć z nią na dwa sposoby. Można łączyć się do boku belki lub krokwie opierać na jej wierzchu.

Złączem przeznaczonym do połączenia do boku belki jest wieszak kalenicowy SPR. Ten wieszak belki różni się od typowego produktu z tej grupy możliwością odgięcia półki do konkretnego nachylenia połaci (zdj. 2). Występuje w różnych szerokościach i wysokościach, dzięki temu może być stosowany nawet gdy wymagana jest duża nośność tego połączenia.

Zdj. 4. Połączenie pary krokwi na kalenicy z kątownikami AE116.
Zdj. 4. Połączenie pary krokwi na kalenicy z kątownikami AE116.

Innym rozwiązaniem, odrobinę mniej wygodnym w montażu, jest zastosowanie kątowników. Parę złączy kątowych montuje się do kalenicy pozostawiając światło między złączami równe szerokości krokwi. Montaż można również wykonać w odwrotnej sekwencji. Kątowniki w pierwszej kolejności zamontować do krokwi, następie przybić je do kalenicy, po ustaleniu zamierzonej pozycji krokwi (zdj. 3).

Należy zwrócić uwagę na sposób rozmieszczenia gwoździ, aby odpowiadał on odpowiedniemu modelowi połączenia. Konkretne schematy gwoździowania można znaleźć w katalogach technicznych producentów złączy.

Zdj. 5. Rozwiązanie z zastosowaniem grzędy pod belką kalenicową.
Zdj. 5. Rozwiązanie z zastosowaniem grzędy pod belką kalenicową.

W przypadku opierania pary krokwi na wierzchu belki kalenicowej gdy jej szerokość wynosi co najmniej 120 mm można zastosować przeznaczone do tego zadania złącze AE116 (zdj. 4). Kątownik montuje się parami na belce kalenicowej, a w krokwiach wykonuje się zaciosy. To połączenie łączy jednocześnie trzy elementy – kalenicę i dwie krokwie. Jest to bardzo wygodne i pewne rozwiązanie. Wzajemne połączenie krokwi na belce kalenicowej czasami można wykonać stosując grzędę. Jest to niewielka jętka montowana tuż pod belką kalenicową (zdj. 5).

Wspominając o kalenicy warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną jej funkcję. Bez względu na to, czy będzie ona stanowić podporę dla krokwi, czy będzie jedynie pełnić rolę montażową, dodatkowo stanowi ona podłużnicę systemu stężenia. Podłużnica ma na celu przejmowanie obciążeń poziomych i przekazywanie ich dalej do stężenia. W przypadku stężania dachu systemowymi rozwiązaniami bazującymi na taśmach perforowanych, podłużnica w kalenicy jest elementem niezbędnym. Na rysunku 6. przedstawione jest poglądowo przekazywanie sił ze skrajnego wiązara obciążonego wiatru.

Zdj. 6. Schemat przekazywania obciążeń poziomych przez podłużnicę na system stężenia.
Zdj. 6. Schemat przekazywania obciążeń poziomych przez podłużnicę na system stężenia.

Wiatr wywiera parcie na szczyt dachu, aby przeciwdziałać przechyleniu się skrajnego wiązara, siłę poziomą przejmuje podłużnica w kalenicy. Siła następnie jest przekazywana do pierwszej taśmy rozciąganej i sprowadzana na poziom murłaty i wieńca. W przypadku braku belki kalenicowej, należy zastosować przewiązki blokowe pomiędzy każdą parą krokwi, które to będą pełniły podobną funkcję.

Połączenia wzajemne pary krokwi można także wykonać bezpośrednio, bez użycia belki kalenicowej. Najprostszym rozwiązaniem jest połącznie nakładkowe. Polega to na przesunięciu krokwi danej pary o szerokość ich przekroju. Umożliwia to nałożenie jednej krokwi na drugą (bok do boku) i w tym polu połączenie ich łącznikami trzpieniowymi – gwoździami, wkrętami, śrubami. Jest to najprostsze połączenie, ma jednak jedną zasadniczą wadę. Przesunięcie wzajemne krokwi uniemożliwia montaż jętki lub kleszczy i praktycznie ogranicza zastosowanie tego rozwiązania do czystych układów krokwiowych. Można to organicznie w prosty sposób wyeliminować modyfikując nieznacznie to rozwiązanie. Najczęściej połączenie nakładkowe spotyka się w wersji wycięcia połowy przekroju obu krokwi w miejscu ich nakładania się (zdj. 7). Pozwala to umieścić krokwie z obu połaci w jednej osi i umożliwia zastosowanie jętki lub kleszczy.

Zdj. 7. Rozwiązanie z zastosowaniem grzędy pod belką kalenicową.
Zdj. 7. Rozwiązanie z zastosowaniem grzędy pod belką kalenicową.

Innym rozwiązaniem w bezpośrednim połączeniu krokwi jest zastosowanie nakładek. Z reguły są to płytki perforowane przeznaczone do montażu gwoździami. Decydując się na montaż płytkami perforowanymi i gwoździami należy zwrócić uwagę na zachowanie minimalnych odległości normowych. Norma Eurokod 5 określa minimalne odległości od boku i końca elementu drewnianego. Na rysunku 8 przedstawiono minimalne odległości dla krawędzi obciążonych w przypadku gwoździ CNA o średnicy 4,0 mm czyli systemowych łączników dla złączy ciesielskich. W przypadku prefabrykowanych wiązarów kratowych stosuje się płytki kolczaste. To rozwiązanie montowane jest przy użyciu pras przez zakłady prefabrykujące gotowe wiązary i raczej nie jest wykonywane na placu budowy.

Zdj. 8. Rozwiązanie z zastosowaniem grzędy pod belką kalenicową.
Zdj. 8. Rozwiązanie z zastosowaniem grzędy pod belką kalenicową.

Połączenie kalenicowe nie jest szczególnie problematyczne i jak widać można je rozwiązać na kilka prostych sposobów. Warto jednak zwrócić uwagę na kluczowe detale, jak na przykład zachowanie minimalnych odległości od krawędzi łączonych elementów drewnianych.

W razie pytań dotyczących konstrukcji drewnianych i sposobów łączenia ich poszczególnych elementów, zachęcamy do kontaktu z inżynierami z działu wsparcia technicznego Simpson Strong-Tie. Z chęcią podzielimy się z Państwem wiedzą i doświadczeniami naszymi i naszej firmy. Tel: 22 865 22 00 e-mail: poland@strongtie.com

mgr inż. Tomasz Szczesiak
Kierownik techniczny oddziału
Simpson Strong-Tie

5/5 - (27 votes)

Data publikacji: 10 maja, 2021

Autor:

5/5 - (27 votes)


Komentarze


Udostępnij artykuł

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

  1. Jan
    poniedziałek, 10 maja, 2021

    Obserwuję okoliczne budowy , których w mojej jest sporo, odnoszę wrażenie, zdecydowana większość została już przygotowana materiałowo podczas projektowania. Ilość odpadów jest coraz mniejsza, raczej przeważają opakowania. Dachy w sporej części to albo gotowe segmenty podawane dźwigiem albo gotowe elementy prefabrykowane montowane jak klocki lego. Zupełnie inny świat niż jeszcze kilkanaście lat temu. Wszystkie potrzebne akcesoria są pod ręką, profesjonalny sprzęt, ba są nawet agregaty i sprężarki. Coraz trudniej zaś jest spotkać betoniarkę. Łączniki, kotwy, śruby, gwoździe to zupełnie nowa technologia dzięki której nie ma żadnych problemów montażowych.

  2. kosa
    wtorek, 11 maja, 2021

    Aby dach był bezpieczny i spełniał w 100% swe zadanie należy go wykonać naprawdę solidnie stosując najlepsze materiały w tym i te do łączenia krokwi i innych części konstrukcji dachu.Postawienie dachu należy zlecić zaufanym fachowcom aby uniknąć przykrych niespodzianek.

Podobne artykuły