Sztywność przestrzenna wiązarów kratowych drewnianych: praktyczne wskazówki dla cieśli i dekarzy

Sztywność przestrzenna wiązarów kratowych to kluczowy aspekt zapewniający stabilność konstrukcji dachowej, zarówno w trakcie montażu, jak i podczas eksploatacji. Wiązary dachowe są elementami smukłymi, często o dużych rozpiętościach. Dla montażystów wiązarów oznacza to konieczność stosowania odpowiednich zasad montażu zgodnych z projektem, które gwarantują bezpieczeństwo i trwałość dachu.

Co to jest sztywność przestrzenna wiązarów?

Sztywność przestrzenna wiązarów kratowych to ich zdolność do zachowania pierwotnego kształtu i stabilności pod wpływem działających obciążeń. Jej brak może prowadzić do deformacji, pęknięć, a w skrajnych przypadkach – do zawalenia się dachu.

Podstawowe elementy zapewniające sztywność przestrzenną wiązarów

1. Przemyślany układ stężeń:
   • Stężenia podłużne, poprzeczne, ukośne rozmieszczone w różnych płaszczyznach wiązarów, aby zapobiec ich przemieszczaniu się.
   • Różne formy stężeń konstrukcji poprzez stosowanie stężeń deskowych, ram stężających (w różnych płaszczyznach), zastosowanie deskowania lub łaty również pełni funkcję stężenia, zastosowanie taśm stalowych z odpowiednim systemem mocująco-napinającym.
2. Połączenia pomiędzy elementami zapewniające przenoszenie obciążeń:
   • Połączenia między elementami konstrukcji powinny gwarantować przenoszenie sił (określać to powinien projekt techniczny). Najczęściej stosuje się okucia ciesielskie, łączniki mechaniczne (np. gwoździe, wkręty, śruby).
3. Odpowiedni dobór warstw pokrycia. Deskowanie połaci stanowi duże zabezpieczenie pasa górnego wiązara przed wyboczeniem. W przypadku łaty – im gęściej występuję, tym większa sztywność przestrzenna pasa górnego wiązara.

Częste błędy i ich skutki

1. Brak stężeń lub zbyt mała ilość stężeń: Może prowadzić do wywrócenia konstrukcji, wyboczenia wiązarów – pofalowania lub nietrzymania płaszczyzny.
2. Zbyt mały przekrój stężeń. Przez zastosowanie zbyt małego przekroju stężenia nie ma możliwości poprawnego wykonania połączenia: wiązar-stężenie (nie są zachowane odległości normowe od krawędzi) przez co przeniesienie sił z elementu nie jest możliwe.
3. Wycinanie stężeń: stężenia są integralną częścią konstrukcji dachu, nie należy ich wycinać.

Dodatkowe wskazówki

• Zawsze korzystaj z projektu technicznego dostarczonego przez producenta wiązarów. Jest on opracowany zgodnie z normami, takimi jak PN-EN 1995-1-1 (Eurokod 5).
• Przy montażu pierwszych wiązarów pamiętaj o ustabilizowaniu ich za pomocą stężeń tymczasowych, mocowanych do stałych, stabilnych elementów budynku.
• W trakcie montażu sprawdzaj pionowość wiązara w różnych miejscach.
• Bezpieczeństwo. Niepoprawnie stężony wiązar nie jest bezpiecznym elementem do zabezpieczenia przed upadkiem z wysokości.

Podsumowanie

Sztywność przestrzenna wiązarów kratowych drewnianych to fundament trwałej i bezpiecznej konstrukcji dachowej. Poprawny montaż stężeń, solidne połączenia oraz zgodność z dokumentacją techniczną to kluczowe elementy, które powinny być priorytetem każdego dekarza. W praktyce te zasady nie tylko minimalizują ryzyko błędów, ale również pozwalają na szybsze i efektywniejsze wykonanie prac.

Adam Barczyński,
Kierownik zespołu projektowego Wiązary Burkietowicz