Drewno to surowiec, którego cechy sprawiają, że jest bardzo użytecznym materiałem stosowanym do wznoszenia konstrukcji budowlanych. Wykonuje się z niego między innymi konstrukcje dachów i stropów. Aby jednak można było je eksploatować przez długie lata, konieczne są zabiegi związane z odpowiednim przygotowaniem go do warunków w jakich będzie ono pracować. Drewniane elementy konstrukcyjne wymagaj impregnacji specjalnymi środkami. Mają one na celu zabezpieczyć drewno przed czynnikami biologicznymi oraz działaniem ognia.
Czynniki biologiczne zagrażające drewnu to wszelkiego rodzaju grzyby i pleśnie a także owady i ich larwy. Grzyby i pleśnie obniżają przede wszystkim komfort użytkowania pomieszczeń. Mogą także powodować choroby oraz alergie u ludzi, co jest szczególnie niebezpieczne dla dzieci. O ile przy elementach znajdujących się w często wietrzonych i ogrzewanych pomieszczeniach ryzyko ich wystąpienia jest mniejsze, to z kolei elementy zabudowane jak na przykład ruszt pod sufity lub ściany z GK czy więźba dachowa są na nie zdecydowanie bardziej narażone. W skrajnych przypadkach może dojść do wystąpienia daleko posuniętego procesu gnilnego i osłabienia konstrukcji.
Równie nie pożądanym zjawiskiem jest pojawienie się owadów żywiących się drewnem lub składającym nim swoje jaja. Prowadzi to nie tylko do ubytku materiału i osłabiania konstrukcji ale również czyni konstrukcję bardziej podatną na oddziaływanie opisanych wyżej pleśni i grzybów. Spulchnione drewno jest również mniej odporne na działanie ognia. Żerujące na drewnie szkodniki mogą zniszczyć gładką powierzchnię uzyskaną w procesie strugania, która utrudnia zapalnie się elementów, czyniąc je bardziej podatnymi na ogień. Obecność, kolokwialnie mówiąc, robaków przejawia się jeszcze jedną subtelną uciążliwością a mianowicie odgłosami dochodzącymi ze ścian i stropów, świadczącymi o obecności niechcianych lokatorów.
Impregnacja jest również elementem zabezpieczania konstrukcji przed działaniem ognia. Stosowane powszechnie impregnaty solne jakimi zabezpieczane jest drewno, na przykład w tartaku, czynią to w sposób można by rzec podstawowy. W zależności od rodzaju użytego preparatu i grubości zabezpieczanego elementu uzyskujemy zabezpieczenie do klasy trudnozapalny lub niezapalny. Oznacza to, że impregnaty utrudniają zajęcie się elementów lub opóźniają je. Nie oznacza to jednak, że zabezpieczają drewno przed zwęglaniem się na skutek wysokiej temperatury. W celu lepszej ochrony przed ogniem i wysokimi temperaturami stosuje się specjalne farby pęczniejące. Po wpływem temperatury farba spienia się tworząc grubą warstwę izolacyjną. Po zadziałaniu należy ją usunąć i po dokładnym oczyszczeniu konstrukcji nałożyć nowa warstwę zabezpieczenia. Metoda ta jest dedykowana raczej dla dużych obiektów oraz obiektów użyteczności publicznej. Warto wziąć ją pod uwagę w przypadku budowy domu o konstrukcji drewnianej. Do zabezpieczenia więźby w tradycyjnym domu jednorodzinnym wystarczą ogólnie stosowane impregnaty.
Rozróżniamy trzy metody impregnowania drewna. Poprzez malowanie, natryskiwanie oraz poprzez zanurzenie w kąpieli.
Malowanie polega na tradycyjnym nanoszeniu warstwy impregnatu za pomocą pędzla. Przeważnie nakłada się kilka warstw w odstępach czasu w celu zwiększenia penetracji a co za tym idzie skuteczności impregnacji. Metodę tą stosuje się przy niewielkiej ilości elementów oraz przy zabezpieczaniu już zaimpregnowanych elementów w miejscach gdzie były docinane lub strugane w celu dopasowania.
Natryskiwanie polega na opryskiwaniu elementów impregnatem za pomocą na przykład opryskiwacza ogrodowego. Jest to rozwiązanie stosowane przy zabezpieczaniu większej ilości elementów na budowie lub przy nanoszeniu impregnatu na duże powierzchnie takie jak deski na stropie drewnianym.
W tartakach impregnacja odbywa się poprzez zanurzanie na pewien czas drewna w kąpieli impregnującej. Odbywa się to w specjalnych wannach. W niektórych tartakach znajdują się one na wolnym powietrzu, co sprawia że nie można ich używać w okresie zimowym. Ostatnio popularna stała się równeż metoda ciśnieniowa. Polega ona na umieszczaniu impregnowanych elementów w specjalnej komorze, z której następnie odpompowywane jest powietrze i wtryskiwany pod ciśnieniem środek impregnujący. Metoda ta jednak nie zawsze przynosi rezultaty adekwatne do jej ceny.
Niezależnie od metody nanoszenia środka zabezpieczającego warto sprawdzić skuteczność przeprowadzonej operacji. Najprostszą metodą jest przecięcie elementu kilka centymetrów od końca. Impregnaty są barwione dzięki czemu widać czy powierzchnia jest prawidłowo pokryta i czy impregnat wchłonął odpowiednio głęboko. Głęboko to znaczy kilka milimetrów. Należy pamiętać, że głębokość wnikania środka do drewna uzależniona jest od kierunku ułożenia włókien oraz gatunku drewna. Na bocznych powierzchniach, równoległych do kierunku ułożenia włókien, głębokość penetracji środka zabezpieczającego jest dużo mniejsza niż na bokach prostopadłych.
Impregnowanie drewna wszystkimi wymienionymi wyżej metodami poza ciśnieniową można przeprowadzić samodzielnie na budowie. Metoda zanurzeniowa (kapiel) również może być stosowana samodzielnie jednak w większości przypadków okaże się ona nieopłacalna. Wymaga ona wykopania dołka w ziemi i wyłożenia go grubą folia budowlaną. Przy jej stosowaniu zużywa się również więcej substancji impregnującej niż w przypadku malowania lub natryskiwania. Oprócz dokładnego naniesienia impregnatu na materiał ważnym czynnikiem gwarantującym uzyskanie pożądanego efektu jest odpowiednie wysuszenie drewna. Należy poukładać je oddzielając poszczególne warstwy od siebie przekładkami umożliwiającymi swobodny dostęp powietrza. Konieczne jest również zabezpieczenie schnącego drewna przed deszczem, który może spłukać świeżą warstwę impregnatu. Wykonując impregnację samodzielnie należy zapoznać się z wytycznymi producentów preparatów i stosować się do ich zaleceń dotyczących sposobu nakładania warstwy impregnującej. Prac nie powinno prowadzić się w temperaturze poniżej 5°C.
Na koniec dodam, że popularne impregnaty solankowe dostępne na naszym rynku (nie mylić z bejcami i impregnatami do np. mebli ogrodowych) są nietoksyczne, bezzapachowe i bezpieczne dla człowieka. Ich skład warto weryfikować tylko w szczególnych sytuacjach, na przykład w przypadku silnych alergii lub chorób skóry. Dzięki prawidłowo wykonanej impregnacji konstrukcyjne drewniane będą służyć nam przez długie lata.
