Okna dachowe – inne niż inne

Czego to ludzie nie wymyślą, nie wiadomo. Aż wymyślą. Garść przykładów. Do kompletu brakuje Ferrari bez kół. Ale i to kiedyś nastąpi.

Taras… w pokoju

Niby wszystko jasne. Wuj to wuj, taras to taras – rzecz zewnętrzna. Nie, komuś to przeszkadzało. Tu, firmie Roto, która wymyśliła okno dachowe panoramiczne „Azuro” (szer. 2,7 m, wys. 1,6 m). Niby normalne, duże okno. Aż tu składa się segmentowo, i chowa w przekrój połaci! I nie ma okna – jest regularna dziura nad podłogą, gdzie może stać stół, wanna, leżak. Na świeżym powietrzu i bez wychodzenia z pomieszczenia. To chyba najmilszy sposób w jaki można stracić dach nad głową.

Z wyjątkiem ceny ok. 55 tys. PLN. (Podobny efekt co „Azuro” tworzą okna dachowe przesuwno-składane, poziomo lub pionowo – np. firmy Metallbau Rath, www.metallbau-rath.de – ale tutaj zawsze jakaś część prześwitu okna pozostaje zamknięta złożonymi na siebie skrzydłami).

Balkon-szuflada

Człowiek po kilku małych wódeczkach – które jak twierdzi Andrzej Grabowski, jeszcze nigdy nie zaszkodziły, zdrzemnie się na karpia przy oknie. I nie chcący kliknie pilota. A obudzi się na zewnątrz, na szklanej podłodze – ileś tam metrów nad ziemią! Można do końca życia nabawić się stresu względem szkła nie tylko budowlanego. Tak działa pomysł biura Hofman Dujardin Architects, wdrażany przez firmę Hurks – tzw. bloomframe balcony. Czyli okno ścienne, dwudzielne poziomo, które przekształca się skrzydłem dolnym w podłogę, oraz górnym w balustradę czołową, z boku ma wysuwne barierki (na www.bloomframe.com ). To jedyne z okien tu wymienianych, które póki co nie jest oknem dachowym – ale dlaczego nie? Skoro może być montowane i działać prostopadle (w ścianie) – to dlaczego nie pod kątem w połaci dachu spadowego? I może nie musi mieć szklanej podłogi (przeszklonego dolnego skrzydła)? Jedyny mankament, znów cena. Bloomframe kosztuje 12-15 tys. USD.

Ruchoma lukarna

Niech sobie będą okna dachowe przesuwane równolegle do połaci dachu („HD 100” jednoskrzydłowe i analogicznie rozsuwane „HD 200” dwuskrzydłowe). Ale żeby cała lukarna się suwała, w strefie asejsmicznej? To za sprawą „MoveRoof” firmy Baier Metalbau, www.baier.pl .

Znów efekt podobny jak w przypadku „Azuro”. Jedyna wątpliwość co do tych okien i lukarny to prowadnice przesuwu umieszczone na zewnątrz. Jak zamarzną, już z nóg nie ścina, ale od czego np. kable grzewcze? Zaletą okien w prowadnicy jest możliwość stosowania skrzydeł większych niż w oknach dachowych uchylno-obrotowych. Niewiele mniejszych niż cały zestaw trójskrzydłowy „Azuro” (4,32 m2). Największe skrzydło okien „HD” ma 4,22 m2, a mogą być dwa takie skrzydła. Szczerze? Ruchoma lukarna średnio się może podobać jako opcja użytkowa, choć idea jest godna uznania. Natomiast okna „HD” Baier z uwagi na wysokość nawet do 2,56 m czy rozmiar niżej 2,26 m – otwierają bardzo ciekawą perspektywę.

Balkony dachowe

GEL Velux do poddaszy z przedścianką, oraz GDL Cabrio Velux (cabrio balcony) i FGH-V Galeria Fakro – do poddaszy z sufitami ukośnymi do murłat. Świetne koncepty, i z cenami przystępnymi przeciętnym zjadaczom kieliszka chleba. Ale żadne z tych rozwiązań nie ma nic wspólnego z balkonem (przegrodą poziomą, nadwieszoną poza licem ścian) ani galerią (ciągiem komunikacyjnym otwartym jednym bokiem równoległym do długości).

W przypadku GEL Velux zasadne jest określenie taras dachowy (roof terrace) – otwarta z boku i góry pozioma przegroda podparta. Pozwala na różną długość tarasu, bez potrzeby przeszkleń zespolonych wzdłuż całej długości lub w części dolnej pionowej (wystarczy jeden zestaw wyjściowy drzwiowo-okienny). Ale ma dwa ograniczenia – szerokość tarasu zależy od kąta nachylenia połaci (im większy kąt, tym mniejsza szerokość) i wymaga poddaszy z przedścianką. Zaś okna dachowo-„balkonowe” FGH-V Fakro i GDL Velux, to tylko ukośne odmiany portfenetr (okien do podłogi) z balustradą jako barierką bezpieczeństwa. (Jeśli ktoś się uprze niech będzie, że to wewnątrz-poddaszowe tarasy lub też ukośnie przeszklone loggie dachowe. Ale nie balkony).

Ciekawe novum, że dolne skrzydło tych drzwio-okien odchyla się do pionu, a z boków wysuwają barierki – czego nie mają portfenetry ścienne. Można „wyjść” górą części sylwetki poza połać dachu, z możliwością oglądu 180° widnokręgu i oglądu w dół. Nie daje to jednak pełni walorów tarasu i balkonu. Standardowa szerokość światła tych okien „balkonowych” to 94 cm. Nawet przy rozmiarze SK19 GDL Velux (114 cm) trudno na takim „balkonie” postawić stolik z dwoma krzesłami i wygodnie usiąść z głową przy balustradzie.

A może krok dalej?

Był dowcip w dobie PRL, jak to sanacyjna Polska przed II wojną światową stała na skraju przepaści – potem Polska Ludowa zrobiła wielki krok naprzód. Ściany mogą mieć balkony, a dachy nie? Już teraz nic nie stoi na przeszkodzie, jeżeli inwestor zechce balkon w dachu, by połączyć wysuniętą płytę z wyjściem przez okno-drzwi roof terrace Velux albo np. przez okna „HD” Baier. Ale rozwiązania indywidualne to zawsze prototyp. Poza tym nie sam popyt decyduje na rynku. Równie ważna jest podaż. Jeśli czegoś nie ma, nabywca nie może tego chcieć.

Pomijając ekscentryczne pomysły „ruchome” – typu ukośny balkon-szuflada czy wysuwana tylko podłoga z rozkładaną balustradą – balkon dachowy to jedynie kwestia dodania płyty wysuniętej poza wieniec stropu. Nie musi być żelbetowa. Wystarczy kratownica metalowa np. z panelami podłogi układanymi na wiosnę i zdejmowanymi przed zimą (redukcja obciążeń śniegiem i wiatrem; swobodne odprowadzanie wód roztopowych). Albo balkon konstrukcji drewnianej. Dopiero wtedy nazwa okna dachowo-balkonowe będzie miała pełny sens. Na razie nie.

Robert Dymkowski