Na BUDMIE o drewnie
Czy stwierdzenie o wzrastającej popularności budownictwa drewnianego można traktować jako slogan powtarzany przez radykalnych zwolenników natury i ekologii lub chcących zaistnieć na rynku projektantów?
Nie. Światowe, jak i europejskie realizacje, rosnąca ilość oddawanych do użytku obiektów drewnianych oraz prowadzone liczne prace badawcze potwierdzają zarówno ponadczasowość, ekologiczność, jak i atrakcyjność takich obiektów. Istotne jest też bezpieczeństwo (z bezpieczeństwem pożarowym włącznie), zapewniane przez poprawnie zaprojektowany i wykonany obiekt. Ta poprawność projektowo-wykonawcza jest bardzo istotna, gdyż stanowi gwarancję długotrwałego i bezpiecznego użytkowania, co z kolei jest powiązane z pozytywnym odbiorem społecznym obiektów o konstrukcji drewnianej. U podłoża negatywnych ocen budownictwa drewnianego nie leży bowiem fakt wykorzystania drewna jako materiału budowlanego, a błędy projektowo-wykonawcze przekładające się na niewłaściwą pracę konstrukcji, przekroczenia stanu granicznego nośności i/lub użytkowania czy znaczne skrócenie czasu życia obiektu.
Jako osoby mające do czynienia z budownictwem drewnianym na co dzień wiemy, że często do błędów przyczynia się chęć poczynienia nadmiernych oszczędności na pracach projektowych, wykonawczych czy zakupie poprawnego, certyfikowanego i zgodnego z projektem materiału. Dlatego od dłuższego czasu uczestniczymy w pracach, (często je moderując i/lub inicjując) mających na celu tworzenie polskiego pakietu „dobrych praktyk” w budownictwie, jak i zmianę mentalności tej części naszych rodaków, którzy wielokrotnie tracą znacznie więcej czasu i energii, by obejść przepisy, niż straciliby w przypadku ich przestrzegania. Postawę prowadzącą do naruszania przepisów należy nazwać po imieniu – głupota, nieodpowiedzialność, narażanie zdrowia i/lub życia. Nie wolno jej tłumaczyć „polskim narodowym charakterem”, „genami sprzeciwu” czy „zaborami”.
Abstrahując od drewna, a patrząc szerzej na proces budowlany – w kontekście niedawnej tragedii w Turcji padały niejednokrotnie pytania, czy skala zniszczeń musiała być tak duża, ze wskazaniem, że wiele ze zniszczonych domów było nowych i teoretycznie zaprojektowanych i wykonanych zgodnie z najnowszą wiedzą techniczną dotyczącą obszarów sejsmicznych. Podkreślenia wymaga tu słowo „teoretycznie”. Czytelnikom pozostawiamy odpowiedź na pytanie, czy warto w budownictwie, w tym w budownictwie drewnianym, iść na skróty?
BUDMA 2023 cieszyła się dużym zainteresowaniem, które przełożyło się również na udział w wydarzeniach związanych z budownictwem drewnianym. Odbyły się między innymi zorganizowana przez Stowarzyszenie EDG konferencja DREWNO – BUDOWLANYM MATERIAŁEM PRZYSZŁOŚCI oraz zorganizowana przez Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Pożarnictwa, Oddział Wielkopolski, Instytut Analizy Konstrukcji oraz Instytut Budownictwa Politechniki Poznańskiej, II Konferencja BEZPIECZEŃSTWO POŻAROWE OBIEKTÓW BUDOWLANYCH.
Podczas Konferencji DREWNO – BUDOWLANYM MATERIAŁEM PRZYSZŁOŚCI, mgr inż. Ewa Ingeborga Kotwica zaprezentowała zasady dobrych praktyk z zakresu budownictwa drewnianego w ramach wykładu „Budowa relacji i dobrych praktyk na rynku budownictwa drewnianego na przykładzie szwedzkich doświadczeń”. W konferencji uczestniczyło 190 zarejestrowanych słuchaczy, lecz sądząc po tym, że zajęte były miejsca siedzące i dodatkowo przejścia i schody sali – słuchaczy było więcej.
Przedstawianie dobrych praktyk w Szwecji rozpoczęto od prezentacji możliwości budownictwa drewnianego i wybranych przykładów.
Budownictwo drewniane w Szwecji w zakresie dużych obiektów ma długą tradycję. Skupiając się na obiektach dużych, innych niż budownictwo jednorodzinne, warto wskazać, że wkrótce 100-lecie swojego istnienia obchodzić będą dworce w Malmö, Göteborgu (fot. 1) i Sztokholmie, zbudowane w latach 20. XX wieku.
Budowane są obiekty sportowe, biurowe, szkoły, biblioteki i wiele innych z zakresu budownictwa użyteczności publicznej (fot. 2, 3). Wartymi uwagi są często spotykane w szwedzkim krajobrazie mosty drewniane – zarówno przeznaczone do ruchu kołowego, jak i liczne kładki pieszo-rowerowe (fot. 4). Tu warto podkreślić, że rozwiązanie kładki pieszo-rowerowej w postaci prefabrykowanego mostu drewnianego skraca do minimum czas, w którym droga całkowicie lub częściowo jest wyłączona z ruchu.
Wielorodzinne budownictwo drewniane można obecnie spotkać w całej Szwecji – w tym w niedużych miejscowościach (np. fot. 5, Skövde – w 2021 roku 57 016 mieszkańców).
Sięgając do historii – od 1994 r w Szwecji nie ma ograniczeń co do ilości kondygnacji dopuszczanych w budownictwie drewnianym, choć wcześniej w budownictwie takim dopuszczone były tylko 2 kondygnacje. Zmiana przepisów poprzedzona była wieloma badaniami i analizami. Stawiane oczywiście są obecnie wymogi z zakresu bezpieczeństwa, w tym pożarowego, ale nie takie, które by uniemożliwiły powszechne stosowanie konstrukcji drewnianych w obiektach różnorodnego przeznaczenia. Jednym z wymogów jest spełnienie 60 min odporności ogniowej przez ściany oddzielające mieszkania. Na bieżąco uwzględniane były wytyczne i rezultaty prac Komisji Europejskiej, w tym z zakresu budownictwa niskoenergetycznego (np. Plan działań na rzecz efektywności energetycznej z 2006 r.) z jednoczesnym zwracaniem uwagi na aspekty akustyczne. Wskazać należy, że przez cały czas po „uwolnieniu” możliwości stosowania budownictwa drewnianego prowadzone są w Szwecji projekty badawcze.
Projekty te dotyczą niemal każdego zakresu powiązanego z budownictwem drewnianym – od konstrukcji i detali jej rozwiązań, przez bezpieczeństwo pożarowe, akustykę aż do rozważań dotyczących możliwości stosowania widocznych powierzchni drewna w obiektach opieki zdrowotnej. W opisach celów niemal wszystkich projektów można znaleźć referencje do konieczności wypracowania zasad dobrej współpracy i współdziałania między poszczególnymi uczestnikami procesu budowlanego (z uwzględnieniem również użytkowników końcowych); wymiany wiedzy i doświadczeń; tworzenia zasobów dobrych praktyk itp. Istnieje też ścisła współpraca przemysłu i środowisk naukowych, a opracowywane przez studentów prace (np. magisterskie) dotyczą rzeczywistych problemów i zagadnień powiązanych z faktycznie projektowanymi lub studyjnymi przypadkami.
Dobre praktyki to nie tylko kwestie wykonawcze, ale również strona formalno-prawna, produkcja i wprowadzanie do obrotu wyrobów budowlanych, kompletne projektowanie, zgodność realizacji z projektem, itp. Należy zawsze mieć na uwadze, że budownictwo drewniane jest częścią budownictwa ogólnego.
Podczas prelekcji wskazane zostały nie tylko dobre praktyki rządzące szwedzkim rynkiem powiązanym z budownictwem drewnianym, ale również to, co jeszcze szwankuje na analogicznych obszarach u nas (Tablica 1).
| Dobre praktyki i zasady rządzące budownictwem, w tym budownictwem drewnianym w Szwecji | Niedoskonałości, aspekty wymagające poprawy i złe praktyki w Polsce |
|---|---|
| Projektowanie według Eurokodów – obowiązuje od 2 maja 2011 r. Na stronach Szwedzkiego Komitetu Normalizacyjnego jest wiele odpowiedzi na pytania dotyczące EC 5 i interpretacji jego zapisów. | Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych wskazało stosowanie Eurokodów od 1 stycznia 2021 r. (co pozostawało w sprzeczności z przepisami odrębnymi np. w zakresie dotyczącym konstrukcji drewnianych). Na stronach PKN trudno znaleźć jakiekolwiek szczegółowe odpowiedzi co do treści EC 5, nie wyrażono zgody na przetłumaczenie zmiany do EC5 z 2014 r., a polskie tłumaczenie EC5 zawiera sprzeczności z oryginałem. |
| Stosowanie poprawnej, krajowej i jednoznacznej nomenklatury technicznej w odniesieniu do drewna i jego konstrukcyjnych pochodnych. | Stosowanie niejednoznacznej nomenklatury, często rodem z rynków niemieckojęzycznych (np. „KVH”, która to nazwa obejmuje dwa wyroby: drewno lite i drewno na złącza klinowe – czyli powoduje BRAK jednoznaczności procesu projektowo-wykonawczego), przy czym stosujący ją sprzedawcy, projektanci i wykonawcy często sami nie wiedzą, co sprzedają, projektują czy wbudowują. |
| Stosowanie aktualnych norm projektowych i powiązanych. | Mimo jednoznacznych wymogów projektowania wg EC5 zawartych w normach zharmonizowanych z zakresu wyrobów dla budownictwa drewnianego – do roku 2021 i oprogramowanie, i obliczenia bardzo często bazowały na nieaktualnej normie polskiej, a posługujący się przedpotopowym stanem wiedzy usprawiedliwiali stosowanie starych norm zapisami WT. W projektowaniu często spotyka się przyjmowanie parametrów wytrzymałościowych z EN338:1999 (zamiast aktualnej z 2016 r.) |
| Przekazywanie studentom i uczniom aktualnej wiedzy, w tym bazowanie na aktualnej literaturze. Nie ma problemu z posługiwaniem się przez nauczycieli akademickich i studentów literaturą obcojęzyczną. | Jeszcze w 2022 roku zdarzało sią znaleźć w sylabusach odwołania do PN-B 03150:2000 jako normy podstawowej, a do EC5 – jako uzupełniającej. Wskazywanie EN 338:1999 (głęboko nieaktualna – NIE wolno stosować). Nagminnie przywoływane są pozycje literatury z ubiegłego stulecia – w tym polskie tłumaczenie książki H. Neuhausa, która zawiera stan wiedzy z lat 90 wieku XX. Oznacza to, że nie można bazować na zasadach obliczeń tam przywołanych. (Pozycja prof. Neuhausa jest bardzo cennym źródłem wiedzy – ale należy posługiwać się aktualnym wydaniem, w języku oryginalnym, z 2017 roku). Z powodu niedostatku polskojęzycznej aktualnej literatury z zakresu budownictwa drewnianego winna być przywoływana również literatura obcojęzyczna – a nie jest. |
| Egzekwowanie stosowania przepisów i zasad, w tym samokontrola. Zgłaszanie zauważanych nieprawidłowości. Pozytywny odbiór osób dbających o poprawność projektowo-wykonawczą i zgłaszających nieprawidłowości. | Brak egzekwowania stosowania przepisów, brak wiedzy u kontrolujących co do wymogów dla budownictwa drewnianego. Umarzanie postepowań mimo braku spełnienia wymagań np. produkcyjnych przez winnego nieprawidłowości. Traktowanie zgłaszających nieprawidłowości jako „kapusiów” czy osoby tylko generujące problemy. |
| Konstrukcyjne drewno lite wprowadzane jest do obrotu jako poprawnie sortowane i oznakowane – na każdej sztuce. Nikt nie wbudowuje drewna niesortowanego = niekonstrukcyjnego. Istnieją certyfikaty dla rzetelnych i wyspecjalizowanych sprzedawców. | Niestety wciąż sprzedawane jest jako „drewno konstrukcyjne”, drewno, które nie zostało przesortowane wytrzymałościowo, nie spełniające wymagań normy zharmonizowanej i nie spełniające wymagań co do wilgotności wskazanych w załączniku krajowym do EC5. Mimo wymagań drewno nie jest znakowane na każdej sztuce, a sprzedawcy proponują mokre i niesortowane drewno jako tańszą alternatywę drewna konstrukcyjnego (mimo wiedzy, że ma zostać wbudowane jako konstrukcyjne). |
| Przyporządkowania klas sortowniczych szwedzkich klasom wytrzymałościowym znajduje się w EN 1912. | Przyporządkowanie klas sortowniczych polskich nie znajduje się w EN 1912, nieprawnie stosowana jest Tablica NA.2 z załącznika krajowego do EC5 (winna być stosowana procedura wskazana w EN 14081-1). |
| Jednoznaczne wytyczne projektowo-wykonawcze, na bieżąco uaktualniane (np. Boverkets regler czy AMA HUS). Przykład – dla prefabrykowanych konstrukcji łączonych na płytki kolczaste obowiązek znakowania CE i zgodności z norma zharmonizowaną EN 14250:2010 wszedł od listopada 2010 r. – i zostało to uwzględnione jako wymóg w AMA HUS już w roku 2011. | Brak jednoznacznych wytycznych, możliwość różnorodnej interpretacji zapisów warunków technicznych i prawa budowlanego, dopuszczanie odstępstw uzasadnionych 2-3 stronnicową pseudoekspertyzą. Brak zwracania uwagi na wymogi norm zharmonizowanych – w tym przez wiele lat na konieczność stosowania EC5. |
| Dostępna jest spora ilość publikacji oraz również aplikacji, ułatwiających proces projektowo-wykonawczy w zakresie konstrukcji drewnianych. | Publikacje dotyczące aktualnego stanu projektowo-wykonawczego budownictwa drewnianego są nieliczne, a nawet te istniejące nie są powszechnie wykorzystywane. |
| Budowa nowych obiektów, w tym mieszkalnych, wymaga pozwolenia na budowę. | Prawo budowlane dopuszcza budowę domów jednorodzinnych bez pozwolenia na budowę, W zestawieniu z faktem braku kontroli i braku powszechnie dostępnych baz detali i rozwiązań, jak i niemal powszechnie spotykanym lekceważeniem dla przepisów – nie jest to sytuacja bezpieczna dla użytkownika. |
| Nie ma wymogu podniesienia klasy reakcji na ogień do minimum „B” – czyli nie ma wymogu zabezpieczania drewna chemicznymi preparatami. | Z niezrozumiałych względów powiązano polski wymóg NRO z klasami reakcji na ogień, co powoduje, że legalne wbudowanie drewna wymaga stosowania chemii (często nieobojętnej dla zdrowia). |
| Budowa obiektów znajdujących się bliżej siebie niż 8 m wymaga spełnienia określonych przepisami wymogów (również domy jednorodzinne), zależnych od odległości. | Budowie domów jednorodzinnych na jednej działce nie stawia się żadnych ograniczeń, w tym niemal żadnych wymagań w zakresie p. poż. – co bez skrupułów wykorzystują nieuczciwi deweloperzy. (Podkreślenia tu wymaga, że przepisy winny gwarantować takie samo bezpieczeństwo rodzinom zamieszkującym mieszkania w obiektach jednorodzinnych na różnych działkach, na jednej działce oraz w obiektach wielorodzinnych – a tak w Polsce nie jest.) |
| Budowa obiektu bliżej niż 4,5 m od granicy działki wymaga pisemnej zgody sąsiada. | Sąsiedzi często nie mają żadnego wpływu na to, co budowane jest tuż obok ich posesji. Obecne przepisy prowadzą do niemal całkowitego lekceważenia praw właścicieli posesji już zabudowanych w zestawieniu z wolą nowych inwestorów, a wskazywanie zakłócenia dotychczasowego użytkowania nieruchomości istniejących przez planowaną nową zabudowę z reguły nie jest uwzględniane. Do tego należy dodać chaos urbanistyczny. |
| Podczas budowy stosowane są zasady wynikające ze specyfiki pracy z konstrukcjami drewnianymi, w tym – drewno jest poprawnie przechowywane i chronione przez zawilgoceniem podczas budowy. | Wielokrotnie spotyka się sytuacje nieprawidłowego składowania drewna (np. bez odseparowania od wilgotnego podłoża, bez zabezpieczenia przed opadami) czy nieprawidłowego składowania konstrukcji prefabrykowanych. Obiekty w budowie stoją często wiele miesięcy, a nawet lat z nieosłoniętą konstrukcją. |
Podczas II Konferencji BEZPIECZEŃSTWO POŻAROWE OBIEKTÓW BUDOWLANYCH, dr inż. Paweł Sulik z Instytutu Techniki Budowlanej, przedstawił referat pt. „Bezpieczeństwo pożarowe konstrukcji drewnianych – przewagi i ograniczenia w świetle nowych trendów w budownictwie”. W dwudniowym wydarzeniu uczestniczyło ponad 300 osób każdego dnia, a poruszana, różnorodna tematyka koncentrowała się na zagadnieniach związanych z bezpieczeństwem pożarowym.
W wystąpieniu dotyczącym budownictwa drewnianego, wiele uwagi poświęcono niezwykle istotnemu problemowi zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych, a więc siódmemu wymaganiu podstawowemu, które jest stawiane obiektom budowlanym. Wymaganie to zakłada wykorzystanie w obiektach budowlanych przyjaznych środowisku surowców i materiałów wtórnych, co niejako w naturalny sposób wskazuje na budownictwo drewniane. Znowelizowana 25.X.2022 Dyrektywa EPBD dotycząca charakterystyki energetycznej budynków, stawia konkretne cele związane z neutralnością klimatyczną planowaną do osiągnięcia do 2050 r., co z kolei oznacza konieczność szerszego wykorzystania budownictwa zero energetycznego oraz dekarbonizacji. Oznacza to zwrócenie jeszcze większej uwagi na ślad węglowy, zarówno ten operacyjny jak i wbudowany. Biorąc pod uwagę fakt, że budynki odpowiadają za 38% światowej emisji CO2, w tym 28% to tzw. ślad operacyjny (związany m.in. z ich eksploatacją) a 10% stanowi ślad wbudowany (związany m.in. z użytym materiałem do ich wybudowania), wyraźnie widać, że nawet niewielka zmiana na technologie bardziej przyjazne środowisku będzie miała istotny wpływ na globalną emisję CO2. W tym zakresie prowadzone są prace badawcze nie tylko w Europie, ale i na całym świecie. Przykładowo w pracy Yang, X., Zhang, S. & Wang, K. Quantitative study of life cycle carbon emissions from 7 timber buildings in China. Int J Life Cycle Assess 26, 1721–1734 (2021), przeanalizowano 7 budynków referencyjnych o powierzchni od 857 m2 do 30000 m2 wybudowanych w Chinach. Porównano emisję CO2 dla takich samych budynków wybudowanych w technologii drewnianej oraz tradycyjnej wykorzystującej beton i stal na etapie ich powstawania. Badania wykazały, że redukcja emisji CO2 w przypadku technologii drewnianej w stosunku do żelbetowo-stalowej zawiera się w przedziale od -48.9% do -94,7% (budynek wielorodzinny o powierzchni 3000 m2), a średnio dla całej grupy uzyskano redukcję na poziomie -64.5%, co w cyklu życia budynków przekłada się na redukcję rzędu -11%. Biorąc pod uwagę globalny udział budownictwa w emisji CO2 jest to istotny argument na rzecz budownictwa drewnianego. Potwierdzają to również dane zamieszczone na stronie www.wooddays.eu, gdzie podano, że 1 m3 ściany wykonanej z drewna w technologii masywnej redukuje emisję CO2 o 88 kg, w przypadku budownictwa drewnianego szkieletowego wartość ta wynosi – 45 kg, podczas gdy ten sam 1 m3 ściany wykonanej z cegły emituje do atmosfery +57 kg CO2 a ściany żelbetowej aż 82 kg.
![Fot. 6. Zasoby drzewne w wybranych krajach [mln m3] (SoEF 2020), źródło: Zajączkowski G., Jabłoński M., Jabłoński T., Szmidla H., Kowalska A., Małachowska J., Piwnicki J., Kubica J. (2021). Raport o stanie lasów w Polsce 2020, Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, ISSN 1641-3229.](https://fachowydekarz.pl/wp-content/uploads/2023/05/na-budmie-o-drewnie6-1024x536.jpg)
Rozwój budownictwa drewnianego w Polsce nierozerwalnie będzie związany z dostępnymi zasobami, które w Europie plasują Polskę na 4 miejscu, jeśli chodzi o zasoby leśne (fot. 6). Oznacza to, że technologia ta posiada wielki potencjał, przy czym niezbędne jest spełnienie kilku warunków. Podstawowym warunkiem jest doprowadzenie do wpisania do EN 1912 polskiego drewna, kolejną istotną kwestią jest uregulowanie problemu jego dostępności, tak by więcej przeznaczać go na potrzeby budownictwa. Z budowlanego punktu widzenia zachodzi jeszcze potrzeba nowelizacji wymagań aktów prawnych, które bardzo ograniczają rozwój branży, pomimo braku większego zagrożenia pożarowego.
W prezentacji przedstawiono liczne przykłady wykorzystania drewna w budownictwie na świecie, w tym słynny już budynek Sara Kulturhus Centre w Skellefteå w Szwecji (fot. 7). To budynek o wysokości 75 m i 20 kondygnacjach, oddany do użytku w 2021. Zbudowano go z połączenia drewna klejonego krzyżowo (CLT) i drewna klejonego warstwowo. Wykorzystano lokalne zasoby leśne do kilkudziesięciu km od miejsca powstania budynku. Wybór technologii drewnianej wynikał z planowanego docelowo ujemnego poziomu emisji CO2. W budynku mieści się teatr, galeria, biblioteka, muzeum i hotel. Z analizy 50-letniego cyklu życia wynika, że Centrum Sara Kulturhus będzie działać przez co najmniej 100 lat, co potwierdza trwałość takich rozwiązań.
W zakresie kwestii ogniowych omówiono zagadnienia związane z reakcją na ogień, rozprzestrzenianiem ognia oraz odpornością ogniową, podkreślając bardzo stabilne, przewidywalne i bezpieczne zachowanie współczesnych konstrukcji drewnianych w przypadku pożaru. Potwierdzają to nie tylko badania ogniowe prowadzone w laboratoriach badań ogniowych, ale również szersze programy badawcze, mające na celu rozwój tej technologii w poszczególnych krajach. Jak pokazują badania, nie ma żadnego problemu z wykonaniem przegrody o konstrukcji drewnianej, która by się charakteryzowała klasą odporności ogniowej nawet REI 120. W badaniach konstrukcje tego typu zazwyczaj w przypadku klasy odporności ogniowej REI 30 i REI 60 charakteryzują się dużym zapasem bezpieczeństwa (fot. 8).
Z narodowych programów badawczych warto wymienić program TIMpuls realizowany w Niemczech, którego tematem były badania podstawowe dotyczące ochrony przeciwpożarowej w celu aktualizacji przepisów budowlanych w zakresie rozszerzonego stosowania konstrukcji drewnianych. Celem projektu badawczego było stworzenie podstaw poprzez badania doświadczalne i numeryczne do aktualizacji przepisów nadzoru budowlanego w temacie ochrony przeciwpożarowej w zakresie rozszerzonego stosowania budownictwa drewnianego. Projekt badawczy realizowany był przez Politechnikę w Brunszwiku, Uniwersytet Magdeburg-Stendal, Instytut Ochrony Przeciwpożarowej i Katastrof oraz Politechnikę w Monachium. Przewidywał badania w małej skali, badania na piecach, różne przypadki, itd., oraz testy ogniowe w skali rzeczywistej, które wykonano w 2021 r. Uzyskano bardzo obiecujące wyniki istotne dla dalszego rozwoju branży budownictwa drewnianego.
Również w Polsce zrealizowano w latach 2018-2020 projekt w tym zakresie, którego kulminacyjnym punktem był eksperyment pożarowy budynku piętrowego o konstrukcji drewnianej w pełnej skali. Projekt zrealizowano w Instytucie Techniki Budowlanej przy współudziale Państwowej Straży Pożarnej (fot. 9–12). Pomimo przeprowadzenia w budynku o powierzchni ponad 110 m2, trzech pożarów wewnętrznych – obejmujących pełne rozgorzenie oraz trzech pożarów zewnętrznych, konstrukcja budynku nie została naruszona, co potwierdza bardzo dobre właściwości pożarowe tego typu konstrukcji.
W końcowej części referatu przedstawiono aktualny stan wiedzy związany z nowelizowaną normą EN 1995-1-2 dotyczącą projektowania konstrukcji drewnianych na warunki pożarowe. Norma ta jest znacznie obszerniejsza (178 stron w dniu 12.12.2022) niż jej pierwsze wydanie, które składało się z 78 stron. Warto podkreślić, że projekt normy jest dużo bardziej szczegółowy, uwzględnia wiele przypadków, których dotychczasowa norma nie zawierała, w tym rozwiązania o określonej klasie odporności ogniowej bez konieczności obliczeń czy badań. Jest to norma o największym przyroście objętości z całej serii Eurokodów, co jest związane z dużą ilością prowadzonych badań, dużą różnorodnością rozwiązań oraz rozwojem tej dziedziny budownictwa. Dużo elementów wymaga jeszcze dopracowania, ale generalnie jest to kierunek w stronę obliczeń a nie badań.
Podsumowanie
Pozytywną informacją jest to, że i u nas zaczynają być wypracowywane zasady dobrych praktyk dla budownictwa drewnianego, w czym aktywnie uczestniczy Stowarzyszenie EDG oraz autorzy niniejszego artykułu. Część z działań dokonywana jest pod patronatem lub na zlecenie Ministerstwa Klimatu i Środowiska.
Na przełomie 2017 i 2018 r. została opracowana na zlecenie Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju Ekspertyza Budownictwo drewniane w Polsce.
Od roku 2018 rozpoczęły się projekty dotyczące bezpieczeństwa pożarowego budownictwa drewnianego, w tym wspólne ITB i PSP, mające na celu doprowadzenie do zmian w przepisach i usunięcie powiązania wymogu NRO z podwyższeniem klasy reakcji na ogień jako znaczącej (a nie występującej w innych krajach) bariery dla budownictwa drewnianego. Jednym z ukoronowań tej współpracy był eksperyment pożarowy, przeprowadzony w 2020 r.
W roku 2018 udostępnione zostały Wytyczne do sporządzania: Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia w odniesieniu do konstrukcji drewnianych – Część I i Specyfikacji Technicznej Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych w zakresie konstrukcji drewnianych – Część II) www.sedg.pl/2022/05/01/opracowanie-siwz-i-stwoir/ W roku 2019 udostępnione zostały Komentarze do normy EN 14081-1+A1:2011 www.sedg.pl/2023/03/01/komentarze-do-normy-pn-en-14081_1/ – opracowane z uwagi na fakt pozostawania tej normy jako zharmonizowanej mimo jej nieaktualności. Nieaktualność normy (a wcześniej prace nad jej aktualizacją) natomiast powodowała brak zgody ze strony PKN na wdrożenie procedury tłumaczenia i opublikowania w języku polskim.
W latach 2019–2020 na zlecenie Ministerstwa Środowiska (obecnie Klimatu i Środowiska) został przeprowadzony cykl szkoleń z zakresu przepisów projektowo-wykonawczych i bezpieczeństwa pożarowego dla przedstawicieli Nadzoru budowlanego, PSP oraz Lasów Państwowych.
W roku 2022 natomiast, również na zlecenie Ministerstwa Klimatu i Środowiska, opracowano Poradniki dla inwestora, wykonawcy i projektanta – czyli zbiór dobrych praktyk z zakresu budownictwa drewnianego ze szczególnym uwzględnieniem konstrukcji www.sedg.pl/2023/02/27/budownictwo-drewniane-czyli-zbior-dobrych-praktyk-z-zakresu-budownictwa-drewnianego-ze-szczegolnym-uwzglednieniem-konstrukcji-poradniki/ lub www.fachowydekarz.pl/poradniki-budownictwo-drewniane-dla-inwestora-wykonawcy-i-projektanta/.
mgr inż. Ewa Ingeborga Kotwica
dr inż. Paweł Sulik, ITB
Komentarze